سمینار بین المللی باوهاوس در تهران صبح روز چهارشنبه 18 مهرماه 1397 در محل دانشگاه هنر با حضور دکتر مستغنی، آقای فولکه ردر، دکتر حناچی، دکتر حبیبی، مهندس شافعی، دکتر کریستین ولتس باخر و دکتر منشی زاده و بسیاری دیگر از بزرگان حوزه معماری و هنر برگزار شد.

به گزارش گالری آنلاین، دکتر علیرضا مستغنی، ریاست دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر تهران، در ابتدای مراسم ضمن سپاس از حضور هنرمندان در این سمینار، بیان کرد: همزمانی تولد و رشد شهر تهران با مجموعه ای از تحولات باعث شده بگوییم که به عبارتی باوهاوس در این شهر با تحول و تغییر و گفتگو عجین شده است؛ این شهر، شهر تغییر و تحول است و اما معماران و شهرسازان این خصلت ذاتی را کمتر مورد توجه قرار می دهند و با آن همچون سایر شهرها برخورد می کنند و شاید به همین دلیل است که بسیاری مواقع این عمل ما را پس می زند.

وی اشاره می کند که اگر بخواهیم سرعت تغییر و تحول جامعه بشری را در نموداری که به تدریج اوج می گیرد نشان دهیم، درست در مرحله خیزش آن پر از اینرسی، شتاب و چالش است و همچنین پر از موضوعاتی برای تحقیق و پژوهش است؛ هرچه میزان تحقیق و پژوهش بیشتر گردد این مرحله خیزش نیز بسیار مورد توجه قرار می گیرد.

رییس دانشکده معماری و شهرسازی گفت: باوهاوس ریشه اش به دهه های قبل بر می گردد و بدیهی است که هیچ پدیده ای فی البداهه اتفاق نمی افتد. این نشست و نشست های آتی به دنبال پاسخ به این سوال خواهد بود که تاثیرات مکتب باوهاوس در تهران چگونه و چه میزان بوده است؟ باید به دقت این سوال را مطرح کرده و در جهت پاسخ به آن برآییم.

در ادامه سمینار فولکه ردر، مدیر پروژه های فرهنگی سفارت آلمان، گفت: « از دو میهمان آلمانی - یکی دانشمند تاریخ معماری و دیگری عکاسی با اصالت - که امروز اینجا حضور دارند تشکر می کنم که برگزاری این سمینار نتیجه دیدگاه این دو نفر است و به بررسی های آنها در پی دو سال قبل حضورشان در تهران بر می گردد».

وی اظهار داشت: « من مشتاق هستم نتیجه حاصل از این نشست را ببینم که آیا باوهاوس در تهران وجود حضوری و عینی دارد یا خیر؟ ایده ها و اندیشه های باوهاوس چه اثر ماندگاری در کل کشور و آینده فرهنگی و هنر و معماری ایران می گذارد؟

ردر بیان کرد: در حقیقت باوهاوس 14 سال وجود عینی داشته است و در این مدت کوتاه تاثیر ماندگاری در چهره معماری جهان بجای گذاشته است.

سخنران بعدی سمینار دکتر حناچی، رییس دوکوموموی ایران و معاون شهرداری تهران، بود که بیان داشت: مدرسه باوهاوس یکی از تاثیرگذارترین مدارس معماری است که تقریبا همزمان با پیدایش معماری و حتی قبل از آن به فعالیت پرداخته است. اهمیت تاثیرات این مدرسه از آنجاست که معنای معماری، طراحی صنعتی و بسیاری از ساختمان های کاربردی مثل کارخانجات، قبل و بعد از شروع به کار این مدرسه بسیار متفاوت از هم هستند و افراد پرچم داری که مادر معماری هستند در دوره خاصی در این مدرسه باهم حضور داشته اند.

وی گفت: ساختمان این مدرسه به ثبت جهانی رسیده است و این بدین معنی است که جامعه جهانی این اثر را به رسمیت می شناسد و تاثیرگذاری آن را تایید می کند. در ایران هم اهمیت این مدرسه کاملا درک شده است به طوری که دانشکده معماری شهید بهشتی بیشتر تاثیر گرفته از سبک باوهاوس است.

معاون شهرداری تهران در ادامه اذعان داشت: در سال 1390 ایران هم به جمع بین المللی که هدفش شناسایی، ثبت و انتشار ارزش های دوره میراث مدرن است که بیش از 100 سال از تاثیرگذاری آن می گذرد، پیوست. از آثار این دوره، در ایران هم کم نیست؛ بخش عمده ای از آنها که در دست بخش دولتی است در وضعیت بهتری است اما برخی از این آثار که در سطح شهر توسط معماران بخش خصوصی است در معرض خطر است، تلاش این است که اولا این آثار حفظ شود و ثانیا من وظیفه مضاعف دارم که باید مدیران شهری را به واجد ارزش بودن این آثار مجاب کنم.

پنل تخصصی در ادامه نشست با حضور اساتید برگزار شد و اولین سخنران آن، دکتر حبیبی، استاد شهرسازی دانشگاه تهران، اینچنین گفت: ما وقتی در مورد باوهاوس صحبت می کنیم در واقع از یک جنبش صحبت می کنیم. باوهاوس یعنی خانه ساخت و ساز، که در این خانه برخی از اساتید از رشته نقاشی آمده اند؛ یعنی از هنر تجسمی به معماری وارد شده اند و این یعنی ترکیب هنرها در یک نقطه در دستور کارها قرار گرفته است. باوهاوس در معنای دگردیسی عمل می کند و بدعت هایی را در معماری بنا نهاده است.

وی به تاریخچه ای از تحصیلات دانشجویان ایرانی در خارج از کشور در سال 1304 اشاره کرده و گفت: در واقع تحصیلات این افراد و برگشتشان به ایران ریشه های مکتب باوهاوس را در تهران و ایران شکل داد.

سخنران دوم پنل، دکتر شافعی معمار و استاد دانشگاه، به بیان مطالبی در رابطه با معماری دوران تحول در ایران و باوهاوس پرداخت.

وی گفت: باید به پیشینه معماری در ایران توجه کرد؛ به مهمترین تحولات دوره قاجاریه، تبدیل فیزیک شهر از حصار شاه طهماسبی به حصار ناصری و سپس به حضور ایران در نمایشگاه های مختلف اشاره کرد.

این استاد دانشگاه بیان کرد: در معماری ایران دو گرایش دیده می شود یکی گرایش به معماری دوره اسلامی و معماری دوره باستانی و بعضا ترکیبی از هردو گرایش در آثار دیده می شود.

وی در ادامه گفت: مدرسه باوهاوس یک مدرسه جدید نبود که یک مانیفست جدید ارایه کند بلکه باوهاوس بزرگترین و معروف ترین هنرمندان پیش قراول دنیا را به استخدام خود در آورد و ایده های نوین در حوزه هنر، صنعت و معماری را ارایه نمود. باوهاوس فقط یک فضای تعلیماتی نبود بلکه در حوزه های مختلف فعالیت می نمود. معماری، دیگر مثل گذشته یک محور با دوبال نیست بلکه زمان در آن اهمیت پیدا می کند و باوهاوس این ایده را مطرح می کند.

شافعی به تحولات موازی با شکل گیری باوهاوس اشاره می کند و ادامه روند تحولات در ایران را بیان کرده و نحوه شکل گیری مدارس صنعتی در آن را تشریح نمود. وی همچنین به ساختمان ها و آثاری که با تاثیر از مکتب باوهاوس احداث شده اند، اشاره کرد و گفت: باوهاوس تنها در ساختمان های مسکونی تاثیر ندارد بلکه در خود رشته هنر در تهران نیز تاثیر گذار بوده است.

دکتر کریستین ولتس باخر در آغاز صحبت های خود این چنین گفت: من در ادامه صحبت های بقیه اساتید صحبت می کنم، در سال 1925 کتابی بنام معماری بین المللی نوشته شد. این کتاب یک بخشی بود از مطالبی که باوهاوس انتشار داد. دو عنصر در این نوشته متبلور بود: اولا کسانی که این مطالب را نوشته اند می دانستند که باید ایده مدرنیسم را به شکلی در جایی ماندگار بر روی کاغذ آورند و به همین علت این سری مطالب چاپ و عرضه می شوند دوما معماری بین المللی بود و این بین المللی بودن ادعای آنها بود و این باعث می شد که بتوان یک معماری بین المللی ایجاد کرد تا در تمام فرهنگ ها جایگاه خود را حفظ کند، یک معماری که عناصرش ریشه در فرهنگ یک جا ندارد بلکه فراگیر است.

وی در ادامه به روایت زندگی نویسنده این کتاب پرداخت که در وین تحصیل کرد و سپس به اروپا،ایران و فرانسه رفت.

در نهایت آرزو منشی زاده، استاد دانشگاه در رابطه با باوهاوس سخن راند. وی بیان کرد: باوهاوس در همان حد که شناخته شده است در همان میزان هم ناشناخته است. آموزش معماری از آخرین اتفاقاتی است که در این مدرسه اتفاق می افتد.
در این مدرسه معماری به عنوان یک هدف، خیلی اهمیت دارد اما نه از طریق آموزش آن؛ معماری در این مدرسه بجای نقش، بیشتر زیرنقش است.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: آنچه در باوهاوس اتفاق افتاد بیش از یک فعالیت آموزشی بود، این مدرسه و تاثیراتش از یک تمدن و یک خواست جمعی نشات گرفته است. وی سپس به بیانیه باوهاوس و تاسیس سازمان برک باند اشاره کرده و از نحوه شکل گیری و آغاز بکار آن سخن گفت.

منشی زاده بیان کرد: جایگاه مکانی و شرایط زمانی این مدرسه در نحوه شکل گیری آن بسیار تاثیر گذار بوده است.

وی به روند پذیرش دانشجو و قوانین حاکم بر کارآموزان به طور دقیق اشاره نمود و گفت: دوره آموزشی معماری در این مدرسه شامل دوره مقدماتی و کارگاهی است.
این استاد دانشگاه از تمایزات این مدرسه با سایر مراکز آموزشی صحبت کرد و در نهایت به نقش و جایگاه ایتن، استاد این دانشگاه و معمار، اشاره نمود.

در انتهای این نشست پرسش و پاسخ میان اساتید و حضار انجام شد و در پایان مراسم نیز فیلمی در رابطه با مدرسه باوهاس به زبان اصلی پخش شد.