اخيرا تصاويري در فضاي مجازي منتشر شد که حاکي از وضعيت اسفبار يک اثر تاريخي در استان مرکزي بود که اتفاقا در فهرست آثار ملي هم ثبت شده و اگر اوضاعش همينگونه پيش برود، کم کم به صليب بي مهري کشيده مي شود!
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، تصاوير منتشر شده نشان مي داد کليساي ارامنه روستاي ليليان که در بخش کمره شهرستان خمين واقع شده است به پارکينگ ماشين هاي شخصي و کشاورزي و محلي براي آونگ سنتي انگور و توليد کشمش تبديل شده است و حتي بخشي از اين اثر ثبت شده نيز تخريب شده است.
روستاي ليليان منطقه قديمي و ارامنه نشين مربوط به دوره قاجار است و وجود کليساي ارامنه با قدمتي مربوط به دوره قاجار نيز گواهي بر ايجاد اين روستا توسط ارامني‌هاست.
کليساي ليليان در ۲۰ ارديبهشت ماه ۱۳۸۶ با شماره ۱۹۰۶۴ در فهرست آثار ملي قرار گرفت و قبرستان ارامنه ليليان نيز که مربوط به دوره قاجار و دوره پهلوي است در تاريخ ۲۳ بهمن ۱۳۸۵ با شماره ثبت ۱۷۳۵۰ به‌عنوان يکي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
ارامنه اين روستا پيروان شاخه گريگوري دين مسيحيت هستند که توسط شاه عباس صفوي از کشور ارمنستان به اين منطقه آورده شدند و در واقع روستايي ارمني نشين در اين منطقه شکل گرفت، اما وضعيت ابنيه تاريخي اين روستا به هيچ عنوان خوب نيست.
در شهريورماه ۱۳۹۳، مديرکل وقت ميراث فرهنگي استان مرکزي از مرمت قبرستان ارامنه اين روستا خبر داد، اما امروز پس از گذشت ۷ سال، خبر از ويراني کليساي اين روستا مي‌رسد.
تصاوير منتشر شده از اين کليسا، گوياي آن است که اين اثر به هر چيزي شباهت دارد جز کليسايي که در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است و در نگاه اول اينگونه به نظر مي رسد که قطعا کم کاري از جانب ميراث فرهنگي صورت گرفته است.
ميراث فرهنگي نيازمند مشارکت هاي مردمي
مديرکل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي استان مرکزي در خصوص وضعيت اين کليسا به ايسنا گفت: تعداد بناهاي تاريخي استان مرکزي و تراکم و پراکندگي آنها بسيار زياد است. در واقع بيش از ۲ هزار اثر واجد شرايط ثبت ملي در استان شناسايي شده است که ۹۰۰ مورد در فهرست آثار ملي کشور قرار گرفته است.
مصطفي مرزبان بازوي اصلي ميراث فرهنگي در کشور را مشارکت مردمي، مشارکت صاحبان بناهاي تاريخي يا اعتبارات اختصاص يافته از سوي کميته برنامه‌ريزي شهرستان‌ها دانست و افزود: مسلما با تخصيص اعتبار ميراث فرهنگي، به مسئله مرمت اثار و ابنيه هاي تاريخي که در مالکيت ميراث فرهنگي است، رسيدگي مي‌شود.
عکس‌ها متعلق به سه سال پيش است/کليسا يا انبار علوفه؟/بنا مالک خصوصي دارد
وي در خصوص کليساي ليليان خمين و تصاوير منتشر شده در فضاي مجازي از اين کليسا تصريح کرد: کليسا و درمانگاه ليليان در سال ۱۳۸۶ در فهرست اثار ملي ثبت شده، بنا بر گزارشات و تصاوير منتشر شده که در واقع به سه سال پيش مربوط مي‌شود، مالک اين کليسا، اين محل را به انبار علوفه و پارکينگ تبديل کرده بود.
مرزبان گفت: دو سال پيش اداره کل ميراث فرهنگي استان مرکزي، به دليل شرايط ايجاد شده در کليسا و تصميم به تغيير کاربري، اقدام به شکايت از مالک بنا کرد و خوشبختانه دادگاه عليه مالک راي داد و اقدامات او محکوم شد، در دادگاه تجديد نظر نيز مجددا، حکم قبلي تکرار و مالک محکوم شد.
مالک به دنبال خروج بنا از فهرست آثار ملي/ديوان شکايت را رد کرد
وي با اشاره به پيگيري هاي مالک براي خروج بنا از فهرست آثار ملي و ارسال پرونده به ديوان عدالت اداري، بيان کرد: مالک به دنبال خارج کردن اين بنا از فهرست آثار ملي است و در شعبه ۱۰ و ۳ ديوان عدالت اداري اعلام شکايت کرد که خوشبختانه در ۱۷ فروردين ماه ۱۴۰۰ اين شکايت از سوي ديوان رد شد.
مديرکل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي استان مرکزي اظهار کرد: يکي از ورثه اين بناي تاريخي مانع کار مرمت مي شود و ميراث فرهنگي هم به دليل عدم مالکيت بنا امکان مداخله جدي ندارد، اما اگر اعتبارات لازم از محل مرمت ابنيه تاريخي خمين اختصاص يابد، سعي مي کنيم براساس اولويت پارامترهاي مرمتي در اين بنا به سرعت انجام گيرد.
مرمت کليسا 500 ميليون تومان پول مي خواهد
وي با بيان اينکه مرمت کليسا در گام نخست چيزي در حدود ۵۰۰ ميليون تومان اعتبار نياز دارد، گفت: قطعا براي حفظ بنا آواربرداري، مرمت سقف و ديوار لازم است که قطعا زمانبر و هزينه بر است، اما براي جلوگيري تخريب بيشتر بنا به نظر مي رسد ظرف دو سال و با مبلغ ۵۰۰ ميليون تومان بتوان اثر را حفظ کرد.
مرزبان اضافه کرد: بنا داراي مالک خصوصي است و ما در صورت مرمت آن خواهان حفظ کاربري اصلي کليسا هستيم، اما بايد حتما توافق مالک را براي کاربري داشته باشيم.
به گزارش ايسنا، متاسفانه بارها در استان مرکزي شاهد بوديم که بناهاي تاريخي ثبت ملي شده که داراي مالک شخصي هستند بيش از ديگر بناها در معرض خطر قرار مي گيرند که به نمونه شاخص و عيني آن مي‌توان به خانه حاج باشي اراک اشاره کرد که سال ها به حال خود رها شد و پس از تخريب هاي پي در پي، در نهايت مالک موفق به خروج اين بناي بسيار ارزشمند از فهرست آثار ملي شد و امروز مالک کليساي ليليان نيز در تلاش براي خروج اين اثر از فهرست آثار ملي است، به نظر مي رسد پيش از اينکه همه مالکان براي خروج ابنيه تاريخي استان از ليست اثار ملي همراه شوند بايد فکري براي ميراث فرهنگي کرد.
درست است که حفظ و مرمت بناهاي تاريخي نيازمند منابع مالي و اعتبار است، اما قطعا با وزارتخانه شدن سازمان ميراث فرهنگي، انتظارها براي حفظ اثار تاريخي کشور بيشتر مي‌شود و قطعا بايد اعتبارات مرمتي بيشتري نسبت به گذشته اختصاص يابد تا تاريخ کهن اين سرزمين دستخوش تخريب ها و طمع برخي مالکين نشود.