موزه ارميتاژ، آرميتاژ يا هِرميتاژ واقع در سن پترزبورگ روسيه، با ۳ ميليون اثر هنري (که البته همه به‌طور هم‌زمان نمايش داده نمي‌شوند)، يکي از بزرگ‌ترين موزه‌هاي جهان و از قديمي‌ترين نگارخانه‌هاي هنري و موزه‌هاي تاريخ و فرهنگ بشري در جهان است.
فراز و نشيب‌هاي قرن بيستم
در طي انقلاب روسيه در سال ۱۹۱۷، موزه سلطنتي آرميتاژ جزو اموال خصوصي اعلام شد. پس از ملي شدن مجموعه‌هاي هنري عمومي ملي، دامنه آثار موجود در موزه وسعت بيشتري يافت. به خصوص ورود هنر مدرن از کلکسيون‌هايي چون مجموعه هنري سرگئي شکوکين و ايوان موروزوف بسيار جالب توجه بود. از جمله آثار اضافه شده به موزه مي‌توان از اکثر آثار سال‌هاي اخير گوگن، ۴۰ اثر سبک کوبيسم پابلو پيکاسو و آثاري مشهور از بزرگان هنر مدرن مانند تابلو «رقص» اثر ماتيس و «کافه شبانه» اثر ون گوگ اشاره کرد.
حکومت شوروي توجه چنداني به نگهداري از هنر «منحط طبقه بورژواً نداشت. به دستور ژوزف استالين تعدادي از با ارزش‌ترين آثار موجود در موزه آرميتاژ در خارج از کشور به فروش رسيد. از جمله اين آثار مي‌توان شاهکارهاي بي رقيبي چون «آلبا مدوناً اثر رافائل،» ونوس در مقابل آينه «اثر تيشين و «بشارت» اثر ون ايک را نام برد.
بسياري از اين آثار که توسط اندرو ملون تهيه شد، اکنون هسته مرکزي گالري هنر ملي در واشينگتن را تشکيل داده‌است. از ديگر موارد از دست رفته موزه که البته موارد مشابه آن‌ها يافت مي‌شود مي‌توان به هزاران اثر هنري که از موزه ارميتاژ خارج شده و به موزه پوشکين در مسکو و موزه‌هاي ديگري در سراسر اتحاد شوروي فرستاده شد اشاره کرد. تعدادي از کلکسيون‌هاي موزه نيز در طي محاصره لنينگراد در جنگ جهاني دوم، هنگامي که ساختمان موزه به عنوان پناهگاه در مقابل حمله هوايي استفاده شد، قرباني بمباران شد.
اين دوره غم‌انگيز در تاريخ موزه آرميتاژ در سال ۱۹۴۵ به پايان رسيد. در اين زمان دولت کوشش مي‌کرد با انتقال دادن تعدادي از آثار هنري به موزه که در طي جنگ جهاني دوم توسط ارتش سرخ از آلمان تصرف شده بود، خسارات وارده را جبران کند. گرانقيمت‌ترين بخش اين غنيمت جنگي نقاشيهاي هنرمندان امپرسيونيست بود که از مجموعه‌هاي خصوصي طبقه ممتاز آلمان به دست آمده بود.
اين نقاشي‌ها تا سال ۱۹۹۵ که موزه آن‌ها را در معرض ديد عموم قرار داد، گمشده تلقي مي‌شدند. به گفته دولت روسيه اين آثار تنها مي‌توانند بخش کوچکي از خسارات جبران‌ناپذيري که تهاجم آلمان به ميراث فرهنگي روسيه وارد کرده‌اند- از جمله تخريب کامل کاخها و باغ‌هاي پترهوف و تزارسکو سلو را جبران کند. از طرفي دولت روسيه قانوني را تصويب کرد که به موجب آن بازگرداندن اين آثار به صاحبان قبلي آن ممنوع اعلام شده‌است زيرا اين افراد به خاطر تأمين هزينه رژيم نازي گناهکار شناخته شده‌اند.
ورود به قرن ۲۱
در سال‌هاي اخير، آرميتاژ بيش از پيش توسعه يافته و عمارت ستاد فرماندهي را نيز دربر گرفته‌است و به انجام پروژه‌هاي بزرگي در خارج از کشور نيز پرداخته‌است که موزه آرميتاژ گوگنهايم در لاس وگاس، اتاق‌هاي آرميتاژ در خانه سامرست در لندن و آرميتاژ آمستردام در هلند از آن جمله‌اند.
مقامات موزه در ماه ژوئيه سال ۲۰۰۶ اعلام کردند که ۲۲۱ فقره آثار کوچک مانند جواهرات، شمايل‌هاي ارتودوکس، ظروف نقره و اشيائي با ميناکاري فراوان از موزه به سرقت رفته‌است. ارزش اين اشياء که تاکنون يافته نشده‌اند، ۵۴۳ هزار دلار برآورد شده‌است.
