طالبان به دنبال گنجينه باستاني “باختر”

طالبان به دنبال دست پيدا کردن به يکي از معروف‌ترين گنجينه‌هاي افغانستان با قدمتي ۲۰۰۰ ساله موسوم به «گنجينه باختر» با حدود ۲۰ هزار قطعه تاريخي از جنس طلا است.

به گزارش گالري آنلاين، ايسنا به نقل از ياهونيوز نوشت، براساس گزارشات، گروه شبه نظامي طالبان که در حال حاضر زمام امور افغانستان را برعهده دارد، اعلام کرده که اگر اين گنجينه از کشور خارج شده باشد، اين اقدام خيانت عليه دولت است.

قدمت اقلام موجود در گنجينه طلاتپه به دو هزار سال پيش برمي‌گردد.

بسياري مي ترسند که اگر طالبان اين گنجينه را کشف و مصادره کند، در راستاي تلاش‌هايش براي پاکسازي تاريخ، فرهنگ و مردم افغانستان، ان را نابود سازد.

اين گنجينه که در دهه ۱۹۷۰ ميلادي توسط باستان‌شناسان در قبرهاي عشاير ثروتمند شمال افغانستان کشف شد، ظاهرا انواع تاثيرات پارسيان و يونانيان را نشان مي دهد.

اصلي‌ترين قلم در اين گنجينه، يک تاج طلاي بسيار باشکوه است.

اين تاج که پنج اينچ ارتفاع دارد، کاملا از طلا ساخته شده و با برگ‌هايي طلايي مزين شده است.

تعداد کمي از مردم دنيا ممکن است بدانند که يک امپراتوري بسيار ثروتمند و مرفه در سرزميني حاصل‌خيز تقريباً براي هزار سال در مرزهاي کنوني افغانستان وجود داشته است. اکنون طالبان براي دومين بار تلاش مي‌کنند صاحب گنجينه‌هاي گران‌قيمت بازمانده از اين تمدن شوند.

پادشاهي باستاني که به نام باختر شناخته مي‌شد، در حوضه رودخانه آمودريا بين رشته‌کوه‌هاي هندوکوش و پامير وجود داشت. اگر نقشه کنوني افغانستان را ببينيم، رودخانه «آمودريا» در واقع مرز شمالي کشور را تشکيل مي‌داد.

«گنج باختر» مجموعه‌اي از بيش از ۲۰ هزار مصنوعات هنري و تزئيني است که بسياري از آن‌ها از طلا ساخته‌شده‌اند و در سال ۱۹۷۸ در گورهاي دوهزار ساله در مکاني به نام «طلاتپه» پيدا شده است. اين گنج در موزه ملي افغانستان و در کاخ رياست جمهوري به نمايش گذاشته شد، اما مکان فعلي آن مشخص نيست.

اين گنج بارها طمع جنگ‌سالاران را برانگيخته، اما به دست آن‌ها نيفتاده است.

عمر خان مسعودي، رئيس سابق موزه کابل مي‌گويد که بعد از آغاز جنگ‌هاي داخلي عليه اشغالگران روسي، گنجينه به بانک مرکزي افغانستان منتقل شد. بارها به‌طور معجزه‌آسايي با فداکاري موزه‌دارها محفوظ ماند تا اينکه سرانجام بعد از استقرار دولت افغانستان به رهبري حامد کرزاي، گاوصندوق‌هاي محتوي اين گنجينه با کمک شرکت سازنده باز شد.

زمستان گذشته مير رحمان رحماني، رئيس مجلس نمايندگان افغانستان با ابراز نگراني در باره گنجينه طلاي باختر يا طلا تپه گفته بود جاي اين آثار «امن نيست و بايد به کشورهاي معتبر فرستاده شود.» 

در آن زمان اين اظهارات رحماني با واکنش شديد کاخ رياست جمهوري مواجه شد؛ اما حالا به نظر مي‌رسد نگراني‌ها بي‌مورد نبوده است.

از بقاياي باستان‌شناسي ديگري که ممکن است توسط طالبان تهديد شود مي‌توان به «مس عينک» اشاره کرد؛ شهري بودايي که حدود ۱۶۰۰ سال پيش شکوفا شد. اين شهر در امتداد جاده تاريخي ابريشم قرار داشت و هم براي تجارت و هم براي عبادت مورد استفاده قرار مي‌گرفت. تعداد زيادي صومعه بودايي باستاني و ديگر آثار باستاني بودايي در آنجا مدفون است.

هنگامي‌که طالبان بين سال‌هاي ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ در افغانستان قدرت را در دست داشتند، بسياري از اين آثار بودايي از جمله دو مجسمه عظيم قرن ششمي معروف به «بوداهاي باميان» را که در ميان صخره‌ها تراشيده شده بودند، نابود کردند. اين گروه تندرو در آن زمان از موشک، گلوله تانک و ديناميت براي تخريب اين مجسمه‌هاي عظيم و تاريخي استفاده کردند.

آينده مس عينک بسيار مبهم به نظر مي‌رسد و منابع مطلع مي‌گويند که تمام تجهيزات مورداستفاده براي حفاري و حفاظت در اين محل از بين رفته است و طالبان با اهدافي نامشخص از اين مکان ديدن کرده‌اند.

پيش‌ازاين برنامه‌هايي براي برگزاري نمايشگاه آثار باستاني مس عينک و ديگر اماکن افغانستان در فرانسه در سال ۲۰۲۲ وجود داشت، اما طالبان قبل از انتقال آثار کابل را تصرف کردند.

تاکنون گزارشي از تخريب عمدي آثار باستاني توسط طالبان منتشرنشده است و رهبري طالبان با انتشار بيانيه‌هايي گفته است که از اماکن باستاني حفاظت خواهد شد؛ اما مشخص نيست که آيا طالبان به وعده‌هاي خود عمل خواهند کرد يا خير.

غارت آثار باستاني و سايت‌هاي باستان‌شناسي مشکلي ديرينه در افغانستان است . تنها زمان نشان خواهد داد که آيا طالبان از غارت يا تخريب اماکن باستاني خودداري مي‌کند يا خير. در يک رويداد دلگرم‌کننده، طالبان نگهباناني را در خارج از موزه ملي افغانستان مستقر کرده‌اند، چيزي که در حمله سال ۲۰۰۳ آمريکا به عراق در اطراف موزه بغداد وجود نداشت و منجر به غارت اين موزه در بحبوحه‌ هرج‌ومرج شد.

البته متخصصان بر اين باورند که حتي اگر رهبري طالبان در کابل تصميم گرفته باشد تا از آثار باستاني حفاظت کند، هيچ تضميني وجود ندارد که اعضاي طالبان در ساير مناطق افغانستان از اين دستورات پيروي کنند.

پیمایش به بالا