نشست «کپي يا اقتباس، چالشي در هنر معاصر» در حالي عصر روز گذشته ۲۴ تيرماه برگزار شد که دبيرخانه جشنواره تجسمي فجر درباره شائبه کپي بودن يکي از آثار برگزيده اين جشنواره پاسخي نداده است.
به گزارش گالري آنلاين به نقل از مهر، نشست «کپي يا اقتباس، چالشي در هنر معاصر» با حضور ابراهيم حقيقي طراح گرافيک، بهروز دارش مجسمه ساز، کورش گلناري مجسمه ساز و مجتبي آقايي عکاس، عصر روز گذشته ۲۴ تيرماه در سالن سينماتِک موزه هنرهاي معاصرتهران برگزار شد.
در ابتداي اين نشست مجتبي آقايي گفت: با بررسي فعاليت هاي هنرهاي تجسمي درچند سال اخير، بحث کپي به تناسب زمان هر از چند گاهي به ويژه از منظر رسانه ها داغ مي شود و جريان اطلاع رساني قلمداد مي شود. هنرهاي تجسمي يک حوزه چند وجهي است که يکي از جنبه هاي آن جنبه نمايشي و اجرايي آن است و بايد کمک شود تا جريان اصيل و درست خود را پيدا کند. قطعا حوزه تجسمي نيازمند نشست هاي تئوريک و نظري بسياري است.
وي با تاکيد بر تاثير هنر بر حوزه هاي مختلف از جمله اقتصاد ادامه داد: همواره اينگونه به نظر مي آيد که هنر از اقتصاد وام مي گيرد در حاليکه هنر مي تواند کنشگر درستي در حوزه هاي مختلف حتي اقتصاد باشد و در رخدادهاي اجتماعي و ديپلماسي هنر و تعاملات جهاني، نقش مهمي را بازي کند. بايد از جريان کلي موضوع کپي آگاه شويم و راهکارهايي براي اين موضوع انتخاب کنيم.
در ادامه نشست، ابراهيم حقيقي درباره مسأله کپي يا اقتباس در خلق آثار هنري گفت: قطعاً پيش آمدهايي در حوزه هنر رخ داده است که سبب ايجاد گفت وگوها شده است. با نگاه به گذشته، سوابق کپي کردن و يا دعوي کپي را مکررا ديده ايم. گويا اين خصلت انسان و يک ناگزيري است که اگر اثري موفقيت آميز باشد قطعا بايد از آن کپي کرد. مسأله ما اين است که قانون روشني در اين زمينه وجود ندارد و هر گاه مسأله اي به وجود مي آيد مسئولان تنها درصدد آشتي دادن طرفين هستند.
وي همچنين در مورد حراج هاي هنري بيان کرد: وقتي اثري کپي وارد حراج هاي هنري مي شود که در آن رقم هاي بالايي رد و بدل مي شود قطعا با ادعاي تقلب و اثبات آن، بايد براي آن راه حلي تبيين شده باشد وگرنه ادعا تلقي مي شود و مي تواند در رسانه هاي جمعي در مورد آن جنجال کرد و از منافع آن بهره برد. پيوستن به کنوانسيون کپي رايت يا قانون گذاري درست در اين زمينه مي تواند سدي براي کپي آثار هنري شود. در جشنواره ها و بينال ها اين اتفاقات به وفور رخ مي دهد و شخصا شاهد آن بوده ام و فکر مي کنم دبير و دبيرخانه بايد جوابگوي آن باشند. مي توان با طراحي مکانيزمي، آثار کپي يا آن دسته از آثاري که شائبه آشنايي با آثار ديگر را دارند شناسايي کرد.
در بخش ديگر اين مراسم، بهروز دارش درباره مشکل کپي بودن آثار هنري اظهار کرد: هيچ اثر هنري در دنيا قائم به ذات نيست. تمام آثار هنري از پيشينه خود بهره زيادي مي برند. زماني که هنرمندي اثري خلق مي کند بايد به وفور از گذشتگان خود استفاده کند. بسيار مشکل است که بخواهيم مطلقا بگوييم يک کار کپي است يا خير. ضمن آنکه در اين موضوع نمي توانيم معيارهاي مقداري به کار ببريم.
وي در ادامه گفت: تکامل وابسته به دوران قبل است. اگر به درسگفتارهاي ميشل فوکو توجه کنيم، مي گويد جهان تفسير تفسيرهاست. يعني ما با مجموعه دانايي هاي امروز به گذشته خود مي نگريم. پس مسأله دراماتيک است. در درون هر اثر هنري از انسان هاي ديگري وجود دارد. اگر توان داشته باشيم بايد تمام گذشته خود را به خدمت بگيريم.
کورش گلناري در پايان بخش اول اين نشست گفت: اقتباس بحثي است که از ابتداي تاريخ هنر مطرح شده است. البته من اين موضوع را فراتر از تاريخ هنر مي دانم. افلاطون اولين فيلسوفي است که اين چالش را فرا راه اثر هنري و هنرمند مي داند. افلاطون به تقليد از تقليد اشاره مي کند و آن را بازنمايي از چيزي مي داند که در عالم ديگري نقش بسته است. موضوع به چالش کشيدن ارزشي اثر هنري به جايي مي رسد که نيچه مي گويد: هيچ واقعيتي وجود ندارد و تمام آنچه در پيرامون ما وجود دارد، تفسير است و اين تفسير و فضاي چالشي در دوره هاي بعد به وجوه مختلفي از جمله محتوايي و فرمي دسته بندي پيدا مي کند.
وي در ادامه بيان کرد: وجوه فرمي دستمايه ذهنيت مدرنيسم هنري مي شود و فرماليست ها با رد کردن محتوا به تفسير اثر هنري مي پردازند. مهم ترين نکته که بايد به آن اشاره کنم بحث از تفسير است که به تجزيه اثر هنري مي پردازد.
اين هنرمند ادامه داد: اينکه ايده اثري را از مرجعي گرفته باشيم، در صورتيکه در استيتمنت ذکر شده باشد موردي ندارد، اما متاسفانه امروزه به اصول اخلاقي پايند نيستيم و منبع را ذکر نمي کنيم و تصور مي کنيم که ديگران نيز ازآن آگاه نمي شوند.
در ادامه نشست تخصصي «کپي يا اقتباس چالشي در هنر معاصر» راهکارهايي از سوي اعضاي پنل، دبير نشست و هنرمندان حاضر در جلسه عنوان شد. همچنين مجتبي آقايي لزوم و ادامه برگزاري اين نشست ها تاکيد کرد.
در نشست تخصصي «کپي يا اقتباس چالشي در هنر معاصر» که با حمايت دفتر هنرهاي تجسمي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و همکاري موسسه توسعه هنرهاي تجسمي معاصر و موزه هنرهاي معاصر تهران عصر روز گذشته برگزار شد، هنرمندان برجسته عرصه تجسمي و همچنين روساي انجمن هاي مختلف هنري حضور داشتند.