نگاهي به پوسترهاي ۲۲ دوره جام‌جهاني

برپايي جام جهاني، کشورها را ملزم کرده تا در کنار ساخت و ساز ورزشگاه‌هاي بزرگ و مجهز و به‌کارگيري المان‌هاي شهري برگرفته از فوتبال، به فکر به کارگيري ابزارهاي تبليغاتي نيز باشند. در اين مسير پوستر از قديمي‌ترين و کاربردي‌ترين اين ابزارهاست.

به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، طراحي پوستر براي جام جهاني فوتبال، تنها به برگزاري يک مسابقه در مستطيل سبزرنگ ختم نمي‌شود، بلکه در کنار المان‌هاي فوتبالي، دربرگيرنده احساسات مشترک مردماني با فرهنگ‌ها و نژادهاي مختلف است که صلح، دوستي و عشق را در کنار هيجانات بسيار، نويد مي‌دهد.

طراحي پوستر با چنين رويکردي کار چندان ساده‌اي هم نيست. هر کشوري با توجه به فرهنگ قومي خود علاوه بر نشانه‌هاي مشترک مانند توپ يا کاپ جام جهاني و کره زمين، از نشانه‌هاي مختص به پرچم و المان کشور خود نيز در طراحي پوستر استفاده مي‌کند که در ادامه اين گزارش به آن مي‌پردازيم.

قطر ۲۰۲۲:

اين پوستر طرح چفيه مخصوص قطري‌هاست و بر روي آن عبارت «هيا ۲۰۲۲» به معني پيش به سوي جام جهاني ۲۰۲۲ آمده است. در اين دوره براي اولين بار، پوستر جام جهاني توسط يک هنرمند زن طراحي شده است. "بوثينه المفتاح"، هنرمند زن قطري از پوسترهاي جام جهاني که نماد جشن و هواداري فوتبال در سراسر قطر و جهان عرب است رونمايي کرده است.

المفتاح در يک مصاحبه گفته بود: الهام بخش اصلي من مفهوم حافظه جمعي بيشتر کارهاي من بر تجربيات گذشته، خاطرات، گره زدن آنها به زمان حال و آرشيو کردن آنها به شيوه اي معاصر متمرکز است. مي‌خواستم پوسترها از اين موضوع پيروي کنند و داستان فرهنگ فوتبال قطر را روايت کنند. من مي‌خواستم هر پوستر، جشن و هواداران فوتبال در قطر را نشان دهد. پوستر اصلي گوترا و ايگال (سرپوش سنتي) را به تصوير مي‌کشد که به شکل جشن در هوا تکان مي‌خورند کاري که هواداران در اينجا هنگام به ثمر رساندن گل انجام مي‌دهند.

روسيه ۲۰۱۸:

بر روي اين پوستر تصوير لو ياشين دروازه‌بان اسطوره‌اي شوروي سابق ديده مي‌شود. لو ياشين که با لقب‌هايي مثل پلنگ سياه يا عنکبوت سياه شناخته مي‌شد، تنها دروازه‌باني است که برنده توپ طلا شده است. او يکي از نمادهاي اتحاد جماهير شوروي ميان ورزش‌دوستان است. ايگور گوروويچ، هنرمند روسي اين پوستر را طراحي کرده است و رنگ هاي غالب در آن سبز و نارنجي است. توپي که لو ياشين به سمت آن شيرجه زده، شبيه به کره زمين است که نقشه روسيه در آن با وضوح و رنگ ديگري متمايز شده است.

برزيل ۲۰۱۴:

پوستر جام جهاني ۲۰۱۴ توسط کمپاني برزيلي «کراما» طراحي شده است. اين پوستر شامل نقشه برزيل است که مرزهاي آن با خطوط پاهاي بازيکنان تشکيل شده‌ است. همچنين نماد اين دوره از بازي‌هاي جام جهاني فوتبال، فولکو، ششمين حيواني بود که به عنوان نماد جام جهاني انتخاب مي‌شد. رنگ هاي استفاده شده در اين پوستر سبز، آبي و زرد است که در پرچم برزيل هم ديده مي شود.

آفريقاي جنوبي ۲۰۱۰:

در اين پوستر ارتباط بين فوتبال و آفريقا و همين طور احساس هيجان و دلهره ناشي از مسابقه را در فضايي ساده و جذاب با استفاده از رنگ‌هايي که به خوبي هويت و فرهنگ مردم آن سرزمين را نشان مي‌دهد، مي‌توان ديد. چهره مردي که در پوستر با فرم قاره آفريقا در هم آميخته است به خوبي نماينده همه گروه‌هاي مردمي آفريقا است، از مردم مراکش در شمال گرفته تا گامبيا در شرق و سومالي و کنيا و اتيوپي در غرب و آفريقاي جنوبي در جنوب.

دني جوردن، مدير اجرايي جام جهاني ۲۰۱۰ آفريقاي جنوبي گفته بود: اين پوستر که توسط مارلين رودما طراحي شده، اهميت نقش فوتبال در تاريخ و همچنين سنت و فرهنگ قاره آفريقا را نشان مي‌دهد و نشانگر قلب و روحي فوتبالي است. رنگ‌هاي موجود در پوستر از پرچم اين کشور الهام گرفته است. همچنين رنگ زردِ زمينه، خورشيد را که منبع نور، انرژي و زندگي است، نمايان مي‌سازد.

آلمان ۲۰۰۶:

پوستر رسمي مسابقات فوتبال جام جهاني ۲۰۰۶ آلمان، توپ فوتبال متشکل از ستاره هايي است که بر روي سطحي که نماد آسمان است، تعبيه شده. شرکت تجاري «وي دو کاميونيکيشن» در برلين پيشنهاددهنده اين طرح بود. رنگ سرد آبي به همراه کمي سفيد در اين پوستر نسبتا ساده غالب است.

کره ـ ژاپن ۲۰۰۲:

اين پوستر که نمايش گرافيکي يک زمين فوتبال در زمينه خطاطي سنتي خاوردور است، محصول نشست دو هنرمند کره و ژاپن است. از بيون چو سوک از کره و هيرانو سوگن از ژاپن جهت کشيدن اين پوستر دعوت کردند. اين پوستر بيانگر برگزاري مسابقه جام جهاني فيفا براي اولين بار در دو کشور متفاوت آسيايي است. ژوزف سب بلاتر، رئيس کل فيفا در آن سال گفته بود: اين پوستر مطمئنا يکي از سمبول‌هاي بسيار مهم اين مسابقات است.

فرانسه ۱۹۹۸:

فرانسوي‌ها براي طراحي پوستر بازي‌ها يک مسابقه‌ي طراحي راه انداختند که يک دختر دانشجوي گرافيک برنده‌ي آن شد. اين پوستر، يک زمين فوتبال را نشان مي‌دهد که به سبک نقاشي تلفيقي خلق شده و در بافت آن از رنگ‌هاي ملي فرانسه استفاده شده است. آديداس هم در توپ بازي‌ها از همين رنگ‌ها بهره گرفت.

ايالات متحده‌ي آمريکا ۱۹۹۴:

پوستر بازي‌ها را پيتر مکس، هنرمند نيويورکي طراحي کرد و در آن از رنگ‌هاي گرم، نقشه‌ي آمريکا روي کره‌ي زمين و يک فوتباليست معلق در هوا استفاده کرد که در حال شوت کردن توپ به آسمان است؛ به گفته‌ي مکس، اين اثر نمايانگر جذابيت جهاني فوتبال است.

ايتاليا ۱۹۹۰:

ايتاليايي‌ها نيز براي طراحي پوستر سراغ آثار تاريخي کشورشان رفتند و آلبرتو بري، هنرمند مشهور ايتاليايي با تصويري نگاتيو ساختمان کولوسئوم و پرچم کشورهاي شرکت‌کننده، براي اولين بار با روش‌هاي ديجيتال يک پوستر براي جام جهاني خلق کرد.

مکزيک ۱۹۸۶:

آني لبوويتز تنها عکاس تاريخ بود که مأمور شد پوستر جام جهاني را عکاسي و طراحي کند؛ او سراغ سنگ‌نگاره‌هاي آزتک‌ها رفت و آثار باستاني مکزيک را دوباره در مرکز توجه جهانيان قرار داد.

اسپانيا ۱۹۸۲:

پوستر اين دوره از رقابت‌ها را هنرمند کاتالان خوآن ميرو طراحي کرده بود که برخلاف لوگوي اين دوره شلوغ و درهم‌ريخته بود. او طرحي به سبک سورئاليسم خلق کرد که در آن از رنگ‌هاي گرم و شاد استفاده شده بود و کاملاً اسپانيايي به نظر مي‌رسيد.

آرژانتين ۱۹۷۸:

پوستر اين دوره از رقابت‌ها به مراتب جذاب‌تر از لوگوي آن بود. طرح از دو فوتباليست از تيم ميزبان کشيده شده بود که در حال شادي بعد از گل پيروزي بودند. رنگ هاي غاب در اين پوستر آبي و سبز است و روح نسبتا سردي بر آن حاکم است. آبي کمرنگ استفاده شده در اين پوستر در پرچم آرژانتين نيز ديده مي شود.

آلمان غربي ۱۹۷۴:

هنرمندي به نام هورست شافر طراحي پوستر مسابقات را برعهده داشت که از سبک امپرسيونيست در نقاشي براي نشان دادن يگانگي فوتبال و هنر استفاده کرده بود. طرح با بهره گيري از خطوط قلمو به رنگ هاي زرد و آبي و قرمز فوتباليستي را پا به توپ نشان مي دهد.

مکزيک ۱۹۷۰:

پوستر اين دوره تجسم مطلق سادگي بود. طرحي از يک تايپوگرافي که از لوگوي المپيک ۶۸ مکزيک الهام گرفته شده بود که به نشانه‌هاي تجاري و يافتن راه‌ها ارجاع داشت. رنگ صورتي استفاده شده در اين پوستر هم به ندرت در سال هاي قبل و بعد ديده شد.

انگلستان ۱۹۶۶:

در اين دوره پوستر مسابقات بسيار ساده بود. اولين سالي بود که عروسک يا نماد شانس در شکل يک شير کارتوني به نمادهاي مسابقات اضافه مي‌شد. فضاي غالب پوستر آبي رنگ است و در پايين آن شيري کارتوني طراحي شده است.

شيلي ۱۹۶۲:

پوستر بازي‌ها برخلاف لوگو کاملاً ميني‌مال بود. کره‌ي زمين در زمينه‌اي آبي و توپ فوتبالي که به شکل ماه ـ احتمالاً ـ دور زمين مي‌چرخد، ساده و زيبا به نظر مي‌رسيد. نکته‌ جالب اينکه تنها کشور رنگي روي نقشه‌ي زمين کشور شيلي است که با رنگ توپ همانند است. فيفا اين پوستر را از ميان ۳۰۰ اثر ارائه‌شده در جريان يک مسابقه انتخاب کرد.

سوئد ۱۹۵۸:

پوستر مسابقات در اين سال يک نکته‌ي سينمايي داشت؛ چراکه همزمان با اين دوره از جام جهاني، فيلم «سرگيجه» اثر آلفرد هيچکاک با پوستر مشهورش که سايه‌هايي از يک شخص در زمين‌هاي دايره‌اي بود نيز به سينماها آمده بود. پوستر «سرگيجه» کار سائول باس طراح نامدار بود که تأثيرش را روي طراحي پوستر جام جهاني هم گذاشت. گذشته از عناصر آشناي توپ و پرچم، نکته‌اي که پوستر سوئدي‌ها را متمايز مي‌کرد، به کاربردن چند زبان در نوشتار آن بود. پيش از آن پوسترها تنها به زبان کشور ميزبان بودند.

سوئيس ۱۹۵۴:

پوستر مسابقات از نگرشي هنري بهره‌مند بود و خلاف چيزي بود که از سوئيسي‌ها انتظار مي‌رفت. لباس و قيافه‌ي غيرعادي دروازه‌بان با سايه‌هاي روي صورتش، اين پوستر را جذاب کرده بود.

برزيل ۱۹۵۰:

در پوستر روح «بين‌الملل‌گرايي» بعد از جنگ جهاني، در پرچم‌هايي که روي جوراب يک فوتباليست نقش بسته نمايان است که تا حدودي مشابه پوستر سال ۱۹۳۴ ايتالياست. با اين حال بعد از گذشت چند دهه چنين پوستري از نظر ارزش هنري چندان شاخص به نظر نمي‌رسد.

فرانسه ۱۹۳۸:

پوستر مسابقات فرانسه را آنري دمي طراحي که در دهه‌هاي ۲۰ و ۳۰ ميلادي اندکي شناخته شده بود طراحي کرد. او از تکنيک چاپ استنسيل که در آن دوره شيوه‌ي رايج تبليغات تجاري و پروپاگاندا بود بهره برده بود.

ايتاليا ۱۹۳۴:

پوستر ايتاليايي‌ها در آن سال تقريباً ساده بود. طرحي از يک ملي‌پوش ايتاليا پا به توپ، از مقابل پرچم کشورهاي حاضر در مسابقات مي‌گذرد؛ اطراف اين تصوير با تايپوگرافي بدون کشيدگي حروف لاتين آراسته شده بود. رنگ هاي استفاده شده در اين پوستر هم اغلب سرد و خنثي انتخاب شده بودند.

اروگوئه ۱۹۳۰:

پوستر دور افتتاحيه‌ي اين مسابقات را طراحي از کشور ميزبان تصويرسازي کرد که در آن از عناصر جنبش هنري باب روز آن دوران يعني «آرت دکو» بهره برد. عناصر پوستر شامل دروازه‌باني است که لباسي به رنگ لباس تيم ملي اروگوئه به تن کرده و دستانش به بالا کشيده شده و توپ را کنج چارچوب دروازه مهار کرده است.

پیمایش به بالا