«سيماي حسين محجوبي را بايد در نقاشي هايش پيدا کنيم، او يک نقاش عاشق و عارف است؛ عاشق انسانها و طبيعت. سينه اش گنجينه اي از ياد و خاطره مفاخر هنر ايران است که بايد در قالب تاريخ شفاهي منتقل شود، بايد نسل هاي بعدي بدانند که اين آدم چقدر زحمت کشيده است.» امير سقراطي، نويسنده و گردآورنده کتاب «روزگار محجوب» در مصاحبه با گزارشگر گالري آنلاين در رابطه با حسين محجوبي اين چنين سخن گفت. در ادامه خواننده اين گفتگو باشيد.
سقراطي در ابتداي صحبت خود اشاره کرد: کتاب «روزگار محجوب» که- سالشمار زندگي حسين محجوبي بوده و ضميمه کتابشناسي، مقالات، مصاحبه ها و فيلم هاي ايشان است- به چاپ رسيده است.
به مناسبت چهل و پنجمين سال تاسيس «خانه محجوبي» و به ياد زنده ياد بانو سيما محجوبي، آيين پرده برداري از تنديس «استاد حسين محجوبي» و رونمايي از «کتاب روزگار محجوب» جمعه ۱۲ مهرماه ۱۳۹۸ در نگارخانه آشيان نقش و مهر برگزار مي شود.
سقراطي در مورد کتاب دوم نيز توصيح داد: کتاب دوم که نگارش و آماده سازي آن 10 سال زمان برده به نام «عاشق درختان بهشت» نيز آماده شده ولي هنوز به دست ناشر سپرده نشده است؛ اين کتاب تاريخ شفاهي است از آنچه که من در طول ده سال با حسين محجوبي حشر و نشر داشته ام، چيزهايي که از ايشان ضبط کرده ام و يا مصاحبه هايي که با وي داشته ام. کتاب مذکور از کودکي تا دوره کنوني زندگي وي، دوره هاي سياسي- اجتماعي شان، فعاليت هايي که درباره کارهاي شهرسازي و پارک سازي داشتند را شامل مي شود و همچنين به آثار هنرمندان و بررسي روشنفکران دهه ۴۰ و ۵۰ نيز مي پردازد.
وي در ادامه با اشاره بر اينکه در کتاب «روزگار محجوب» که- به کمک خانه محجوبي به چاپ رسيده- تاريخ هاي مهم سياسي اجتماعي فرهنگي ايران و جهان را از تولد کمال الملک يعني از سال ۱۲۲۶ تا سال ۱۳۹۷ آورده شده، افزود: از تولد کمال الملک شروع کردم سپس به تاسيس وزارت علوم و دارالفنون پرداختم و همينطور جلو آمدم و تمام بزنگاه هاي سياسي، تاريخي و اجتماعي مهم را بيان کردم و در نهايت سال ۱۳۰۹ را که تولد حسين محجوبي است، مورد اشاره قرار دادم و همچنين تولد آدم هاي مهم هنرنوگراي ايران را از جمله ژازه طباطبايي، عبدالرضا دريابيگي، هانيبال الخاص، کريم امامي، بهمن محصص و غلامرضا تختي نيز اشاره کرده ام. در همين راستا به تاسيس اداره هنرهاي ملي در باغ نگارستان در سال 1309، اولين فيلم ناطق ايراني ساخته شده، تبديل واحد پول از قران به تومان و تاريخ شروع و اتمام جنگ جهاني و اشغال ايران توسط نيروهاي متفقين نيز پرداخته ام.
اين پژوهشگر ادامه داد: در اين کتاب همچنين از تاسيس فرودگاه يا راه آهن در ايران تا چگونگي شکل گيري وزارت ارشاد در دوره پهلوي اول، پهلوي دوم و جمهوري اسلامي يا زمان شکل گيري انتشارات مهم ايران مثل فرانکلين، خوارزمي يا تاريخ تاسيس مجله هاي کتاب جمعه/ کتاب هفته/ خوشه/ فرهنگ و زندگي/ مجلات مهم آن دوران يا زمان تاسيس کارگاه نمايش، سينماي آزاد و يا اسامي برنده اولين جايزه در تصويرسازي، اولين جايزه در کاريکاتور و خيلي رخدادهاي ديگر سخن به ميان آورده ام.
سقراطي اذعان داشت: درواقع کتاب مذکور يک سالشمار فرهنگي- سياسي و اجتماعي از تحولات ايران و جهان است و رخدادهايي را که بر زندگي حسين محجوبي و هم دوره اي هايش- که جزء نسل دوم نقاشي ايران هستند- تاثيرگذاشته در اين کتاب جمع کرده ام. فکر ميکنم اين کتاب مي تواند يک راهنماي تطبيقي براي همه پژوهشگران و هنرمنداني که ميخواهند از دوره کمال الملک به بعد را ببينند، باشد.
وي با اشاره به اين که دوسال روي اين کتاب کار کرده است، بيان نمود: براي نوشتن اين کتاب علاوه بر آن که ۵۰۰ قطعه روزنامه خوانده و تيتر کردم و ۲۰۰ فقره مکاتبات اداري سازمان پارک هاي شهرداري تهران را از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۸ مطالعه کردم، همچنين کل دفتر خاطرات حسين محجوبي را از ارديبهشت ۱۳۳۴ بررسي کردم، بيش از ۳۰۰ کتاب مهم و مجله مهم ايران در طي اين دوسال را ليست برداري کردم تا بتوانم تاريخ کلي بنويسم؛ همه اينها خيلي زمان بر بود اما با عشق و اشتياق انجام دادم.
سقراطي در ادامه گفت: تصاويري که در کتاب آمده از جمله عکسهاي کودکي استاد، اسناد مختلف مثل مدارک تحصيلي ايشان، بروشور نمايشگاه هاي وي که از سال ۱۳۳۷ برگزار شده، دستخط افرادي مثل سهراب سپهري، فروغ فرخزاد، خالقي، جليل ضياپور، دعوتنامه اي که جلال آل احمد براي استاد محجوبي براي ميزگرد نقاشي در ارديبهشت ۱۳۴۱ فرستاده است، روجلدهايي که استاد براي کتابها طراحي، عکسهايي از استاد در شهرداري که مسئوليت ساختن پارکهاي تهران را داشتند، عکس فرزندانشان در کودکي، تعدادي از طراحي ها و نقاشي هاي استاد و ديگراسناد و مدارک که بايد در کتاب آنها را مطالعه کرد.
در واقع سعي کرديم که کتاب تصوير هم داشته باشد و البته يک آلبوم عکس در پايان کتاب وجود دارد که حدودا ۶۰ – ۷۰ عکس در آن کار شده است. در کتاب «عاشق درختان بهشت» تصاوير بسيار مفصل تر خواهد آمد و اميدوارم تمام مکاتبات و مجلات و کتابهايي که درباره استاد محجوبي مطالعه و عکاسي کرده اند در کتاب بعدي بيايند.
"حسين محجوبي شناخته شده تر از آن است که آدم بخواهد، توضيح دهد. او يک نقاش عاشق و عارف است." سقراطي صحبت هايش را با اين جمله ادامه ميدهد و مي گويد: حسين محجوبي عاشق انسانها و طبيعت است. خانواده دوست است، طوري که کانون گرم خانواده را در ۹۰ سال حفظ کرده است. وي آرامش داشته و دنبال جنجال و خودنمايي نبوده است. در نقاشي هايش ميخواست به آدم ها اين پيام را بدهد که بايد اين طبيعت و آدم ها را دوست داشت. نقاشي هاي او چشم نواز، آرام، دلنشين با تصويرهايي خيلي زيبا از سرزمين مادري اش، گيلان با درختان سر به فلک کشيده است. محجوبي درواقع نقاش مناظر آرام و دلنشين است که در کارهايش به دستکاري طبيعت توسط بشر اعتراض مي کند. نقاشي هايش به هيچ وجه دکوراتيو و خالي از معنا نيست بلکه هرکدام از کارهايش بيانگر عواطف و احساسات نسبت به طبيعت و خلقت و هستي است. آدمي بسيار دلنشين، اهل صفا و صلح است و دوست دارد تمام آدم ها در اين هستي از زندگي لذت ببرند. رمز موفقيتش هم همين مدارا و عشق و همين صلح و صفاي وجودي شان است.
اين نويسنده در نهايت بيان کرد: به نظرم گنجينه اي از ياد و خاطره مفاخر هنر ايران را که در سينه اش است بايد در قالب تاريخ شفاهي منتقل شود، بايد نسل هاي بعدي بدانند که اين آدم ها چقدر زحمت کشيدند. دليل اينکه من کتاب ها را نوشتم اين بود که آدم ها متوجه شوند که حسين محجوبي علاوه بر اينکه نقاشي کشيده چقدر از تاريخ ايران مي داند و اين بايد به نسلهاي ديگر برسد و آنها بدانند که اين هنرمند چه زحمت هايي کشيده و چه کارهاي مهمي انجام داده است. آدم ها متاسفانه در طول تاريخ فراموش مي کنند؛ به طور مثال آقاي محجوبي در سال ۱۳۵۷ برنده جايزه سلطنتي براي نقاشي هاي کتاب افسانه هاي باران شد و همان سال نامزد جايزه بين المللي کتاب کودک «هانس کريستين اندرسون» در تصويرسازي شد ولي در هيچ جاي تاريخ تصويرسازي ايران نوشته نشده آقاي محجوبي نامزد جايزه بين المللي کتاب کودک «هانس کريستين اندرسون» در ايران بوده‌اند و من به آن در کتابم اشاره کرده ام.