«انهدام» حاصل چند سال جستوجوی نازلی ملکی، هنرمند نقاش، در لایههای نادیدنی زیست انسانی است؛ جایی که تن، ذهن و خاطره در مرز آشکارگی قرار میگیرند و ساختارهای آشنا در حال دگرگونی دیده میشوند. در ادامه مصاحبه این هنرمند را با گزارشگر گالری آنلاین می خوانید.
مجموعه «انهدام» از پرسشی آغاز شده است که ملکی را سالها درگیر خود داشته است: «آنچه در زیست انسانی دیده نمیشود اما حضور قاطع دارد چیست؟» او در مسیر این پرسش به لایههایی پرداخته است که در زیر سطح چهره و زیر پوست زندگی جریان دارند؛ از حافظه و هیجان تا زخمهایی که در لایههای زیرین چهره و هویت رسوب میکنند. حاصل این جستوجو آثاری است که در مرز میان تن و ذهن حرکت میکنند؛ گاه در تاریکی میرویند، گاه در رنگهای تند فوران میکنند و گاه همچون ردّی از شکستگی یا ترمیم، در خطوط طلایی و ترکیب مواد جلوهگر میشوند.
ملکی بیان کرده است که ایدههای مجموعه ابتدا به صورت طرحهای پراکنده شکل گرفتهاند؛ طرحهایی که پس از تجربه چاپ سیلکاسکرین در دبی و کار در موسسه «تشکیل افیس» شکل یافتهاند؛ فضایی که تمامی ابزارهای تجسمی در اختیار او قرار داشته است. خطوطی شبیه ریشه، تهنشستهایی از جمجمه و چهرههایی که به جای بازنمایی، آشکارکننده درونیات بودهاند، بهتدریج مسیر یک مجموعه واحد را پیدا کردهاند. به گفته او، «هر اثر پاسخی بود به اثر قبلی؛ مثل مکالمهای که میان فرمها شکل گرفت و آرامآرام استخوانبندی مجموعه را کامل کرد.» روند شکلگیری این مجموعه از نخستین ایدهها تا نسخه نهایی چندین سال زمان برده است.
این هنرمند اذعان داشت در ابتدا قرار بود مجموعه با ۱۰ اثر ارائه شود، اما به دلیل مسائل اجرایی و فضای محدود، نمایشگاه با ۷ اثر به اجرا رسیده است.
ملکی عنوان «انهدام» را برای معرفی لحظهای انتخاب کرده است که در آن شکستن، راهی تازه برای دیدن میگشاید. او توضیح داده است که در این آثار، «ریشهها از جمجمه عبور میکنند، رنگها همچون جریانهای عصبی از هم میپاشند و خطوط طلایی همچون آثار باقیمانده از ضربه یا ترمیم میدرخشند.» در نگاه این نقاش، انهدام نه تأکید بر تاریکی، بلکه نامگذاری لحظه گذار است؛ لحظهای که در آن ساختارهای درونی و بیرونی همزمان دچار اختلال و بازتعریف میشوند.
نخستین آثار با تکنیک ترکیب مواد شکل گرفتهاند، تکنیکی که از نظر هنرمند برای مفهوم این مجموعه مناسب بوده و با رویکرد فیگوراتیو ـ اکسپرسیو او همخوانی دارد. ملکی تأکید کرده است که این مجموعه محصول پیروی از مکتبی خاص نیست، بلکه نتیجه پرسشی شخصی درباره لایههایی است که در زیر سطح چهره و زیر پوست زندگی جریان دارند.
آغاز این مسیر نیز به لحظهای بازمیگردد که هنرمند احساس کرده «تصویر بیرونی انسان توان توضیح دادن پیچیدگیهای درونی را ندارد.» او این نقطه شروع را «شبیه ترک برداشتن سطح آرام آب» توصیف کرده و گفت که این تجربه سبب شد به رسوبات حافظه، فشارهای پنهان زیر استخوانها و ریشههایی که در ذهن امتداد مییابند توجه کند. به گفته او، این روند از تجربههای شخصی شکل گرفته است: لحظاتی از تنش، انزوا، پرسش از هویت و زمانهایی که در آن چیزی در درون فرو میریزد اما همان فروپاشی، راهی تازه باز میکند.
ملکی ادامه این مسیر را پایانپذیر نمیداند و میگوید این جستوجو برای او «پایان مشخصی ندارد» و مجموعههای آینده نیز ادامه همین روند خواهند بود؛ با شدتها و شکلهای تازه.
او درباره ماهیت این مجموعه اظهار کرده است که «تلاشی بود برای نزدیکشدن به لحظههایی که معمولاً از چشم پنهان میمانند؛ لحظههایی که در آنها بدن از تصویری آشنا به ساختاری ناشناخته تبدیل میشود.» ملکی امیدوار است مخاطب در مواجهه با آثار، «نه صرفاً یک تصویر، بلکه حرکت درونی تصویر را تجربه کند—حرکتی که از انهدام شروع میشود و به روشنشدن سوی دیگری ختم میگردد.»
در پایان، هنرمند جملهای را که عصاره جهانبینی این مجموعه است چنین بیان میکند:
«بدن میپاشد، جهان میپاشد، و نقاشی تنها سند این فروپاشی است. من از انهدام نمیگریزم؛ آن را نقاشی میکنم.»
علاقمندان جهت بازدید از آثار نازلی ملکی می توانند تا 10 آذرماه به گالری خط سفید واقع در خیابان جردن، خیابان گلفام، پلاک 50، واحد 7 مراجعه نمایند.