آيا نور خورشيد يا به بيان دقيق اشعه فرا بنفش مي تواند ويروس ها، باکتري ها و يا ويروس کرونا را از بين ببرد؟
به گزارش گالري آنلاين، در فيلم هاي آرمانشهرها، به تصوير کشيدن آسماني آکنده از مه غليظ که مانع تابش نور خورشيد شده و فضاي تاريک صحنه ها قاعده اي معمول است؛ چه در فيلم Blade Runner و چه در فصلي از مجموعه Black Mirror، نبود خورشيد معمولاً آينده اي را نشان مي دهد که زندگي در آن را ترجيح نمي دهيم. خورشيد گرما بخش زمين و منبع عظيم نور است که براي بقاي بسياري از موجودات زنده ضروري است. از انرژي نور خورشيد جريان الکتريسيته توليد مي شود اما همچنان از بخش ناچيزي از انرژي خورشيد بهره برده مي شود. نور خورشيد همچنين چرخه شب و روز را تنظيم مي کند، که در حالات روحي ما تاثير گذار است. اما آتش سوزي هاي اخير جنگل ها و آلودگي هاي صنعتي در برخي از شهرهاي بزرگ، نبود خورشيد در پادآرمانشهر خيالي را به پديده اي نسبتاً رايج بدل کرده که نور خورشيد را از بسياري از ساکنان زمين سلب کرده است. همزمان با شيوع بيماري کوويد 19، ما در موقعيتي به سر مي بريم که تعداد اندکي از نويسندگان داستان هاي علمي مي توانستند آن را پيش بيني کنند، بنابراين فن آوري ها و راه کار هاي جديدي پا به عرصه وجود گذاشته اند تا بتوانند گسترش اين دشمن نامرئي را مهار کنند. آيا نور خورشيد يا به بيان دقيق اشعه فرا بنفش مي تواند ويروس ها، باکتري ها و يا ويروس کرونا را از بين ببرد؟
پاسخ به اين پرسش آسان نيست. خورشيد مي تواند برخي از ويروس ها را که به مدت طولاني در معرض نور خورشيد قرار مي گيرند از بين ببرد. محيط هايي که چند ساعت نور خورشيد را دريافت مي کنند داراي رطوبت کمتري بوده که از تکثير قارچ ها و باکتري ها جلوگيري مي کند. اين پديده را اشعه فرا بنفش بر عهده دارد. در مقايسه با نور مرئي که با چشم مي توان ديد، اشعه فرابنفش (UV) فرکانس نوري بالاتري دارد و از آن جهت که رنگ بنفش بيشترين فرکانسي است که چشم انسان قادر به درک آن است، اين نام براي آن انتخاب شده است. اشعه فرا بنفش در طيف الکترومغناطيسي بين نور مرئي و اشعه X قرار دارد.
از آنجايي که اشعه UVA و UVB ممکن است براي پوست ما مضر ياشد، بر روي برچسب هاي ضد آفتاب و هشدارهاي تشعشعات خورشيد در تابستان در باره آن ها تذکر داده شده است. پرتوهاي UVA طولاني ترين طول موج (320 تا 400 نانومتر) را داشته و چون توسط لايه ازن جذب نمي شوند بيشترين ميزان تابش را بر روي سطح زمين دارند. قرار گرفتن در معرض اشعه UVA به مدت طولاني با پيري و آسيب پوست ارتباط دارد. اشعه فرا بنفش باعث آفتاب سوختگي شده اما از طرف ديگر به توليد نوعي ويتامين D (ويتامين D3) نيز کمک مي کند که ميزان تابش اين اشعه در تابستان بيشتر است که بخشي از آن توسط اتمسفر جذب مي شود.
از طرف ديگر، از آنجايي که اشعه UVC کاملاً توسط لايه ازن جذب مي شود به طور طبيعي در زمين يافت نمي شود. تابش اشعه UVC به ويژه در تخريب مواد ژنتيکي، چه در انسان و چه در ذرات ويروسي با خاصيت ضد باکتري، موثر است. به همين دليل، در استريل کردن وسايل جراحي و تصفيه آب و هوا کاربرد زيادي دارد. اين ضد عفوني با استفاده از لامپ هاي مخصوص با رنگي مايل به آبي انجام مي شود که محيط را در نور غوطه ور کرده و بخش اعظمي از ميکروارگانيسم هاي موجود را از بين مي برد.
دکتر Niels Ryberg Finsen بررسي اثرات اين نوع اشعه را بر عهده داشت و در سال 1904 جايزه نوبل پزشکي را به دليل استفاده از اشعه فرا بنفش در درمان بيماري هاي عفوني و باکتريايي دريافت کرد.
در سال 2020، انواع لامپ هاي ضدعفوني کننده UVC جهت استفاده در بيمارستان ها و محيط خانگي به بازار عرضه شد. اما اين محصولات بايد با احتياط و مطابق استانداردهاي سازنده مورد استفاده قرار گيرند، چرا که اشعه ممکن است نسبت به انسان ها، حيوانات و گياهان بسيار تهاجمي عمل کرده و با تداخل سلول ها باعث موتاسيون و بيماري هاي خطرناک شود. بنابراين، هنگام استفاده از لامپ ها، اتاق بايد کاملاً خالي باشد. سيستم متروي نيويورک براي تميز کردن خودروهاي خود و همچنين برخي از شرکت هاي هواپيمايي و مکان هايي که از ترافيک بالا و تهويه ضعيف برخوردار بوده و مستعد شيوع بيماري هستند از اين فناوري بهره مي برند.
اگرچه اين فناوري به خوبي شناخته شده و بطور گسترده اي از آن استفاده شده است، اما فقط از انتشار ويروس در محيط جلوگيري مي کند. شکل اصلي انتقال ويروس از طريق تماس نزديک ويروس با فرد بيمار به قوت خود باقيست، به ويژه از طريق قطرات تنفسي ناشي از سرفه، عطسه يا صحبت کردن. اما اين فناوري توانسته است تا حد زيادي در جلوگيري از گسترش ميکروارگانيسم هاي ناخواسته در فضا که مي توانند باعث بيماري و حتي آسيب رساندن به مواد و ساختارها شود، موثر واقع شود. اما امروزه جهان با شيوع بيماري اخير دچار تحول و دگرگوني شده و نگراني هايي که مختص محيط بيمارستان و آزمايشگاه ها بود در ساير مکان ها نيز آغاز شده است. با توسعه فناوري هاي ايمن تر، آيا معماران مجبورند براي کمک به ايجاد فضاهاي سالم در آينده از اشعه کنترل شده استفاده کنند؟
