1403/12/9

به مناسبت زادروز بهمن محصص

عصیانگری که هنر مدرن ایران را متحول کرد

بهمن محصص، نقاش، مجسمه‌ساز و مترجم، یکی از تأثیرگذارترین هنرمندان مدرن ایران است که آثارش هنوز هم روح معترض و آزاداندیش او را بازتاب می‌دهند. او که در سال ۱۳۰۹ در رشت به دنیا آمد، از همان ابتدا مسیر متفاوتی را در پیش گرفت؛ چه در سبک هنری‌اش، چه در نگاهش به جامعه و سیاست.

به گزارش گالری آنلاین، محصص را می‌توان نقاش آشفتگی و اغتراب دانست؛ کسی که انسان را در هیئتی مسخ‌شده و در مواجهه‌ای تراژیک با جهان اطرافش به تصویر کشید. آثار او سرشار از ارجاعات اسطوره‌ای و ادبی‌اند، اما در عین حال، نقدی تند و بی‌پرده به سرنوشت انسان معاصر، سرکوب‌های اجتماعی و سیاست‌های حاکم در دوران خود نیز هستند.

"بدون‌عنوان"/ اثر بهمن محصص/ رنگ‌روغن روی بوم/ 1345

زبان بصری منحصر‌به‌فرد

محصص با ترکیب فیگورهای دفرمه، فضای سوررئالیستی و رنگ‌های تخت، جهانی خلق کرد که هم استعاری بود و هم تکان‌دهنده. تأثیر پابلو پیکاسو و فرانسیس بیکن در آثارش مشهود است، اما او این الهام‌ها را با دغدغه‌های شخصی خود پیوند زد و زبانی منحصربه‌فرد در هنر مدرن ایران ساخت.

محصص هیچ‌گاه از گفتن حقیقت ابایی نداشت. چه در نقاشی‌هایش که انسان را در هیئت موجوداتی ناقص و ناتوان ترسیم می‌کرد، و چه در مجسمه‌هایش که ارجاعی مستقیم به اسطوره‌های کهن و وضعیت سرکوب‌شده انسان ایرانی بودند.

او پس از انقلاب به ایتالیا مهاجرت کرد و تا پایان عمرش در رم ماند. دوری از ایران اما باعث نشد که ارتباطش با هویت ایرانی قطع شود. در آثارش همچنان سایه‌هایی از تاریخ، اسطوره‌ها و فرهنگ ایران دیده می‌شود، اما در قالبی کاملاً مدرن و جهانی.

"پرنده"/ اثر بهمن محصص/ برنز / 1350

میراث بهمن محصص

بهمن محصص نه‌تنها هنرمندی برجسته، بلکه شخصیتی پیشرو و عصیانگر بود که هیچ‌گاه در قالب‌های ازپیش‌تعیین‌شده نگنجید. او هنر را به‌عنوان ابزاری برای بیان اعتراض، آشکار کردن حقیقت‌های تلخ و شکستن کلیشه‌ها به کار برد.

امروز، در سالروز تولد او، بازخوانی آثارش بیش از هر زمان دیگری ضروری است؛ چراکه او همچنان یکی از صداهای مهم هنر معاصر ایران باقی مانده است؛ صدایی که سانسور نشد و خاموشی نگرفت.