به گزارش خبرنگار ايلنا، حوزه هنرهاي تجسمي ايران از ابتداي سال ۱۳۹۵ روزهاي بسيار پرحاشيهاي را پشت سر گذاشت و باعث شد تا اهالي اين حوزه که هميشه در سکوت و آرامش بسر ميبردند؛ با ارائه بيانهها و تجمعهاي مختلف به اين حواشي واکنش نشان دهند.
ماجراي يک انتقال پرحاشيه که تکذيب شد
از روزهاي پاياني سال ۱۳۹۴ خبر واگذاري موزه هنرهاي معاصر به بنياد رودکي شنيده شد. اهميت موزه هنرهاي معاصر و گنجينهاي ارزشمندي از هنر اروپا و آمريکا که در اين موزه نگهداري ميشود موجب شد تا هنرمندان هنرهاي تجسمي نسبت به واگذاري آن واکنش نشان داده و انجمن هنرمندان نقاش ايران بيانيههاي مختلفي را در اين باره ارسال کرد. اما با جدي شدن اين خبر و عدم پاسخ مشخصي از سوي مسئولان موزه انجمنها و هنرمندان و اهالي هنر در تجمعي اعتراضي ۲۱ فروردين ماه در مقابل موزه هنرهاي معاصر تجمع کردند.
مجيد ملانوروزي (مديرکل دفتر هنرهاي تجسمي) در آن زمان سرپرست موزه هنرهاي معاصر بود و در تجمع معترضان گفته بود؛ موزه خارج از بحث مديريتي آن يک جريان فرهنگي است که نميشود آن را ناديده گرفت و امکان دارد با خصوصيشدن موزه، امور فرهنگي دچار خسارت شود. از همينرو بحث واگذاري موزه به طور کامل از دستور خارج و منتفي شده است.
اما شايعات مبني بر واگذاري موزه همچنان ادامه داشت تا جايي که معاونت امور هنري وزارت ارشاد در تاريخ ۱۹ فروردينماه شايعه انتقال موزه هنرهاي معاصر به بنياد فرهنگي- هنري رودکي را تکذيب کرد و معاونت توسعه مديريت و منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در تاريخ ۲۱ فروردين ماه با انتشار اطلاعيهاي «واگذاري مديريت موزه هنرهاي معاصر به بنياد فرهنگي – هنري رودکي» را تکذيب کرد.
در حاشيه انتقال موزه هنرهاي معاصر به بنياد فرهنگي _ هنري رودکي يک بحث قديمي دوباره جان گرفت و به دغدغه روز جامعه تجسمي تبديل شد و هنرمندان تجسمي از مسئولان خواستند تا درباره آثار گنجينه موزه آمار مشخصي را ارائه و شفافسازي کنند
اين دغدغه جامعه هنري باعث شد تا علي جنتي وزير سابق فرهنگ و ارشاد اسلامي در ارديبهشت ماه سال جاري در جلسه شوراي عالي خانه هنرمندان وعده جمعآوري آمار و اطلاعات آثار موجود در گنجينه موزه هنرهاي معاصر تهران همراه با عکس و مشخصات آن را به هنرمندان بدهد.
احسان آقايي (مشاور هنري و مدير پروژه چاپ کتاب موزه هنرهاي معاصر) به ايلنا گفت: آمار دقيقي از آثار گنجينه موزه هنرهاي معاصر ندارم اما به طور تقريبي ميتوان گفت در حدود سه هزار اثر در موزه هنرهاي معاصر قرار دارد، نيمي از اين آثار خارجي و نيم ديگر داخلي است. البته بعضي از آثار سه لَت بوده يعني ممکن است در آمار يک اثر؛ سه بار ثبت شده باشد اما همه آنها مربوط به يک کار است به همين دليل نميشود آمار دقيقي ارايه داد تا اينکه اين کتاب چاپ شود و آمار درستي بدست آوريم.
با گذشت تقريبا يازده ماه از اين اظهارات و وعدههاي مسئولان وزارت ارشاد و موزه کتاب آثار گنيجنه موزه هنرهاي معاصر همچنان آماده نشده است
مجيد ملانوروزي مديرکل دفتر هنرهاي تجسمي در مراسم افتتاح نمايشگاه مسافران برلين _ ايتاليا گفت: از تمام آثار گنجينه براي تهيه کتاب عکسبرداري شده است اما متاسفانه صحافي تمام نشده و به همين دليل رونمايي از اين کتاب به بعد از تعطيلات نوروز موکول شد.
مسئولان موزه براي کمتر شدن حاشيههاي گنجينه موزه هنرهاي معاصر در ۱۷ تيرماه سال ۹۵ از نمايندگان تعدادي رسانهها و خبرگزاريها دعوت کردند تا بازديد دو ساعته از گنجينه موزه هنرهاي معاصر داشته باشند البته در اين فرصت اندک ديدن تمامي آثار موزه امکانپذير نبود.
لغو حذف درس نقاشي از دروس هنرستان هنرهاي زيبا
هنوز خبر واگذاري مديريت موزه هنرهاي معاصر به بنياد رودکي و حواشي پس از آن فروکش نکرده که خبر ديگري جامعه هنري کشور را دستخوش نگراني تازهاي کرد و در فضاهاي مجازي شايعاتي مبني بر حذف درس نقاشي از دورس دبيرستان شنيده ميشد و اين ماجرا واکنشهاي جامعه هنري و در راس آنها انجمن هنرمندان نقاش را به همراه داشت. انجمن هنرمندان نقاش در نامهاي به وزير آموزش و پرورش نسبت به حذف درس مجسمهسازي و نقاشي اعتراض خود را عنوان کردند.
سيدمصطفي آذرکيش (مديرکل دفتر آموزشهاي کاردانش وزارت آموزش و پرورش) پس از واکنشهاي بهوجود آمده درباره حذف درس نقاشي و مجسمهسازي از دروس دبيرستان و تغيير عنوان رشته گرافيک گفته بود؛ از گذشته بهروزآوري و تغيير عناوين رشتهها وجود داشته است البته ما رشتهاي را حذف نميکنيم بلکه سرفصلها و محتوا را در برخي رشتهها بهروز ميکنيم.
در نهايت نيز اين ماجرا لغو و درس نقاشي از دروس دبيرستان هنرهاي زيبا حذف نشد.
نمايشگاهي که برپا نشده خبرساز شد
بيشک مهمترين خبر در جامعه تجسمي که با اعتراض و واکنشهاي بسياري از سوي جامعه هنري در سال ۹۵ همراه شد ماجراي ارسال ۶۰ اثر از گنجينه موزه هنرهاي معاصر به نمايشگاهي در آلمان و ايتاليا بود
علي جنتي وزير سابق ارشاد در نشستي در خانه هنرمندان گفته بود؛ ما با آلمان براي سال ۲۰۱۶ و با ايتاليا براي سال ۲۰۱۷ صحبت کردهايم تا آثار گنجينه در اين کشورها نمايش داده شود.
مجيد ملانوروزي رييس وقت موزه نيز در مصاحبهاي اظهارکرده بود؛ نمايشگاه بخشي از گنجينه موزه هنرهاي معاصر (شامل ۳۰ اثر ايراني و ۳۰ اثر خارجي) اول ديماه در برلين برپا ميشود و سهماه در اين شهر ادامه خواهد داشت. سپس نمايشگاه به رم انتقال پيدا ميکند و چهارماه نيز در آنجا برپا خواهد بود.
عدم شفافسازي درباره آمار گنجينه موزه هنرهاي معاصر و همچنين آثاري که قراراست به اين نمايشگاه ارسال شود بازهم جامعه هنري را ملتهب کرد و هنرمندان هنرهاي تجسمي نسبت به اين موضوع اعتراض داشتند
همين صحبتها کافي بود تا بار ديگر جرقه اعتراضها زده شود و هنرمندان به تصميم جديد مسئولان درباره آثار گنجينه موزه اعتراض کنند. گروه مخالف بر اين عقيده بود که خروج اين تعداد از اثر گنجينه از ايران و نمايش آنها در اروپا به صلاح نيست و ممکن است اتفاقي براي آثار ارزشمند گنجينه بيفتد. با وجود اينکه سرپرست موزه ضمانت کرد آثار در هر شرايطي به ايران بازميگردد، اعتراضها همچنان ادامه داشت.
درنهايت با نزديک شدن به زمان ارسال آثار به تور نمايشگاهي آلمان و ايتاليا و مبهم بودن اين قرارداد و نگرانيهاي هنرمندان در خصوص چگونگي اين تور نمايشگاهي، موزه هنرهاي معاصر سهشنبه (ششم مهرماه) نشستي با نمايندگان انجمنهاي هنري، گالريداران و جمعي از هنرمندان براي پاسخگويي به سوالات انجمنهاي هنري در محل موزه هنرهاي معاصر برگزار شد. در اين جلسه که دو ساعت به طول انجاميده مسئولان موزه قول دادند تا قراردادها را در اختيار انجمن هنرمندان نقاش قراردهند که متاسفانه اين موضوع هيچگاه اتفاق نيفتاد.
احمد مازني عضو کميسيون فرهنگي مجلس نيز در گفتوگو با ايلنا در اين باره اظهارکرده بود؛ اولين موضوع رعايت اجراي قوانين و مقرراتي است که براي چنين اقدامي لازم است ازجمله مصوبه هيات وزيران، دوم صحت و سلامت آثار که به تعبيري از ميخ تا ميخ آن تضمين شود. اين موارد صورتجلسه شده و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز در چارچوب اين مصوبه و صورتجلسه بايد عمل کند.
ابهامات حقوقي برطرف شود؛ اجازه ميدهيم
با تغيير در راس وزارت ارشاد و روي کار آمدن سيدرضا صالحياميري به جاي علي جنتي موضوع ارسال آثار متوقف شد و صالحياميري درباره ارسال آثار گنيجنه موزه گفته بود؛ ارسال آثار گنجينه موزه هنرهاي معاصر به نمايشگاه موزه برلين به دليل ابهامات حقوقي تفاهمنامه که برخي حقوقدانان مطرح کردند، با پيشنهاد بنده در هيئت دولت فعلا لغو شده است.
در هفتم ديماه بود که هرمان پارتسينگر، مدير بنياد ميراث فرهنگي پروس به خبرگزاري آلمان گفته بود؛ وزارت ارشاد اسلامي مجوز خروج آثار گنجينه هنر غربي موزه هنرهاي معاصر را صادر نکرده و به همين دليل بنياد فرهنگي پروس به طور يکجانبه قرارداد برگزاري اين تور نمايشگاهي را لغو کرده است. به گفته پارتسينگر بيش از اين امکان به تعويق انداختن اين تور نمايشگاهي وجود نداشت.
اما مجيد ملانوروزي در گفتگو با ايلنا مدعي شده بود؛ هنوز نامهاي از طرف اين بنياد براي لغو قراردادها به موزه هنرهاي معاصر ارسال نشده است اما احتمال دارد به دليل تاخير در زمان ارسال آثار طرف آلماني قرارداد را لغو کرده باشد.
با منتفي شدن نمايش آثار موزه در اروپا در سال ۹۵، موزه هنرهاي معاصر که حالا به سرپرستي محمد زارع اداره ميشود در آخرين روزهاي امسال ميزبان نمايشگاهي شد که قرار بود به آلمان و ايتاليا ارسال شود و مجيد ملانوروزي مدير کل هنرهاي تجسمي در افتتاحيه اين نمايشگاه؛ با رونمايي از کتابي که اين ۶۰ اثر در آن معرفي شده بود از ارسال اين آثار در تيرماه سال ۹۶ خبر داد
حال با توجه به اينکه در روزهاي پاياني سال به سر ميبريم هنوز جامعه هنري در اينباره واکنشي نشان نداده اما قطعا با نزديک شدن به زمان ارسال آثار بايد منتظر حواشي و پسلرزههاي اين خبر در سال ۹۶ باشيم.
فروش ۳۷ ميليارد توماني آثار هنري در پنجمين حراج تهران
پنجمين حراج تهران؛ در سال ۹۵ در دوبخش در خرداد و آذر امسال برگزار شد. اولين بخش آن که متعلق به آثار هنرمندان مدرن بود جمعه شب (هفتم خرداد) در هتل پارسيان آزادي با حضور علي جنتي (وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي) علي مرادخاني (معاون امور هنري وزير ارشاد)، برگزار شد و حسين پاکدل چک حراج را براي ۸۰ اثر در اين دوره زد.
گرانترين تابلوي حراج تهران اثري از مجموعه تنه درختان سهراب سپري (۱۳۵۹ ـ ۱۳۰۷) بود و به قيمت ۳ ميليارد تومان فروخته شد. کمترين مبلغ حراج نيز متعلق به تابلوي «اشياي بازمانده» اثر حسينعلي ذابحي بود و اين اثر به قيمت ۳۰ ميليون تومان فروش رفت.
بخش دوم پنجمين دوره حراج تهران، ويژه آثار هنرمندان مدرن و معاصر با نگاه ويژه به هنرمندان جوان عصر جمعه سوم ديماه در هتل اسپيناس پالاس برگزار شد و اثر فرهاد مشيري با عنوان "شمارههاي سياه روي سفيد" گرانترين اثر و اثر پيمان هوشمندزاده از مجموعه "چاقوها" ارزانترين اثر در اين دوره از حراج بود. در مجموع در دو بخش حراج تهران حدود ۳۷ ميليارد تومان آثار هنري را به فروش رسيد.
نگارخانه هايي که سال ۹۵ تقريبا به طور مستمر فعال بودند
در سال ۹۵ ، ۲۵ گالري افتتاح و به آمار گالريهاي تهران افزوده شد اما در طول سال تعدادي از گالريها فعاليت بيشتري در زمينه ارائه و نمايش هنرهاي تجسمي داشتهاند که برخي از آنها عبارتند از؛ اعتماد، طراحان آزاد، شيرين، ساربان، شکوه، ويستا، آ، راه ابريشم، سيحون، گلستان، ماه مهر، والي، دي، ثالث، آب انبار، دستان، مژده، تم، شش، شهريور، اثر، ترانه باران، ايده پارسي، الهه، دنا، هفت ثمر، فردا، هما، هپتا، هور، شکيبا، شهريور، عقيلي، عکاسان جوان، دريابيگي، کمال الدين بهزاد، نگارخانه هنر ايران، آران، آشيان نقش و مهر، ايوان، آتبين، آتشزاد، بهنام دهش پور، ترقي جاه، دريابيگي، ژينوس، ژيوار، ديد، آرت سنتر(مرکز هنر)، شکيبا، شيث، سديفي، مريم فصيحي هرندي، آريا، آرته، سبحان، فام، شلمان، بوم نگارخانههاي موزه هنرهاي معاصر تهران، نگارخانههاي خانه هنرمندان ايران- فرهنگسراي نياوران، ارسباران، نگارخانه ابوالفضل عالي حوزه هنري.
جشنوارهاي که پرحاشيه شد
انجمنهاي تجسمي با برگزاري بيينالها و سمپوزيومها و جشنوارههاي مختلف در طول سال هنرمندان پيشرو را در رشتههاي مختلف هنري معرفي ميکنند اما سالهاست که به دليل مشکلات بسيار از جمله عدم بودجه و فضاي مناسب بيينالها و سمپوزيومهاي انجمنهاي هنري مختلف برگزار نميشود اما جشنواره تجسمي فجر که امسال نهمين دوره آن برگزار شد تنها جشنوارهاي است که ۹ سال بدون وقفه ادامه داشته است.
از هشتمين دوره جشنواره رويکرد اين جشنواره تغيير کرد و جشنواره هنرهاي تجسمي به صورت بينارشتهاي برگزار شد. نهمين دوره جشنواره هنرهاي تجسمي از ۳ تا ۳۰ بهمن در موزه هنرهاي معاصر و فرهنگسراي نياوران برگزار شد.
نهمين دوره جشنواره با کمترين حاشيه برگزار شد اما پس از پايان مراسم اختتاميه و معرفي برگزيدگان اين دوره از جشنواره؛ خبرهايي مبني بر کپي بودن برخي از آثار برگزيده در جشنواره از جمله اثر کاظم خراساني در فضاي مجازي منتشر شد اين موضوع باعث نارضايتي بسياري از انجمنهاي هنري شد و در نهايت انجمنهاي هنري بيانيهاي را درباره اين اتفاق صادر کردند، دبيرخانه جشنواره نيز در واکنش به اين اعتراضات بيانيههايي را ارسال کرد
اين حاشيهها آنقدر بالا گرفت و اعتراضات ادامه داشت تا جاييکه در تاريخ يکشنبه (۱۵ اسفند) جلسهاي با حضور کاظم خراساني؛ اعضاي شوراي هنري و شوراي داوري نهمين جشنواره هنرهاي تجسمي برگزار شد و خراساني با تحويل لوح و جوايزش به دبيرخانه توضيحات خود را درباره اثرش ارائه کرد و قرار شد اين شورا به زودي نتيجه نهايي را اعلام کند.
اگرچه دو هفته از برگزاري اين جلسه ميگذرد و به روزهاي پاياني سال ۹۵ نيز نزديک ميشويم اما همچنان پاسخ نهايي شورا درباره کپي بودن اثر کاظم خراساني اعلام نشده است.
وعدهاي که تحقق نيافت
سيدرضا صالحياميري وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در تاريخ ۲۴ بهمنماه و در حاشيه برگزاري نهمين جشنواره هنرهاي تجسمي ديداري صميمي با برخي از اعضاي جامعه تجسمي داشت. در اين جلسه معصومه مظفري رييس انجمن هنرمندان نقاش به عنوان نماينده انجمنهاي هنري خواستار مطالبات هنري ازجمله تشکيل شوراي هنري از وزير شد.
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز با تاييد نظر رييس انجمن هنرمندان نقاش به نمايندگان انجمنهاي هنري و هنرمندان حاضر در اين مراسم وعده تشکيل شوراي تجسمي را داد که تا به امروز هنوز خبري از تشکيل اين شورا نشده است. البته وعده تشکيل اين شورا نيز در گذشته و در جلسات متعددي که علي مرادخاني با هنرمندان تجسمي داشت از سوي معاون امور هنري به هنرمندان داده شده بود که همچنان اتفاق خاصي در اين زمينه صورت نگرفته است.
چهرههاي پرفروغي که خاموش شد
جامعه هنرهاي تجسمي در سال ۹۵ چراغهاي فروزاني را نيز از دست داد و در غم آنها نشست.
اميد آشتيان، نشان تانيک ، وحيد جعفرنژاد، حميد خادمي، محمدعلي صميمي اول، محمد رفيع ضيايي، غلامعلي فرهت، پرويز کلانتري، هدايتاله گلزاد، سيروس معروفي، سيدمحمود موسوي، علي واليان، علياصغر شعرباف و علي اکبر صارمي اجمله هنرمنداني بودند که جهان فاني را در سال ۹۵ وداع گفتند.