راحتی آثار نمایشگاه، نشانه حضور آموزه های استاد جعفری است

گزارش نشست تخصصی نمایشگاه آثار هنرجویان حجم سبز «پرواز بال می خواهد.....نقاشی، خیال»

«او یک آدم یهویی بود، در جا می ساخت، در جا می رقصید، شعر می خواند پیش از آنکه چیزی بسازد و ادیت کند و این یهویی بودنش باعث شده هنوز هم فکر کنیم که هست. مثل شیشه ای بود که پشت آن جیوه نداشت، شیشه ساده بود. محمدابراهیم جعفری هیچ چیز را بسته بندی نمی کرد، ساده و یهویی بود.» این ها جملات عباس مشهدی زاده، از هنرمندان پیشکسوت حاضر در نشست برگزار شده در اختتامیه نمایشگاه «پرواز بال می خواهد.....نقاشی، خیال» به یاد استاد محمدابراهیم جعفری بود. این نشست در روز جمعه، 29 تیرماه در گالری دارگون با حضور مهمانان کیوان عسکری( نقاش، تصویرساز و مدرس دانشگاه)، زروان روحبخشان(منتقد، کیوریتور و تئوریسین هنر)، جلجتا سعیدی (پرفورمر و مدرس هنر) و سارا جعفری (نقاش و مدرس هنر)برگزار شد.

در ابتدا هر یک از مهمانان در وصف استاد جعفری خاطره یا مطلبی را نقل کردند. کیوان عسگری، نقاش، شاعر گفت:محمدابراهیم جعفری مثل یک راهب، سالک و جادوگر بود که تمام ناباوری که در وجود من ریشه دوانده بود را تبدیل به باور کرد و این باور کمکم کرد که بارور شوم. زروان روحباخشان، منتقد حوزه هنرهای تجسمی و نقاش نیز به نحوه آشنایی خود با جعفری و شاگردی در محضر وی را بیان کرد. جلجتا سعیدی به یاد جعفری اینگونه سخن راند: هنر برای ایشان یک وسیله بود تا بتواند از خودش، نقاشی اش و فضاهای مختلف عبور کند و این عبور همیشه در لحظه با استاد بود.

سارا جعفری، فرزند محمدابراهیم جعفری و نقاش و مدرس هنر، در رابطه با نمایشگاه مربوطه گفت: این نمایشگاه آثار هنرجویان آموزشگاه حجم سبز است و اکنون دومین سالی است که این رویداد برگزار می شود. هر یک از هنرجوها فضای ذهنی خود را دارند و امسال قرار را براین بنا نهادیم که حداقل یک تکنیک ثابت فتومونتاژ -فتوکلاژ را به عنوان یک بخش مشترک در کارها داشته باشیم. وی گفت من استیتمنتی از کله « هنر نوعِ عالی بازی» نوشته ام که می خواهم در این بخش هم در مورد آن و هم در مورد آثار هنرجویان صحبت کنیم.

عسگری در این رابطه اظهار داشت: من عموما هر اثری را می بینم چه اثر خودم و چه افراد دیگر، همیشه تلاش می کنم ببینم که فراموشی در آن کار تا چه حد اتفاق افتاده است، رهایی از دانستگی. به نظرم باید به تک تک این کارها نگاه کرد و دید کدامیک از هنرمندان خودش را با فراموشی به یاد آورده است.

در ادامه روحبخشان روی آثار هنرجویان حاضر در نمایشگاه تمرکز کرده و گفت: در این آثار موجود که طبق گفته خانم جعفری قرار بوده است هر یک از هنرمندان فضای شخصی خود را داشته باشند، احساس می کنم خیلی از دوستان تلاش کردند که یک سلف پرتره ای از خودشان ارائه دهند که برخی خیلی صریح به این مقوله پرداختند و در این راستا از تصویر خودشان استفاده کرده اند، برخی خواستند با یک حالت اکسپرسیوی خواسته خود را بیان کنند و برخی ها هم کاملا نمادین پیش رفته اند. برخی کارها خیلی رها اجرا شده است که به لحاظ تکنیکی می توان راجع به قوت و ضعف آن صحبت کرد، بعضی از کارها یک مرارت عجیبی در خود دارند که برای من آن ممارستی که هنرمند خودش را درگیر کار می کند خیلی جذاب است، تکثیری که همراه با ممارست در برخی از آثار است واقعا جذاب است و گاهی اوقات انچه که باعث می شود ما دانستگی را کنار بگذاریم، درگیر شدن همراه با ممارست است. مثلا در کارهای مریم سیدی که وی چندین عکس از خود را مدام تکرار کرده است، این تکثر این پیام را به من می رساند که خود هنرمند در هر لحظه دچار نوعی چالش می شود و هر لحظه احساسات درونی خود را به تصویر می کشد.

روحبخشان اظهار داشت که من اکنون روی نقاط قوت و ضعف کارها تمرکز نمی کنم ولی چند نکته را یادآوری می کنم. یک نکته قابل توجه این بود که برخی از هنرجوها تلاش کرده بودند سلف پرتره ای از استاد جعفری را کار کنند ولی با تکنیک شخصی خود. ولی فارغ از این، نکته دیگر این است: وقتی تازه من به گالری استاد جعفری برای آموزش نقاشی می رفتم در طول کار با عملکرد راحت و رهاشدگی خانم ساراجعفری در کار مواجه شدم. در این نمایشگاه هم با اینکه معلوم است هنرجویان یک درگیریهایی با فرم و .... دارند ولی انگار آموزه های استاد جعفری کارساز بوده و من این راحتی را می بینم، در عین حال که در برخی کارها خیلی راحتی وجود دارد مثل کار حدیثه رضایی، ولی در مقابل برخی هم خیلی دقیق و حساب شده کار کرده اند مثل کار کمند نیکدل، در کل در اینجا متریال خیلی راحت انتخاب شده است و یک راحتی خاصی در کارها وجود دارد. تم مشترک سلف پرتره در بین کارها قابل مشاهده است که این بسیار مثبت است. ولی برخی ها هم وجود دارند که کارهای قبلی شان خیلی راحت و رهاشده بود، ولی اینجا چون خواسته اند خودشان را در یک قالبی قرار دهند و اثر خاصی را ارائه دهند، اتفاقا نشده است.

وی گفت: در کارها تنوع بیش از حد دیده می شود. به نظرم هرچقدر هنرمند در خلق اثر هنری، آزادانه کار می کند باید به اثر هنری نهایی که به مخاطب ارائه می دهد، حواسش باشد. مریم سیدی خیلی خیلی پتانسیل دارد که جلوتر از این برود و حدیثه رضایی هم همینطور و یا کارهای کمند نیکدل هم بسیار جالب بود.

در ادامه برنامه سعیدی نیز گفت: من هر دو نمایشگاه (هفت ثمر و دارگون) را دیده ام و هنرمندان، فضای کاری شان و استادشان خانم جعفری را تقریبا می شناسم، احساس می کنم در پروسه کاری شان به فضای خوبی رسیده اند البته نه همه؛ برخی ها فضای های جدیدی را کشف کردند و احساس کردند که می توانند حرفی برای گفتن داشته باشند. فضای نمایشگاه قبلی با اینجا خیلی متفاوت بود، در آنجا خیلی خودانگیختگی زیاد و فضاهای متنوع تر دیده می شد ولی این نمایشگاه در بستری است که یک قالب خاصی به اسم فتومونتاژ -فتوکلاژ در آن حاکم است.

وی اظهار داشت: چطور می توانیم بگوییم یک اثر هنری یک اثرهنری ناب می تواند باشد؟ ناب از جهت تاثیری که روی مخاطب می گذارد، به نظرم در این نمایشگاه به ندرت ما کارهایی می بینیم که این اتفاق در آنها رخ داده باشد، هر یک از هنرمندانی که اثر ارائه داده اند چندین سال است که کار می کنند- البته می توان در بین آنها چند نمونه بارز هم یافت که اینها یک مقدار پا را فراتر گذاشته و به فضاهای جدیدی دست یافته اند. نکته دیگر این است که در پروسه شکل گیری یک اثر، یک تاریخی بصورت درونی شکل می گیرد و هنرمند از فضاهای مختلفی عبور کرده و در نهایت به جایی می رسد که فضا قابل ارائه می شود ، برای مخاطب او. به نظرم مطالعه روند این پروسه برای هنرجوها، روی کارشان یک اثر خوبی می گذارد مثلا مطالعه کارهای کسانی که فتومونتاژ-فتوکلاژ را کار کرده اند.

«هنر نوع عالی بازی است

(پل کله)

یکی از زیباترین و صادقانه ترین جملاتی که در

روند خلق یک اثر می توان به آن باور داشت

بازی...

کودکی مان را به یاد می آورد...

همه چیز از یک بازی شروع می شود...

بازی گذشته با امروز...

بازی بیرون با درون...

بازی واقعیت با تخیل...

زمانی که این بازی صادقانه و صمیمی فراموش

شود

زمان دوری خود از خود است.

ما شما را به مشاهده یک بازی دعوت می کنیم.»

این نوشته، استیتمنت سارا جعفری برای این دوره از نمایشگاه هنرجویان آموزشگاه حجم سبز در گالری دارگون است.

در ادامه سارا جعفری ضمن تشکر از مهمانان، به مرور برخی از یادداشت های استاد جعفری در رابطه با کتاب « راه هنرمند، بازیابی خلاقیت» اثر جولیا کامرون پرداخت.

در انتهای نشست سعیدی آوازی از اشعار استاد جعفری را سر داد و سپس عسگری دعای بارش باران را به سبک استاد جعفری به همراهی حضار اجرا کرد که طنین خاصی به فضا الهام بخشید.

هنرمندان نمایشگاه :

فرزانه اسماعیل زاده

حدیث رضایی

مریم سیدی

پرستو ضرابیه

مونا کیانسا

کمند نیکدل

کیمیا یغمایی

هشت سال

شاگردی کبوتران کردم

پرواز نیاموختم

پرواز بی بال ...

مثل آواز بی حال ...

مثل شعر ...

مثل نقاشی ...

اگر عاشق نباشی ...

آموختنی نیست.

محمد ابراهیم جعفری

فرودین ۱۳۷۰

حجم سبز

تهیه تنظیم: مریم محمد زاده

عکس:بهاره زالی

logo-samandehi