مجموعه اصغر بيچاره به موزه خصوصي مي‌رود؛ چه بر سر يادگاري‌هاي قديمي‌ترين عکاس سينما مي‌آيد؟

اصغر بيچاره (با نام مستعار اصغر ژوله) عکاس سينما بود. او داراي بزرگ‌ترين آرشيو عکس از تاريخ سينما و تئاتر ايران بود. يکي از عکاسان سينما درباره او معتقد است: «اصغر بيچاره، يادگار عکاسي و سينماي ايران است که پرونده‌ي عکاسي از سينماي اين کشور را در دوربينش دارد.»

به گزارش گالري آنلاين به نقل از انجمن عکاسان، بيچاره پيش از اينکه به آمريکا برود و آثار ارزشمندش را به امانت دست يکي از دوستانش بسپارد، آن‌ آثار را در قالب يک موزه شخصي در خانه خودش، نگهداري مي‌کرد.  اسناد و اشياء مهمي در اين موزه وجود داشت که شامل دوربين‌هايي از قديمي‌ترين عکاسان ايران مانند «ماشاءالله‌خان عکاس‌باشي»، مجموعه‌اي از زمان قاجار و اولين عکس‌هاي تاريخ سينماي ايران مي‌شد.

پس از اينکه  ۲۳ خرداد سال گذشته دريچه‌هاي دوربين او براي هميشه بسته شد و اصغر بيچاره از دنيا رفت، فرزند او در گفت وگويي با ايسنا اظهار کرده بود: «در تلاش هستيم وسايل و دوربين‌هاي پدرم را بنا به وصيت خودش در محلي براي علاقه‌مندان به‌نمايش بگذاريم. هيچ‌کدام از دوربين‌ها و وسايل موزه و کلکسيون پدرم به فروش نرفته است. من خودم تمام اين وسيله‌ها را بسته‌بندي کرده و با دست خودم به امانت سپرده‌ام.»

او ادامه داده بود: «مهم‌ترين بخش آرشيو پدرم، نگاتيوهاي او از سينما و تئاتر است. تعداد اين نگاتيوها به چندهزار فريم مي‌رسد. بخشي از آن‌ها زماني که پدرم در آمريکا بود، براي او فرستاده شد و او تعدادي از آن‌ها را چاپ و در اتاقش در خانه خواهرم نصب کرد. بخش قابل توجه ديگري از آرشيو او فيلم‌هاي ضبط شده‌ي قديمي متعلق به دهه‌ي ۶۰ است که از هنرمندان، جمع‌هاي هنري و مراسم مختلف ثبت کرده که شامل ۵۰ ساعت فيلم ويديويي از تاريخ هنري سينماي ماست. بخش ديگري از آرشيو او هم که به سينما ربطي ندارد، محفوظ است که مي‌توان از جمله آن‌ها به کلکسيون عينک‌ها اشاره کرد.»

تورج ژوله همچنين بيان کرده بود:« اگر فضايي حدود ۴۰۰ مترمربع داشته باشيم، مي‌توانيم وسايل پدرم و بخشي از نگاتيوهاي چاپ‌شده او را به‌عنوان نمونه به‌نمايش بگذاريم تا با نام خود او براي علاقه‌مندان نمايش داده شود.»

پس از گذشت چند ماه از درگذشت اين هنرمند، فرزند او در مصاحبه ديگري با ايسنا، اعلام کرد که « از اختصاص مکاني به‌عنوان موزه دوربين‌ها و وسايل عکاسي پدرش با همکاري سازمان ميراث فرهنگي» منصرف شده است.

ژوله همچنين گفته بود: «من و خواهرم تصميم تازه‌اي براي موزه پدرم گرفته‌ايم که در حال پيگيري آن هستيم. در واقع خودمان کار را به‌دست خواهيم گرفت.در حال حاضر دوربين‌هاي عکاسي، آرشيو و وسايل پدرم نزد يکي از دوستان‌مان نگهداري مي‌شود، چون هنوز درباره جايي که اين آثار به‌نمايش گذاشته شود، ابهام‌هايي وجود دارد. در اين‌که اين آثار به‌طور قطع در محلي به‌عنوان موزه نگهداري شوند، ترديدي وجود ندارد، چون نگهداري دوربين‌ها و وسايل پدرم کار سختي است و امکانات مخصوص به خود را نياز دارد. تمام تلاش‌مان اين است که مکاني به‌عنوان موزه به دوربين‌ها و وسايل پدرم اختصاص يابد تا مردم بتوانند به ديدن اين آرشيو بيايند.»

حالا که زماني حدود يک سال و نيم از درگذشت عکاس قديمي سينماي ايران مي‌گذرد، تورج ژوله، فرزند او، در گفت‌وگويي با ايسنا درباره تصميم اين خانواده براي آرشيو و وسايل پدرش اظهار کرد: فعلا اين آثار به نمايش عمومي درنمي‌آيند. ما پيش از اين تصميم داشتيم آرشيو و وسايل او را در جايي مانند موزه‌هاي سازمان ميراث‌فرهنگي در معرض ديد عموم بگذاريم اما به دلايلي از اين کار منصرف شديم.

او ادامه داد: احتمالا با جاي ديگري براي اينکار صحبت کنيم، مکان‌هايي مانند موزه‌هاي خصوصي يا موزه‌هايي که زيرمجموعه سازمان ميراث‌فرهنگي نيستند.

ژوله با اشاره به وصيت پدرش درباره اين آثار تاکيد کرد: جاي اين آرشيو و وسايل امن ومحفوظ است؛ زيرا اين اثار متعلق به ما نيست و بنابر وصيت پدرم بايد در معرض ديد عموم قرار بگيرد.

فرزند اصغر بيچاره در پاسخ به اين پرسش که آيا قصد ندارند اين آثار را در اختيار موزه سينما قرار بدهند؟ گفت: بخشي از کوچکي از اين مجموعه متعلق به تاريخ سينما است در حاليکه بخش قابل توجهي از آرشيو او، تاريخ عکاسي ايران است و لزوما ارتباطي به موزه سينما پيدا نمي‌کند.

او در ادامه تاکيد کرد: اما در اين مجموعه برگه‌ها و اسنادي هست که شايد بهتر باشد در اختيار موزه سينما قرار بگيرد.
 
ژوله درباره اينکه چرا اين خانواده به طور شخصي اقدام به ايجاد موزه اصغر بيچاره نمي‌کنند؟ گفت: اين موضوع مستلزم هزينه‌اي است که رقم کوچکي را شامل نمي‌شود و فقط به داشتن يک ساختمان نيست. بلکه نگهداري مي‌خواهد و موضوعات جانبي به دنبال دارد. نظر ما اين است که اين آثار به جايي منتقل شود که توان نگهداري اين مجموعه را به خوبي داشته باشد.

او همچنين درباره اينکه چه زماني اين آثار در معرض ديد عموم قرار خواهند گرفت؟ اظهار کرد: من بايد اين موضوع را پيگيري کنم که متاسفانه در چهار سال گذشته درگير پروژه‌اي سنگين بودم. اين پروژه چند ماه ديگر تمام مي‌شود و پس از آن من، مادر و خواهرم درباره اين موضوع تصميم‌گيري خواهيم کرد.

اصغر بيچاره، قديمي‌ترين عکاس سينماي ايران، پس از تحمل يک دوره بيماري ۲۲ خردادماه براثر عوارض ناشي از سرطان حنجره در آمريکا درگذشت.

اصغر بيچاره با نام مستعار «علي‌اصغر ژوله» در سال ۱۳۰۹ در تهران متولد شد. او کار خود را به‌عنوان عکاس و کپي‌کار عکس فيلم‌هاي خارجي براي ويترين سينماها، از سال ۱۳۲۵ آغاز کرد. شروع فعاليت او در سينما نيز با عکاسي از فيلم «دستکش سفيد» (پرويز خطيبي، ۱۳۳۰) بود.

بيچاره علاوه بر عکاسي، در چند فيلم نيز بازي کرده است از جمله: رفيق (ايرج قادري)، کوسه جنوب (ساموئل خاچيکيان)، ناخدا خورشيد (ناصر تقوايي)، اي ايران (ناصر تقوايي)،‌ چهره (سيروس الوند)، دو خواهر (کامبوزيا پرتوي)، جنگجوي پيروز (مجتبي راعي)، بوي کافور، عطر ياس (بهمن فرمان‌آرا)، مزاحم (سيروس الوند)، نان و عشق و … موتور ۱۰۰۰ (ابوالحسن داودي) و بانوي من (يدالله صمدي).

او همچنين به‌ جز بازيگري و عکاسي، مسووليت‌هاي ديگري را مانند مدير تهيه، طراحي صحنه و مدير تدارکات برعهده داشته است.

پیمایش به بالا