موزه کليولَند پس از سال‌ها مناقشه، مجسمه ۲۰ ميليون دلاري را به ترکيه بازمي‌گرداند. اين موزه براي حفظ اين اثر باستانيِ بدون سر از لحاظ قانوني اقدام کرده بود، اما بررسي‌ها نشان داد که مجسمه از يک محوطه غارت‌شده به دست آمده است.
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، يک مجسمه برنزي باستاني که در دهه ۱۹۶۰ توسط گروهي از روستاييان در ترکيه امروزي کشف شده و توسط دلالان منهتن به بازار هنر غربي قاچاق شده و در نهايت از يک موزه معتبر در شهر کليولند واقع در اوهايو سر درآورده بود، اکنون قرار است به خاستگاه اصلي‌اش بازگردانده شود.
گمان مي‌رود اين مجسمۀ بدون سر که در ابعاد انسان واقعي ساخته شده است، تصويرگر يک فيلسوف باستاني باشد. اين مجسمه از سال ۱۹۸۶ ميلادي تاکنون در گالري‌هاي يونان و روم موزه هنر کليولند به نمايش گذاشته شده بود. اين اثر که ۲۰ ميليون دلار ارزش‌گذاري شده است، پس از سال‌ها تحقيق توسط واحد مبارزه با قاچاق آثار باستاني (ATU) در دفتر دادستان منطقه منهتن، مصادره شد. اين تحقيقات به يک دعواي حقوقي منجر شد که طي آن موزه ادعا مي‌کرد مالک قانوني اين اثر است، اما پس از تحقيقات بيشتر و آشکار شدن منشاء واقعي مجسمه، اين شکايت پس گرفته شد و تصميم به بازگرداندن آن اتخاذ شد.
اين پيکره پوشيده در پارچه از يک محوطه باستان‌شناسي به نام «Sebasteion» در «بوبون» (Bubon)، در ترکيه امروزي، به دست آمده است. اين محوطه که گمان مي‌رود توسط رهبران محلي به نشانه وفاداري به روم ساخته شده باشد، حدود ۵۰ ميلادي بنا شد و احتمالاً تا ۲۰۰ سال بعد مورد استفاده قرار داشت تا اينکه زلزله آن را به ويرانه تبديل کرد.
مجسمه‌هاي برنزي اين مجموعه براي دو هزار سال زير زمين باقي مانده بودند تا اينکه در دهه ۱۹۶۰ توسط مردم محلي کشف شدند.
روستاييان پيش از اينکه مقامات از اين کشف در سال ۱۹۶۷ ميلادي مطلع شوند، چندين شيء را به فروش رساندند. آنها با «جورج زاکوس»، قاچاقچي مستقر در سوئيس و «رابرت هکت» (که طبق گزارش نيويورک تايمز، روستاييان او را فقط با نام «باب آمريکايي» مي‌شناختند) همکاري کردند. «هکت» در نيويورک و پاريس فعاليت داشت. بر اساس گزارش دادستاني، دلالان مستقر در نيويورک، اين آثار مسروقه از «بوبون» (Bubon) را وارد نمايشگاه‌هاي موزه‌اي و مقالات علمي کردند تا منشأ جعلي براي آنها بسازند و تجارت خود را قانوني جلوه دهند.
دفتر دادستان منطقه منهتن تاکنون ۱۵ اثر غارت‌شده از «بوبون» را ضبط کرده است که ۱۴ مورد از آنها پيش‌تر به ترکيه بازگردانده شده‌اند. مجموع ارزش اين آثار حدود ۸۰ ميليون دلار تخمين زده مي‌شود. اين آثار در مجموعه‌هاي عمومي و خصوصي نيويورک، از جمله در «موزه متروپوليتن نيويورک و دانشگاه فوردهم» (Metropolitan Museum of Art and of Fordham University) يافت شده‌اند.
«آلوين برگ» (Alvin Bragg)، دادستان منطقه منهتن در بيانيه‌اي گفت: «خوشحالم که موزه هنر کليولند پذيرفته است اين مجسمه به مردم ترکيه تعلق دارد.»
او افزود: «اين تحقيق شامل مصاحبه‌هاي گسترده با شاهدان و آزمايش‌هاي پزشکي قانوني بود که به‌طور قطعي ثابت کرد اين اثر از بوبون (Bubon) غارت شده است. از همکاري موزه در اين پرونده قدرداني مي‌کنم، زيرا نشان مي‌دهد که چگونه مي‌توانيم براي بازگرداندن آثار باستاني مسروقه به صاحبان قانوني، با يکديگر همکاري کنيم.»
دفتر دادستاني منهتن در آگوست سال ۲۰۲۳ اين اثر را توقيف کرد. «روث پيکهولتز» (Ruth Pickholz)، قاضي نيويورک براي ضبط اين اثر حکمي صادر کرد. اين حکم بخشي از تحقيقات جنايي جاري درباره يک شبکه قاچاق بود که شامل آثار غارت‌شده از ترکيه و انتقال آنها از طريق منهتن مي‌شد.
در ماه‌هاي اخير، دادستاني منهتن چندين اثر ديگر را نيز به دليل ادعاهاي مرتبط با قاچاق از ترکيه ضبط کرده است. در سال ۲۰۲۲، پنج اثر باستاني متعلق به مجموعه «شلبي وايت» (Shelby White)، عضو هيأت امناي موزه متروپوليتن نيويورک به ترکيه بازگردانده شدند. يکي از اين آثار، مجسمه‌اي برنزي از «لوسيوس وروس» (Lucius Verus) (يکي از امپراتوران روم) از بوبون بود که ارزش آن ۱۵ ميليون دلار برآورد شده است.
کارشناسان موزه کليولند، در همکاري با مقامات ترکيه و دفتر دادستاني، پژوهش‌هايي انجام دادند که نشان داد اين مجسمه به «Sebasteion» تعلق دارد. اين مجسمه‌ها روي پايه‌هاي سنگي قرار داشتند که مکانيسم‌هايي براي نگه داشتن آنها در جاي خود داشتند. با اين تحقيقات علمي و تغيير در شناسايي مجسمه پژوهشگران دريافتند که سوراخ‌هاي کوچکي در پاهاي مجسمه وجود دارد که با مکانيسم‌هاي موجود در پايه‌هاي سنگي «Sebasteion» همخواني دارد. علاوه بر اين، نمونه‌هاي خاکي که در داخل مجسمه يافت شده بود، با خاک منطقه «Sebasteion» و ساير مجسمه‌هايي که مشخص شده بود از آنجا آمده‌اند، مطابقت داشت.
اين تحقيقات به تغيير در هويت تاريخي مجسمه نيز منجر شد. در ابتدا تصور مي‌شد که اين اثر تصويري از امپراتور «مارکوس آئورليوس» (Emperor Marcus Aurelius) باشد، زيرا او نيز همراه با ساير فرمانروايان در «Sebasteion» مورد تکريم قرار گرفته بود. اما مکان احتمالي قرارگيري اين مجسمه فاقد کتيبه‌اي بود که نشان دهد اين پيکره متعلق به «مارکوس آئورليوس» بوده است.
موزه هنر کليولند در بيانيه‌اي اعلام کرد: «موزه و مقامات ترکيه در حال بررسي امکان نمايش موقت اين مجسمه در کليولند پيش از انتقال آن به ترکيه هستند. همچنين، ساير زمينه‌هاي همکاري فرهنگي ميان ترکيه و موزه در دست بررسي است.»