مديرکل امور هنري فرهنگستان هنر از راه اندازي پايگاه پرتابل نسخه‌هاي خطي در زمينه هنر خبر داد و گفت: براي دسترسي آسان محققان و پژوهشگران ايراني به اطلاعات مورد نياز، اين فضا را از ميان نسخه‌هاي ارزشمند هنري در سراسر جهان شکل داديم.
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايرنا، دست‌نوشته، دست‌نويس يا نسخه خطي يا مخطوطه به کتاب‌ها و نوشته‌هايي مي‌گويند که به وسيله گونه‌اي قلم و با دست نوشته شده باشد.
دست‌نويسي در خاورزمين و به ويژه ايران پيشينه‌اي کهن دارد و در روزگاران قديم فرمانروايان معمولاً در دربار خود ديوان نگارش (دبيرخانه) برپا مي‌کردند تا نگارنده‌ها در آن به نوشتن دست نوشته‌ها يا رونويسي آن‌ها بپردازند. پديد آوردن رونويس هاي نفيس‌تر از روي دست‌نويس‌هاي پيشين يکي از فعاليت‌هاي دلخواه درباريان پيشين محسوب مي‌شده است. دست‌نوشته‌هاي فارسي بسياري اکنون در ايران، هند، افغانستان، ترکيه و ديگر کشورها در قالب کتاب، مرقع يا تک‌برگ وجود دارد که در موزه ها و کتابخانه هاي مهم دنيا نگهداري مي‌شود و از ارزش بالايي برخوردارند.
مسعود ناصري مديرکل امورهنري فرهنگستان هنر در گفتگو با خبرنگار ايرنا با اشاره به رونمايي از پايگاه نسخه‌هاي خطي در زمينه هنر گفت: پاسداشت و حفظ ميراث معنوي هنري و توسعه هنرهاي ايراني‌ـ اسلامي از اهداف فرهنگستان هنر است که مشکلات دسترسي به منابع نسخ خطي در خارج از کشور از حلقه‌هاي مفقوده پژوهش هاي هنري است و پروژه هاي تحقيقي پژوهشگران هنري را با چالش روبرو مي‌کند.
وي با اشاره به ايده شکل‌گيري پايگاه پرتابل ارائه اين نسخه‌ها گفت: پژوهش‌هايي همچون مکتب اصفهان و شيراز را در سال هاي پيش در فرهنگستان هنر انجام داديم که در جريان آن به اين نتيجه رسيديم که بخشي از اطلاعات مورد نياز در نسخه هاي خطي قديمي همچون شاهنامه ها و نگارگري ها است و گروه هاي موقت نسخه شناسي را شکل داديم.
فرهنگستان هنر در سال‌هاي گذشته نيز در مورد شناسايي نسخ خطي و مصورِ فرهنگ و هنر ايراني اقداماتي ارزشمند انجام داده است که شناسايي و چاپ ده‌ها نسخه خطي، همچون سه مثنوي خواجوي کرماني، جامع‌الالحان و رساله شرفيه از آن جمله است.
ناصري افزود: تجربه گروه هاي موفق نسخه شناسي براي تامين نيازهاي پژوهش هاي فرهنگستان نشان داد که مي‌توانيم با پژوهش‌هاي کتابخانه‌اي از راه دور و ايجاد شبکه هاي رايانه‌اي اطلاعات ارزشمندي را از کتابخانه هاي غيرايراني که در شبکه هاي اينترنتي درحال فعاليت هستند جمع آوري کنيم و در اختيار علاقه مندان قرار دهيم.
ناصري با اشاره به ضرورت فهرست نويسي نسخه هاي هنري افزود: متاسفانه بسياري از نسخ خطي ما طي دوره‌اي طولاني از کشور خارج شده و در اقصي‌نقاط دنيا در مخازن کتابخانه‌ها قرار گرفته است که فرهنگستان هنر با راه اندازي اين پايگاه به دنبال معرفي نسخه‌هايي است که رويکردي هنري دارند.
مديرکل امورهنري فرهنگستان هنراظهار کرد: نسخ خطي در فرهنگستان هنر وجود ندارد و اين طرح در زمينه فراهم‌کردن امکان معرفي نسخ خطي هنري خارج کشور از طريق جمع آوري و به اشتراک گذاري اين اطلاعات از فضاهاي علمي و پژوهشي همچون کتابخانه هاي معتبر جهان براي کاربران فارسي زبان است.
ناصري گفت: پايگاه نسخ خطي هنري ايراني خارج از کشور در ذيل پورتال فرهنگستان هنر با هدف معرفي نسخه‌هايي است که يا داراي ارزش هنري هستند يا محتواي هنري دارند که در اين نسخه پژوهي آرايه هاي ايراني و اسلامي، نگارگري و خوشنويسي هاي اعلاء که از نظر تاريخي و زيبايي شناسي داراي اعتبار باشند را انتخاب و جمع آوري کرديم.
ناصري ادامه داد: نسخه‌اي معتبري از شاهنامه که داراي ارزش‌هاي هنريِ نگارگري، خوشنويسي، تذهيب، کتاب‌آرايي و جلدسازي است که منبع ارجاعي براي پژوهش‌هاي هنري شمرده مي‌شود در کنار نسخ خطي‌اي که به نحوي موضوع هنر يا موضوعات وابسته به هنر را در خود جاي داده‌اند از موارد انتخاب شده است.
مديرکل امور هنري فرهنگستان هنر درخصوص چگونگي در اختيار قراردادن اين نسخ به پژوهشگران هنري گفت: محتواي اين پايگاه در اوايل پاييز امسال به راحتي در اختيار و دسترس عموم علاقه‌مندان خواهد بود و در نهايت به دنبال ايجاد يک دسترسي ويژه براي پژوهشگران هستيم.
اداره کل کتاب هاي خطي و نادر معاونت کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران با دارا بودن هزاران نسخه خطي نفيس از قرن دوم هجري تا کنون به مثابه دريايي عظيم آثاري بي نظير از علم و تمدن و فرهنگ درخشان ايران اسلامي را درخود جاي داده و مسئوليت خطير حفاظت از اين ذخاير و گنجينه هاي ماندگار فرهنگي را به عهده دارد.
پيشتر اشرف بروجردي رئيس کتابخانه ملي ايران از وجود حدود ۲ ميليون نسخه خطي ايراني در شبه قاره و آسياي ميانه خبر داده و از وضعيت «اسفبار» نگهداري از آن‌ها سخن گفته بود.
به گفته او، حدود يک ميليون نسخه خطي فارسي يا عربي متعلق به ايران در هند و پاکستان و حدود ۵۰۰ هزار نسخه خطي هم به همين شکل در آسياي ميانه وجود دارد. به گفته او دو هزار ۶۰۰ نسخه خطي نادر و نفيس نيز مربوط به ايران در کتابخانه ملي فرانسه نگهداري مي‌شود، و در اسپانيا اين تعداد بيشتر است.