به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا مرتضي وفايي در گفت‌وگو با خبرنگار صنايع دستي بيان کرد: کارگروه شيشه در معاونت صنايع دستي تشکيل شده و ما در صدد هستيم تشکل صنفي شيشه‌گران را هم تشکيل دهيم، اما هنوز آن را به ثبت نرسانده‌ايم، تا چند ماه آينده اين کار انجام مي‌شود و در جلسات متعددي که برگزار مي‌شود اهداف‌مان در اين صنف را هم مطرح مي‌کنيم. در حال حاضر تلاش مي‌کنيم با آگاهي به شيشه‌گران جديد سطح کاري آنها را ارتقاء دهيم.
اين هنرمند درباره پيشينه شيشه سنتي توضيح داد: پيشينه شيشه سنتي به سه هزار قبل از اسلام برمي‌گردد که به صورت اتفاقي تاجران فينيقي آن را کشف مي‌کنند. بيشتر، قشر مرفه جامعه از اين کالا استفاده مي‌کرده‌اند و سپس مهره‌سازي به وجود آمد و با روي کار آمدن امپراتوري روم، دميدن شيشه توسط سوري‌ها به وجود آمده است.
او ادامه داد: از آن زمان تا به امروز دميدن در شيشه ادامه پيدا کرده و شيوه‌هاي مختلف هم در آن به کار گرفته شده است. در رنگ‌ها نيز از اکسيد فلزات استفاده مي‌شود. ناگفته نماند قبل از دوره ساساني مجبور شدند به ساخت رنگ‌هاي جديد دست پيدا کنند و اين امر ادامه پيدا کرد و بهترين رنگ‌ها در دنيا عرضه شد.
رکود شيشه سنتي ايران
وفايي گفت: در دوره صفويه شيشه در ايران اوج داشته است و شيشه‌هاي آن دوره هنوز هم مرسوم است. در يک دوره‌اي اين هنر اُفت و بعد از انقلاب دوباره اوج پيدا کرد و حالا حدود دو سالي مي‌شود که بازار شيشه دچار روکود شده است و بسياري از کارگاه‌هاي شيشه گري ديگر فعاليت نمي‌کنند و به کارهاي تک رنگ و بازيافت ضايعات شيشه روي آوردند.
اين مدرس دانشگاه بيان کرد: شيشه در هر دوره‌اي جايگاه خودش را در زندگي بشر داشته است. از استکان‌هايي که در آن مايعات مي‌نوشيدند تا شيشه‌هاي رنگي که براي دور کردن حشرات موذي در پنجره‌ها استفاده مي‌کردند. متاسفانه در حال حاضر اصلا به اين موضوع توجه نمي‌شود. اگر مردم با پتانسيل‌هاي شيشه‌هاي رنگي آشنا شوند، همچنان سعي مي‌کنند در طراحي خانه‌ها و مصرف روزانه‌شان از آن استفاده کنند.
او با بيان اينکه شيشه سنتي مخاطب بسياري دارد، افزود: بسياري علاقمند به يادگاري اين هنر هستند. دانشجويان امروزي با ديد نو اين کار را انجام مي‌دهند و در اين کار خلاقيت بسياري به خرج مي‌دهند.
مديرعامل شرکت تعاوني فعالان صنايع‌دستي درباره وضعيت تعاوني گفت: تعاوني همچنان به کار خودش ادامه مي‌دهد، اما برنامه‌هايي که براي آينده در نظر گرفته بود به کندي پيش مي‌رود؛ زيرا با مشکلاتي از جمله ساختمان تعاوني و اطلاع‌رساني مواجه بوديم، اما به هر حال اميدوارم به اهدافي که در اين‌باره مي‌خواهيم برسيم.
وفايي درباره برنامه‌هاي آينده بيان کرد: از برخي ايراني‌هايي که در خارج از کشور کار کرده‌اند و به شکل آکادميک در حوزه شيشه فعاليت مي‌کنند، دعوت به همکاري کرده‌ايم، آنها هم از اين موضوع استقبال کرده‌اند تا چشم‌اندازهاي خوبي که براي سال آينده داريم را انجام دهيم. ما تلاش مي‌کنيم که سطح شيشه‌گري ايران را به بالاترين برسانيم و اگر مسئولان هم ما را براي رسيدن به اهداف‌مان ياري دهند، طبعا هرچه زودتر به نتيجه مطلوب خواهيم رسيد تا اتفاقات خوبي در شيشه‌گري سنتي بيفتد.
از ابزار 100 سال پيش استفاده مي‌کنيم
او درباره مشکلات اين حوزه گفت: ما همچنان از ابزارهايي که مربوط به 100 سال پيش است براي ذوب شيشه استفاده مي‌کنيم و هنوز نمي‌توانيم درجه حرارتمان را بالا ببريم تا بتوانيم شيشه‌ي با کيفيتي به دست بياوريم. بهترين مواد اوليه مربوط به اين کار را کشور آلمان دارد اما کشورهايي مثل چين، ايتاليا، هلند و بلژيک هم اين مواد را توليد مي‌کنند.
اين هنرمند درباره تعامل با کشورهاي ديگر در دوران پساتحريم اظهار کرد: متولي امر بايد چند پيشکسوت و کارشناس اين امر را دعوت و چند جلسه برگزار کند؛ کارگروهي مختص اين کار تشکيل شود تا قيمت‌هاي مربوط به اين کار برآورد و شرکت‌هاي مربوطه شناسايي شوند و همزمان با آن ببينيم چه مقدار سرمايه نياز هست تا اين حوزه را پيش ببريم. اگر بخواهيم به اميد برجام بمانيم طرف آمريکايي هر روز مانع جديدي پيش روي ما مي‌گذارد و ما تا بخواهيم آن را رفع کنيم، عمرمان تمام شده است و اين کار هميشه عقب خواهد ماند.
جايگاه خوبي از نظر مواد اوليه نداريم
مديرعامل شرکت تعاوني فعالان صنايع‌دستي درباره جايگاه شيشه ايراني در دنيا گفت: از نظر سرعت عمل، تنوع، فرم و اجرا، شيشه سنتي ايران جايگاه خوبي دارد، اما از نظر مواد اوليه جايگاه خوبي نداريم. اروپايي‌ها بيشتر کارهايشان را ماشيني و با استفاده از قالب، طراحي مي‌کنند و کارهايي هم که با دست انجام مي‌دهند بسيار گران است؛ اما بيشتر کارهاي ما دستي و به قيمت معقول عرضه مي‌شود. اگر ما مواد اوليه خوبي داشته باشيم مي‌توانيم بازار دنيا را در دست بگيريم.
وفايي درباره صادرات در اين حوزه بيان کرد: من در سال‌هاي اخير تکنيک‌هايي جديدي را به وجود آوردم و با برگزاري نمايشگاه‌هاي متفاوت مخاطبان خودم را پيدا کردم و از اين طريق يک محموله براي کشور سوئد فرستادم.
او همچنين درباره بسته‌بندي شيشه‌هاي سنتي اعلام کرد: بسته‌بندي‌هاي مربوط به اين کار را هم خودم انجام مي‌دهم و براي ارسال سفارشات، مشتري را توجيه مي‌کنم که چند نوع بسته‌بندي داريم. يک نوع بسته‌بندي 50 درصد، نوع ديگر 30 درصد و نوع سوم 20 درصد ارزش افزوده پيدا مي‌کند که در هيچکدام محصولات شکسته نمي‌شوند. تنها تغييرات قيمت مربوط به زيبايي بسته‌بندي است. براي مثال من بسته‌بندي دارم که هم‌قيمت محصول است، اما مشتري با اطمينان خاطر آن را خريداري مي‌کند و مي‌داند که آن چيزي که خريده، سالم به مقصد مي‌رسد.
وفايي همچنين درباره مشکلات استفاده از انرژي سوخت توضيح داد: ما هميشه با مشکل انرژي به خصوص گاز مواجه هستيم، اما سعي مي‌کنيم کارمان را پيش ببريم وهنگامي که درفصل سرما با کاهش فشار گاز مواجه هستيم از گازوئيل استفاده مي‌کنيم تا کوره‌هايمان نخوابد و بتوانيم اين بحران را پشت سر بگذاريم.
وفايي از 14 سالگي شيشه‌گري سنتي را به صورت تجربي ياد گرفته و بعدها پنج سال شاگرديِ استاد «قَلندر» را کرده و حالا 40 سال است که در شيشه سنتي مي‌دمد. کارخانه او به دليل نبود بازار، گراني کارگر و مشکلات اقتصادي تعطيل شده و در کارگاهي کوچک به شکل محدود شيشه توليد مي‌کند. او در حال حاضر اين رشته در دانشگاه‌هاي متفاوتي ازجمله دانشگاه‌هاي تبريز، کاشان، سمنان و پيام نور شرق تهران تدريس مي‌کند.
