نمايشگاهي از عکس هاي نيروان رضايي تحت عنوان "گفتگو با مغاک" به همراه فصل چهارم از مجموعه نمايشگاه هاي جانبي نقاشي کودکان کار و حاشيه نشين تحت عنوان "با خاک و از آفتاب" از ساعت 16 الي 20 روز جمعه 26 مهرماه در گالري گويا برگزار مي شود.
در توضيحات نمايشگاه "مغاک" آمده است:
عکاسي مستند اجتماعي با سويه ي متعهد به نجات، يکي از دشوارترين هاست. بر روي لبه ي تيزي حرکت خواهد کرد که هر آن ممکن است بدل به ضد خودش شود. اهميتِ موضوع در اين پرسش است که چطور مي توان به هيولا و وضعيتي هيولايي نزديک شد بي اينکه مسخ شوي؟ يا چطور مي توان به نمايش آن دست زد بي اينکه خود بخشي از نمايش شوي؟
عموما کنشِ ديده ورانه را در اين نوع عکاسي کافي نمي دانند چرا که فعليّت فعال و مددکار اجتماعي را با مشاهده گري و ثبتِ مستند اجتماعي (خصوصا در مهلکه و هنگامه) يکي مي دانند. عکاسي مستند اجتماعي (و خبري) از لحاظ اخلاقِ عمومي به طور مداوم در مظان حکم و اتهام است. بالقوه بايد تعهدي ناجيانه به سوژه و عناصري داشته باشد که ثبت کرده است. اين بايد را هم خود عکاس با انتخاب اين ژانر و محتواي ياري جويانه ي آن و هم مخاطب به دليل تالمات و تاثراتش از محتواي اين نوع عکس، تا حدودي پذيرفته اند اما حدود و محتواي آن بسيار متغير و دامنه دار است.
«گفتگو با مغاک» روايتي است مستند از دنياي افتاده گان. مردماني گرفتار در مغاک.
اين دو نمايشگاه تا 2 آبان ماه همه روزه از ساعت 11 الي 20 داير خواهد بود و علاقمندان جهت بازديد از آثار ميتوانند به نشاني خيابان کريمخان، روبروي ايرانشهر، پلاک ۸۹، خانه فرهنگ و هنر گويا مراجعه نمايند.
آنچه در مورد اين نمايشگاه بايد بدانيم
کورههاي آجرپزخانه محمود آباد
در جنوب شرق تهران، در مسير جاده تهران مشهد و پشت خاورشهر واقع شده است. محمودآباد نام روستايي بوده در آن منطقه که با بناشدن کورههاي آجرپزي در مرکزيت و اطراف آن، به کلي بافت روستايي خودش را از دست داده است.
قدمت کورههاي ستون آجري اين منطقه به دهه 30 و 40 شمسي بر ميگردد. در آن سالها، در تهران ۱۳۰ کوره مرتفع هوفمان در کنار جاده شهرري، علي آباد، اسماعيل آباد و هاشم آباد وجود داشته که به دليل دود زياد بايد به شرق تهران (محمود آباد و خاتون آباد و حومه شاتره و چهاردانگه) منتقل ميشدند.
فعاليت و توليد اين کورهها، بعد از انقلاب 57 رفته رفته از رونق افتاد و بسياري از کورههاي نقاط مختلف تهران و ايران در يکي دو دهه اخير به دليل عدم رقابت پذيريشان با خشتهاي صنعتي به تعطيلي کشيده شدند. در منطقه محمودآباد و شمسآباد نيز از مجموع چهل و چند کورهاي که وجود دارد کمتر از ده کوره با توليد کم و دستمزدهاي کارگري ناچيز فعال ميباشند و مابقي يا متروکه شدهاند و در انتظار تخريباند يا توسط کارفرما به عنوان کمپهايي براي سکونت به مهاجرين افغانستاني و ايراني اجاره داده مي شوند.
اين منطقه به دليل مجاورت و نزديکياش با کارخانههاي گچ، خاک، سيمان و همچنين محلهاي دفن و آتش زدن زباله از نظر خاک، آب و هوا آلوده بوده خصوصاً براي کودکان و سالمندان بسيار خطرناک است.
در حال حاضر حدود 200 خانواده ايراني (عموماً مهاجريني از خراسان و تربت جام) و افغانستاني ساکن اين کورهها هستند. تعداد محدودي از آنها در کورههايي که در آن منطقه فعال هستند کار ميکنند و مابقي کوره ها را به عنوان محل زندگي انتخاب کردهاند و محل کارشان بيرون کورهها و مناطق اطراف است. تعداد ساکنين کورهها مدام در نوسان است خصوصاً در فصل تابستان تعدادي کارگر فصلي همراه با خانواده به اين جمعيت اضافه ميشود و نزديک بازگشايي مدارس کورهها را ترک کرده به شهر خود بر ميگردند. اخيراً بر ديوارهاي اين منطقه اخطارهاي تاريخدار شهرداري ديده ميشود که خبر از تخريب اين مناطق و احداث شهرک صنعتي ميدهد بي آنکه تدابيري براي انتقال و اسکان خانوادههاي ساکن اين مناطق انديشيده شده باشد. از طرف ديگر ستونهاي آجري دودکش اين کورهها قدمت هشتاد ساله دارند و به نوعي بخش تاريخي و مهمي از بافت و ميراث فرهنگي تهران محسوب ميشود. يکي از مهمترين جنبشهاي اعتراض کارگري براي افزايش دستمزد و به نوعي خونينترين قيام کارگري تاريخ معاصر ايران در دهه 1330 که منجر به کشته شدن 50 کارگر کوره پزخانه شد در همين مناطق اتفاق افتاده است.
در ماههاي اخير ستونهاي آجري يکي دو کوره در اين منطقه توسط بولدوزرهاي شهرداري تخريب شده است.
مشکلات ساکنين کوره هاي محمود آباد
ساکنين کوره ها، عموماً با مشکلات معيشتي، آموزشي و بهداشتي دست به گريبان هستند. با اينکه بسياري از مردها شاغلند اما به دليل درآمد محدود و ناچيزي که دارند ساکن اين مناطق شدهاند تا با پرداخت مبالغ کمتر (حدود يک ميليون وديعه و صد هزار تومان اجاره) بتوانند از هزينههاي زندگي بکاهند. تنها مدرسه آن منطقه، در خاورشهر بوده و يک مهدکودک يک اتاقه نيز در محمودآباد فعال است که به گفته اهالي، محدوديتهايي براي آموزش و پذيرش کودکان افغان دارند.
شايع ترين بيماريها در بين ساکنين اين مناطق، مشکلات درد مفاصل، بيماريهاي عفوني و پوستي است.
تعدادي از زنان ساکن کورهها با فعاليتهايي مثل قاليبافي، قلاب بافي، گلدوزي و عروسک سازي، درآمدي محدود و جزيي دارند اما کافي و فراگير نيست.
در طول چند دهه گذشته گزارشها و خبرهاي فراواني توسط رسانهها از اين مناطق منتشر شده است و افراد وگروهها و موسسات خيريه فراواني در اين مناطق فعال بودهاند و تا حدي به صورت مستمر در بهبود مقطعي وضعيت بهداشت و معيشتشان اثرگذار بوده اند. از جمله توزيع دورهاي مواد غذايي و پوشاک، بردن پزشک بر سر کورهها و ويزيت در محل و غيرو. يک موسسه خيريه هم در خاورشهر مستقر است که به صورت محلي و از نزديک در ارتباط با اين خانوادهها بوده و با حمايت خيرين و کمکهاي مردمي، خدمات معيشتي، بهداشتي و آموزشي محدودي را به ساکنان کورهها ارائه مي کند.
اما واقعيت اين است که ساماندهي و بهبود شرايط اين منطقه به صورت ريشهاي و ماندگار نياز به حمايت جدي دولت و حکومت دارد. تخريب اين مناطق و بيرون راندن خانوادههاي ساکن، به بدتر شدن اوضاع اين خانوادهها خواهد انجاميد.
کودکان ساکن کورههاي آجرپزخانه محمودآباد
در کورههاي محمودآباد تهران، حدود 400 کودک و نوجوان بين 5 تا 17 سال زندگي ميکنند که از کمترين امکانات آموزشي، بهداشتي و تفريحي برخوردارند و نيازمند حمايتهاي آموزشي و پرورشي هستند.
گروه هواي تازه امروز در ادامه فعاليتهاي خود با هدف ديده شدن و نمايش آثار هنري و خلاقه اين کودکان از تابستان 1396 اقدام به توزيع لوازمالتحرير، وسايل نقاشي و مقواهاي مخصوص بين کودکان ساکن اين مناطق کرد. پس از جمعآوري آثار، در دو مرحله اقدام به نمايش و فروش نقاشيهاي اين کودکان کرديم. ابتدا در کانالي تلگرامي و پسج اينستاگرامي تحت عنوان گالري آثار هنري کودکان کار و حاشيهنشين به صورت مجازي، نقاشيهايشان را به فروش رسانديم. سپس در مرحله بعدي آثاري با درجه کيفي و هنري بالاتر (به تشخيص مدرسان نقاشي کودکان و روانشناسان کودک که از اعضاي گروه هستند) را به صورت فيزيکال بر ديوار گالريها نمايش ميدهيم و به فروش مي رسانيم.
نمايشگاه اول اين آثار با همکاري موسسه خوانش تحت عنوان «با خاک و از آفتاب» اولين نمايشگاه نقاشي کودکان کار و حاشيه نشين در تاريخ 27 آبان تا 3 آذر 1396 در محل اين موسسه برگزار شد.
نمايشگاه دوم اين آثار با همکاري خانه هنرمندان ايران تحت عنوان «نهر و نهال» دومين نمايشگاه نقاشي کودکان کار و حاشيه نشين در تاريخ 21 تا 31 ارديبهشت کاه 1397 در گالري پاييز برگزار شد.
نمايشگاه سوم اين آثار با همکاري خانه هنر کژوآرت تحت عنوان «با خاک و از آفتاب» سومين نمايشگاه نقاشي کودکان کار و حاشيه نشين در تاريخ 3 تا 20 اسفند 1397در محل اين موسسه برگزار شد.
اميدواريم با ادامه و گسترش اين حرکت، در ديده شدن اين کودکان و ايجاد حس اعتماد و همدلي اجتماعي ميان اين طيف و بطن جامعه موثر باشيم.
گروه هواي تازه امروز
گالري آثار هنري کودکان کار و حاشيه نشين