«سیمای حسین محجوبی را باید در نقاشی هایش پیدا کنیم، او یک نقاش عاشق و عارف است؛ عاشق انسانها و طبیعت. سینه اش گنجینه ای از یاد و خاطره مفاخر هنر ایران است که باید در قالب تاریخ شفاهی منتقل شود، باید نسل های بعدی بدانند که این آدم چقدر زحمت کشیده است.» امیر سقراطی، نویسنده و گردآورنده کتاب «روزگار محجوب» در مصاحبه با گزارشگر گالری آنلاین در رابطه با حسین محجوبی این چنین سخن گفت. در ادامه خواننده این گفتگو باشید.

سقراطی در ابتدای صحبت خود اشاره کرد: کتاب «روزگار محجوب» که- سالشمار زندگی حسین محجوبی بوده و ضمیمه کتابشناسی، مقالات، مصاحبه ها و فیلم های ایشان است- به چاپ رسیده است.

به مناسبت چهل و پنجمین سال تاسیس «خانه محجوبی» و به یاد زنده یاد بانو سیما محجوبی، آیین پرده برداری از تندیس «استاد حسین محجوبی» و رونمایی از «کتاب روزگار محجوب» جمعه ۱۲ مهرماه ۱۳۹۸ در نگارخانه آشیان نقش و مهر برگزار می شود.

سقراطی در مورد کتاب دوم نیز توصیح داد: کتاب دوم که نگارش و آماده سازی آن 10 سال زمان برده به نام «عاشق درختان بهشت» نیز آماده شده ولی هنوز به دست ناشر سپرده نشده است؛ این کتاب تاریخ شفاهی است از آنچه که من در طول ده سال با حسین محجوبی حشر و نشر داشته ام، چیزهایی که از ایشان ضبط کرده ام و یا مصاحبه هایی که با وی داشته ام. کتاب مذکور از کودکی تا دوره کنونی زندگی وی، دوره های سیاسی- اجتماعی شان، فعالیت هایی که درباره کارهای شهرسازی و پارک سازی داشتند را شامل می شود و همچنین به آثار هنرمندان و بررسی روشنفکران دهه ۴۰ و ۵۰ نیز می پردازد.

وی در ادامه با اشاره بر اینکه در کتاب «روزگار محجوب» که- به کمک خانه محجوبی به چاپ رسیده- تاریخ های مهم سیاسی اجتماعی فرهنگی ایران و جهان را از تولد کمال الملک یعنی از سال ۱۲۲۶ تا سال ۱۳۹۷ آورده شده، افزود: از تولد کمال الملک شروع کردم سپس به تاسیس وزارت علوم و دارالفنون پرداختم و همینطور جلو آمدم و تمام بزنگاه های سیاسی، تاریخی و اجتماعی مهم را بیان کردم و در نهایت سال ۱۳۰۹ را که تولد حسین محجوبی است، مورد اشاره قرار دادم و همچنین تولد آدم های مهم هنرنوگرای ایران را از جمله ژازه طباطبایی، عبدالرضا دریابیگی، هانیبال الخاص، کریم امامی، بهمن محصص و غلامرضا تختی نیز اشاره کرده ام. در همین راستا به تاسیس اداره هنرهای ملی در باغ نگارستان در سال 1309، اولین فیلم ناطق ایرانی ساخته شده، تبدیل واحد پول از قران به تومان و تاریخ شروع و اتمام جنگ جهانی و اشغال ایران توسط نیروهای متفقین نیز پرداخته ام.

این پژوهشگر ادامه داد: در این کتاب همچنین از تاسیس فرودگاه یا راه آهن در ایران تا چگونگی شکل گیری وزارت ارشاد در دوره پهلوی اول، پهلوی دوم و جمهوری اسلامی یا زمان شکل گیری انتشارات مهم ایران مثل فرانکلین، خوارزمی یا تاریخ تاسیس مجله های کتاب جمعه/ کتاب هفته/ خوشه/ فرهنگ و زندگی/ مجلات مهم آن دوران یا زمان تاسیس کارگاه نمایش، سینمای آزاد و یا اسامی برنده اولین جایزه در تصویرسازی، اولین جایزه در کاریکاتور و خیلی رخدادهای دیگر سخن به میان آورده ام.

سقراطی اذعان داشت: درواقع کتاب مذکور یک سالشمار فرهنگی- سیاسی و اجتماعی از تحولات ایران و جهان است و رخدادهایی را که بر زندگی حسین محجوبی و هم دوره ای هایش- که جزء نسل دوم نقاشی ایران هستند- تاثیرگذاشته در این کتاب جمع کرده ام. فکر میکنم این کتاب می تواند یک راهنمای تطبیقی برای همه پژوهشگران و هنرمندانی که میخواهند از دوره کمال الملک به بعد را ببینند، باشد.

وی با اشاره به این که دوسال روی این کتاب کار کرده است، بیان نمود: برای نوشتن این کتاب علاوه بر آن که ۵۰۰ قطعه روزنامه خوانده و تیتر کردم و ۲۰۰ فقره مکاتبات اداری سازمان پارک های شهرداری تهران را از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۸ مطالعه کردم، همچنین کل دفتر خاطرات حسین محجوبی را از اردیبهشت ۱۳۳۴ بررسی کردم، بیش از ۳۰۰ کتاب مهم و مجله مهم ایران در طی این دوسال را لیست برداری کردم تا بتوانم تاریخ کلی بنویسم؛ همه اینها خیلی زمان بر بود اما با عشق و اشتیاق انجام دادم.

سقراطی در ادامه گفت: تصاویری که در کتاب آمده از جمله عکسهای کودکی استاد، اسناد مختلف مثل مدارک تحصیلی ایشان، بروشور نمایشگاه های وی که از سال ۱۳۳۷ برگزار شده، دستخط افرادی مثل سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، خالقی، جلیل ضیاپور، دعوتنامه ای که جلال آل احمد برای استاد محجوبی برای میزگرد نقاشی در اردیبهشت ۱۳۴۱ فرستاده است، روجلدهایی که استاد برای کتابها طراحی، عکسهایی از استاد در شهرداری که مسئولیت ساختن پارکهای تهران را داشتند، عکس فرزندانشان در کودکی، تعدادی از طراحی ها و نقاشی های استاد و دیگراسناد و مدارک که باید در کتاب آنها را مطالعه کرد.

در واقع سعی کردیم که کتاب تصویر هم داشته باشد و البته یک آلبوم عکس در پایان کتاب وجود دارد که حدودا ۶۰ - ۷۰ عکس در آن کار شده است. در کتاب «عاشق درختان بهشت» تصاویر بسیار مفصل تر خواهد آمد و امیدوارم تمام مکاتبات و مجلات و کتابهایی که درباره استاد محجوبی مطالعه و عکاسی کرده اند در کتاب بعدی بیایند.
"حسین محجوبی شناخته شده تر از آن است که آدم بخواهد، توضیح دهد. او یک نقاش عاشق و عارف است." سقراطی صحبت هایش را با این جمله ادامه میدهد و می گوید: حسین محجوبی عاشق انسانها و طبیعت است. خانواده دوست است، طوری که کانون گرم خانواده را در ۹۰ سال حفظ کرده است. وی آرامش داشته و دنبال جنجال و خودنمایی نبوده است. در نقاشی هایش میخواست به آدم ها این پیام را بدهد که باید این طبیعت و آدم ها را دوست داشت. نقاشی های او چشم نواز، آرام، دلنشین با تصویرهایی خیلی زیبا از سرزمین مادری اش، گیلان با درختان سر به فلک کشیده است. محجوبی درواقع نقاش مناظر آرام و دلنشین است که در کارهایش به دستکاری طبیعت توسط بشر اعتراض می کند. نقاشی هایش به هیچ وجه دکوراتیو و خالی از معنا نیست بلکه هرکدام از کارهایش بیانگر عواطف و احساسات نسبت به طبیعت و خلقت و هستی است. آدمی بسیار دلنشین، اهل صفا و صلح است و دوست دارد تمام آدم ها در این هستی از زندگی لذت ببرند. رمز موفقیتش هم همین مدارا و عشق و همین صلح و صفای وجودی شان است.

این نویسنده در نهایت بیان کرد: به نظرم گنجینه ای از یاد و خاطره مفاخر هنر ایران را که در سینه اش است باید در قالب تاریخ شفاهی منتقل شود، باید نسل های بعدی بدانند که این آدم ها چقدر زحمت کشیدند. دلیل اینکه من کتاب ها را نوشتم این بود که آدم ها متوجه شوند که حسین محجوبی علاوه بر اینکه نقاشی کشیده چقدر از تاریخ ایران می داند و این باید به نسلهای دیگر برسد و آنها بدانند که این هنرمند چه زحمت هایی کشیده و چه کارهای مهمی انجام داده است. آدم ها متاسفانه در طول تاریخ فراموش می کنند؛ به طور مثال آقای محجوبی در سال ۱۳۵۷ برنده جایزه سلطنتی برای نقاشی های کتاب افسانه های باران شد و همان سال نامزد جایزه بین المللی کتاب کودک «هانس کریستین اندرسون» در تصویرسازی شد ولی در هیچ جای تاریخ تصویرسازی ایران نوشته نشده آقای محجوبی نامزد جایزه بین المللی کتاب کودک «هانس کریستین اندرسون» در ایران بوده‌اند و من به آن در کتابم اشاره کرده ام.