نشست " خاطرات و نوستالژی در هنر معاصر ایران" در پژوهشکده هنر برگزار شد


"خاطره و نوستالژی درهنر معاصر ایران"، موضوع نشست این دوره از سلسله نشست های درونمایه های هنر معاصر بود که با سخنرانی دکتر بهنام کامرانی در پژوهشکده هنر برگزار شد.

به گزارش گالری آنلاین، دکتر کامرانی سخنران این نشست، موضوع خاطره و نوستالژی که در آثارهنری بسیار متنوع به آن پرداخته شده است را مورد بررسی قرار داد و در ادامه به هنرمندانی که در آثارشان از آیکون های رنگی، عکس و فیلم استفاده کرده اند و کمتر در این حیطه از آنها یاد شده، اشاره کرد.

کامرانی صحبت های خود را با مفهوم حافظه جمعی آغاز کرد و در راستای چگونه یادآور شدن گذشته ی گروهها از طریق حافظه جمعی افزود: چینی ها قرن ها تحقیر را بیاد میاورند، آمریکایی ها رویداد 9 سپتامبر و یا بسیاری از مردم کشورها، دوران جنگ جهانی را به یاد میاورند.

وی افزود: خاطرات جمعی ممکن است در سطوح محلی نیز اتفاق بیفتد، این خاطرات میتواند درمورد حقایق یا تفسیرهای ما از هر پدیده باشد. مطالعه حافظه جمعی نیاز به توجه به زمینه های فرهنگی دارد؛ تغییرات کاربردی حافظه جمعی در بین فرهنگ ها ممکن است در فرآیند، شیوه ها و نتایج یاددآوری جمعی تاثیرگذار باشد. همچنین ماهیت گذاری فرهنگی در تاثیرگذاری بر حافظه جمعی در طول عمر فردی و همچنین در طول زمان و نسل ها تاثیرگذار بوده است.

هنرمندان معاصر با رجوع به منابع عکاسی بایگانی به عنوان نقطه ای برای شروع، به بررسی ارتباطات بین تصویر، مکان و حافظه میپردازند؛ همچنین در دو دهه گذشته رابطه بین هنر و حافظه هدف افزایش توجه دانشگاهی بوده است.

او همچنین درراستای درک خاطرات یک کشور اظهار داشت: کشورها به خودی خود حافظه ای ندارند و این افراد کشور هستند که خاطرات را حفظ میکنند و اغلب تم های مشترکی در این بین به چشم میخورد و ما شاهد این اشتراکات در آثار برخی از هنرمندان نیز هستیم.

در این میان دوربین بعنوان یک نهاد جداگانه برای برخی هنرمندان عمل میکند و لنز نیز وظیفه ی دستکاری چیزی که از راه مشاهده در حال انتقال است را دارد.

در چهل سال اخیر مداخله های هنری در آرشیوها بصورت ویژه ای موردتوجه قرار گرفته است. این مداخلات اشکال مختلفی از اشکال آنارشیستی را شامل میشود تا اشکالی که تنها بازنمایانه است.

سخنران این نشست ادامه داد: سه نوع برخورد نسبت به مساله خاطره و حافظه در آثار هنرمندان ایرانی که در اینجا از آنها یاد میشود به چشم میخورد.

ابتدا، هنرمندانی که از عکسهای آماتور، فیلم های خانگی، اسباب بازی های قدیمی و دیگر اشیا بدلیل قدرت آنها برای ایجاد احساسات، نوستالژی و همینطور معصومیت، استفاده میکنند و آنهارا در آثار خود مورد توجه قرار میدهند.

دیگری، بازخورد انتقادی گذشته است بدین معنا که تاریخ و حافظه نه بعنوان جذابیت گذشته، بلکه بعنوان مانعی بر شرایط و احساسات معاصر است. به این ترتیب حافظه بعنوان یک ابزار برای بازبینی رویدادهای گذشته و تاریخی و کمک به درک فعلی ما تبدیل میشود.

و در نهایت، مساله زمان است که در آثار هنرمندان مورد توجه قرار میگیرد.

کامرانی طی صحبت های خود پیرامون خاطره و نوستالژی درهنرمعاصر، نگاهی گذرا به آثار برخی هنرمندان عصر حاضر داشت که در ادامه به مختصری از آنها میپردازیم.

حاجیزاده، از نقاشانی است که از آرشیوهای مختلف عکس در آثارش استفاده میکند، این هنرمند که از عکسهای خانوادگی و عکسهای مجلات بهره میبرد، با حاد کردن و دفرماسیونهای خاصی که در تصاویر ایجاد میکند یک موقعیت تناقض آمیز در آثارش بوجود می آورد. همچنین رجوع به پهلوان ها و زنهای جدا افتاده از اجتماع در آثارش قابل توجه است.

زنده یاد بهمن جلالی، عکاسی که مجموعه هایی از زن های قاجار دارد؛ او روی اجتماعی از زنان دست گذاشته است که در آن زمان نادیده گرفته میشدند.

واحد خاکدان، هنرمند دیگری که بسیاربا حافظه جمعی و خاطره کار میکند بصورتی که اشیا از کارکرد روزمره جدا و یک کارکرد نمادین در آثار پیدا میکنند.

ایمان افسریان، از دیگر هنرمندانی است که مکان را در آثارش مورد توجه قرار داده است. این هنرمند به شکلی متفاوت به فضاها و اشیایی رجوع میکند که معمولا مربوط به دوران پهلوی دوم است.

نفیسه ریاحی از دیگر هنرمندانی است که ارجاع به عکس و عکسهای خانوادگی در نقاشیهایش به چشم میخورد.

سمیرا علیخانزاده نیز از هنرمندانی است که سالهاست روی عکس کار میکند و معمولا عکسهایش را با آینه هایی توام میکند که بیننده در دیدار با عکس، تصویر خود و یا بخشی از تصویر خود را میبیند.

حسن سلطانی هنرمند دیگری است که به این حافظه جمعی رجوع میکند که البته استفاده از تبلیغات مجلات زمان خود هنرمند از ویژگی آثارش میباشد.

و رزیتا شرف جهان هنرمند دیگری که از عکس در آثارش بهره برده است. او در برخی مجموعه هایش بیشتر از آیکون های سینمایی استفاده کرده است. وی در دوره دیگری از تصاویر جوانی خود استفاده میکند؛ او همچنین دوختهایی را روی آثارش ایجاد میکند.

کامرانی در پایان نیز نگاهی گذرا به برخی از آثار خود پیرامون موضوع نشست داشت.


logo-samandehi