جايزه‌ي ساختمان سال ايران، ضمن پاسداشت و احترام به ديگر جوايز و نشان‌هاي فرهنگ محورِ معماري در اين سرزمين، حرکتي است جهت افزايش و ترويج و تعميق عقلانيت در معماري معاصر ايران. اين جايزه به بهترين ساختماني که در جهت توسعه‌ي لبه‌ي معماري همراه با حفظ منافع ملي در ايران اقدام ورزيده باشد تعلق خواهد گرفت. ايده‌ي آغازين و اجراي اين جايزه بصورت کامل بر عهده‌ي هنرمعماري است، هرچند در اين راه ما خود را مديون جامعه‌ي خردمندان معماري اين کشور مي‌دانيم. فراخوان ذيل شرح سومين دوره‌ي جايزه‌ي ساختمان سال ايران است.
معيارهاي داوري
ساختمان سال ايران در سال 1397 بايد اثري باشد معمارانه که حايز حداکثر شرايط ذيل باشد:
جريان‌ساز در سپهر معماري ايران
داراي ديدگاه انتقادي و بينش معقول نسبت به شرايط کنوني
توسعه‌ي لبه‌ي معماري و مفاهيم هنري
الهام بخش بودن براي نسل کنوني و نماد معتبر براي آيندگان
عدم تخريب پايداري زيست محيطي، اجتماعي و اقتصادي
توجه سخاوتمندانه به عرصه‌ي عمومي يا محيط پيراموني
استفاده‌ي منطقي از مصالح و دقت در طراحي جزئيات
ارتقاي کيفيت معماري و اجراي آن
توجه به وضعيت اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي کشور و تلاش در جهت رفع آن توسط معماري
توجه به انسان، دريافت‌هاي حسي او و نقش علوم اعصاب در معماري
فرايند انتخاب و داوري
کليه‌ي پروژه‌هاي معماري کشور به جز مرمت، شهرسازي، طراحي داخلي و بازسازي که در سال 1397 اجراي آنها به پايان رسيده باشد، فارغ از عملکرد و متراژ مي‌توانند کانديداي دريافت نشان ساختمان سال ايران در سال 1397 شوند. اينکه پروژه توسط مهندسين مشاور، شرکت، استوديوها يا معماران انفرادي طراحي شده باشد، يا قبلاً حائز جوايزي در ديگر رقابت‌ها شده باشد، ملاک و محدوديت نيست.
مرحله اول: بررسي اسناد و گزينش اوليه‌ي آثار(کاملاً رايگان، تأييديه‌ي ورود به جايزه)
ورود به جايزه ساختمان سال ايران در ابتداي امر و مرحله اول کاملاً رايگان است و با دانلود فرم ثبت‌نام، تکميل آن و ارسال آن همراه با يک پي دي اف معرفي از پروژه(به همراه ويدئوهاي احتمالي) آغاز مي‌شود. هنرمعماري مسئوليت کنترل مدارک و رفع نواقص احتمالي را بر عهده خواهد داشت. در اين مرحله، صرفاً صدور رسيد اسناد، بررسي خطاهاي سهوي و مسائل مربوط به نا آشنايي شرکت کنندگان با قوانين جايزه با همکاري هنرمعماري مرتفع مي‌گردد. در گام بعد، تيمي منتخب از داوران اصلي(Grand Jury) با تشکيل جلسه‌اي و بررسي ديجيتال مدارک آثار ارسالي، پروژه‌ها را بررسي و آن دسته از پروژه‌هايي که حائز معرفي به عنوان کانديدا(Nominate) هستند را اعلام مي‌نمايند. ارسال آثار در اين مرحله صرفاً يک پي دي اف (PDF) مشتمل بر 5 شيت 50 در 70 افقي است. در اين شيت‌ها بايد تمام تصاوير، نمودارها و توضيحات درج شده باشند و هيچ مطلبي جدا از اين مکانيسم بررسي نخواهد شد(به جز ويدئوهاي ساخته شده از اثر براي درک عميق‌تر از پروژه). از ارسال مباني نظري پروژه در قالب يک فايل جدا، خصوصاً يک برگه آ4 خودداري فرماييد. همه‌ي اطلاعات بايد در همان 5 شيت درج شده باشند. گرافيک شيت‌ها آزاد است. پي دي اف مذکور کافيست به شماره‌ي تلگرام رسمي هنرمعماري(09393446870) يا ايميل رسمي جايزه به آدرس AOAholding@Gmail.com به همراه فرم ثبت نام (قابل پرينت از اينجا: www.AOA.ir/buildingoftheyear1397) ارسال شوند. حضور در اين مرحله و گزينش کاملاً رايگان است. آثار منتخب اين مرحله « پروژه‌ي کانديدا (nominated project) » خوانده و 18 اسفند اعلام رسمي خواهند شد.
مرحله دوم: داوري دوم، اعلام ليست بلند( Long List buildings )و دعوت به جلسه‌ي دفاع حضوري
هريک از آثار کانديد شده و راه يافته از مرحله‌ي نخست، بايد جهت حضور در اين مرحله 800.000 تومان به حساب هنرمعماري واريز نمايند. اين آثار همچنين اطلاع رساني عمومي خواهند شد و کانديداتوري آنان توسط هنرمعماري اعلام رسمي خواهد شد. کليه‌ي آثار در صورت تمايل به ادامه و حضور در رقابت موظف به پرداخت وجه هستند مگر انصراف دهند. تنها آثار عام المنفعه و خيريه در مناطق محروم از پرداخت وجه بصورت صد در صدي معاف هستند. کميته‌ي انتخابي داوران، در تاريخ 23 اسفند مجدداً جلسه‌اي تشکيل داده و با حساسيتي دوچندان آن دسته از آثار کانديدا که پرداخت وجه جايزه را نيز انجام داده‌اند، بررسي مي‌نمايند. جايزه‌ي ساختمان سال ايران، جايزه‌اي است مستقل از نهادهاي دولتي و بخشي از هزينه‌هاي داوري و اجراي آن توسط خود شرکت کنندگان و برگزارکننده تأمين مي‌شود. اين سناريو، اولويت نخست ماست تا رقابتي صد در صد مستقل و معمارانه را براي جامعه‌ي معماري ايران بنيان نهيم. هرچند هنرمعماري هميشه پاسدار ارزشهاي معماري در عين همکاري با اسپانسرها و رسانه‌ها بوده است، اما شوق رسيدن به شرح حال خوش و شهر آرماني انگيزه‌بخش ادامه‌ي راه است. بنابراين کميته‌ي انتخابي، در اين مرحله، آثاري را جهت حضور در جلسه‌ي دفاع برمي‌گزينند. آثار منتخب اين دوره در گام بعد با کليه‌ي داوران اصلي(Grand JURY) ملاقات خواهند نمود. آثار منتخب اين مرحله « ليست بلند ( Long List buildings ) » خوانده و 25 اسفند اعلام رسمي خواهند شد.
مرحله سوم: توضيح آثار توسط معماران در جلسه‌ي مصاحبه‌ي حضوري با داوران و انتخاب ليست کوتاه(shortlist Buildings)
کليه‌ي آثار ليست بلند، فرصت توضيح و ارائه توسط معمار خود را در حضور تمامي داوران در ادامه خواهند داشت. در اين مرحله به هر معمار يا تيم طراحي مدت ۲۰ دقيقه جهت توضيح اثر و چگونگي رفع دغدغه‌هاي طراحي زمان داده مي‌شود. داوران نيز در صورت طرح پرسش آنرا در حضور طراح مطرح و رفع ابهام خواهند نمود. معمار در ادامه حداقل 10 دقيقه زمان براي پاسخ به پرسش داوران در اختيار خواهد داشت. اين نخستين مواجهه‌ي کليه‌ي داوران جايزه با آثار خواهد بود. رعايت اصول حرفه‌اي و اخلاقي در انجام مصاحبه‌ها، از نکات مورد تأکيد برگزارکننده به کليه‌ي طرفين بوده و هست. قضاوت اين مرحله بصورت دقيق و کاملاً شفاف است. هر داور جدولي از معيارهاي ده گانه(هر معيار 10 امتياز) در اختيار دارد و بايد براي ما و شرکت کنندگان با درج عددي از بين 1 تا 10 دقيقاً نظر خود را شرح دهد. بنابراين هر اثر نزد يکي از داوران ما نمره‌اي بين 0 تا 100 خواهد گرفت و آثار منتخب، آثاري هستند که بالاترين ميانگين را اخذ نموده باشد. تعداد آثار منتخب محدود نيست و هر تعداد پروژه‌اي که ممکن است با بازديد ميداني به ساختمان سال ايران تبديل گردد، وارد ليست کوتاه خواهد شد. هرچند به نظر مي‌رسد آثار بالاي ميانگين 60 ليست کوتاه شوند. فرمت ارايه‌ي آثار و دفاع در اين مرحله آزاد است، ويدئو، پاورپوينت، اسکيس و ترسيم و شيت فوم برد از جمله روشهايي است که معماران خلاق در دوره‌هاي قبلي جايزه آزموده‌اند. اين جلسه‌ي دفاع در روزهاي 21 و 22 فروردين در خانه‌ي کارمان برگزار مي‌گردد. . در پايان مصاحبه‌ها و اين مرحله، آثار منتخب Grand Jury ليست کوتاه (shortlist) خوانده و 24 فروردين توسط هنرمعماري معرفي رسمي خواهند شد. جداول داوري نيز چاپ خواهند شد تا در ادامه به جز مخاطبين، هر معمار آگاه باشد که اثر وي، از کدام داور ، در چه معياري، چه امتيازي کسب نموده است.
مرحله چهارم: بازديد حضوري داوران از آثار ليست کوتاه(shortlist)و تعامل با کاربر، کارفرما، بهره بردار همراه با حضور معمار جهت انتخاب فيناليستها(finalists)
در اين مرحله، تيم داوران به صورت جمعي يا گروه هاي تقسيم شده (حسب انتخاب و شرايط و تعداد و جغرافياي ملي آثار) به بازديد حضوري از آثار ليست نهايي اقدام مي‌نمايند. اين گروه با بررسي ديسيپليسن مسابقه و معيارهاي برگزارکننده، به نقد و تحليل آثار در طي بازديد حضوري، فيلمبرداري (بصورت پيوسته جهت مستندسازي توسط تيم حرفه‌اي اعزامي به داوران)، ادامه‌ي گفت و گو و مصاحبه با معمار اثر و تعامل با کارفرما و ديگر افراد دخيل در پروژه خواهند پرداخت. اين بازديد با اطلاع رساني قبلي به معماران و همراهي آنان خواهد بود. حداقل يک نفر از طرف برگزارکننده در اين بازديدها همراه داوران خواهد بود. ممکن است بنا بر خواست داوران از يک پروژه بيش از يک مرتبه بازديد به عمل آيد تا شناخت کاملتري صورت گيرد. در پايان اين مرحله فيناليستها انتخاب مي‌شوند تا در آخرين نشست داوران، از بين آنها، ساختمان سال ايران انتخاب گردد. فيناليستها 7 ارديبهشت اعلام رسمي و عمومي خواهند شد.
مرحله پنجم: تشکيل آخرين جلسه داوري و انتخاب برنده(winner:building of the year) +نگارش بيانيه‌ي جايزه
واضح است که پس از بازديد، تعدادي از آثار حذف خواهند شد و رقابت تنها بين چند اثر خواهد بود. اين آثار که اغلب بين 2 تا 4 اثر هستند که فيناليستها خوانده خواهند شد. بيشترين شناخت داوران در اين مرحله بدست آمده است و اکنون زمان انتخاب سخت و بزرگ است. جلسه‌ي نهايي داوري، جلسه‌اي است در دفتر مرکزي هنرمعماري و موضوع انتخاب ساختمان سال ايران از بين فيناليستها، کارفرماي برتر، مجري برتر، تقديرشدگان احتمالي و نهايتاً نگارش بيانيه و امضاي آن توسط کليه‌ي اعضاي داوران خواهد بود. ساختمان سال ايران پس از اين روز، محرمانه خواهد ماند تا در جشن اختتاميه به معرفي عموم رسد.
سازمان انساني جايزه
دبير جايزه‌ي ساختمان سال ايران
شهريار خاني زاد (مدير عامل مؤسسه‌ي هنرمعماري، سردبير فصلنامه‌ي هنرمعماري و مديرمسئول انتشارات هنرمعماري)
مشاور عالي اجرائي جايزه
عليرضا عظيمي حسن آبادي (پژوهشگر دکتراي معماري و مدير واحد تحقيق و توسعه‌ي مؤسسه‌ي هنرمعماري)
مشاوران عالي علمي جايزه
سيد محمد باقر طباطبائي (کارشناس ارشد معماري و پيشکسوت حرفه)
محسن اکبرزاده (دکتراي معماري، معمار حرفه‌اي و منتقد معماري)
داوران(Grand Jury)به ترتيب الفبا
شيوا آراسته (دکتراي معماري، منتقد و مدرس دانشگاه، مديرعامل شرکت مهندسي پلسارپارت)
سيروس باور (دکتراي معماري، استاد تمام دانشگاه، مؤلف کتابهاي معماري از جمله نگاهي به پيدايش معماري نو در ايران)
سياوش تيموري (دکترا در معماري، استاد تمام دانشگاه و مؤلف کتابهاي معماري از جمله تناسبات در معماري)
سهراب رفعت ( کارشناس ارشد معماري، معمار حرفه‌اي و برنده‌ي چندين جايزه‌ي ملي و بين المللي معماري)
عبدالرضا ذکايي (کارشناس ارشد معماري، معمار حرفه‌اي و بنيانگذار مهندسين مشاور پل مير)
حميد و مجيد فتوره‌چياني (معماران حرفه‌اي و طراح صنعتي، برندگان جايزه‌ي ساختمان سال ايران در 1396 با “پروژه‌ي چند عملکردي خانه‌ي کبوتر“)
فرامرز شريفي (کارشناس ارشد معماري، معمار حرفه‌اي و پيشکسوت عرصه‌ي معماري ايران)
محمد مهدي محمودي (دکتراي معماري، استاد تمام دانشگاه تهران، معمار حرفه‌اي و مديرعامل مهندسين مشاور هرم پي)
عليرضا مشهدي ميرزا (کارشناس ارشد معماري، معمار حرفه‌اي و برنده‌ي چندين جايزه‌ي ملي و بين المللي)
شرايط حضور
اين جايزه تنها به ساختمان‌هايي تعلق مي‌گيرد که در گستره‌ي سرزميني ايران و توسط معماران ايراني ساخته شده باشد. تشکيل تيم مشترک با دفاتر خارج از ايران بلامانع است.
اين جايزه تنها به ساختمان‌هايي تعلق مي‌گيرد که ساخت آنها به اتمام رسيده باشد و کارهاي در حد طراحي و يا نيمه‌تمام، داوري نخواهند شد.
هر پروژه‌اي که جهت حضور در مرحله‌ي دوم داوري تأييد شود مي‌بايست مبلغ هشت ميليون ريال پرداخت نمايد.
واضح است که حضور در مرحله‌ي نخست(بررسي آثار) هيچگونه هزينه‌اي در بر ندارد.
ارسال مدارک آثار و فرم ثبت نام تکميل شده بصورت ديجيتال است. لطفاً از ارسال شيت يا فوم برد يا تخته شاسي خودداري فرماييد.
شرکت آثاري که معمار تنها يک جزء آن را طراحي کرده باشد(مثلاً نما) در اين جايزه مجاز نمي‌باشد.
شرکت پروژه‌هاي صرفاً طراحي داخلي و مرمتي و طراحي شهري در جايزه مجاز نمي‌باشد.
الزام و محدوديتي در معرفي، کسب رتبه و جايزه، نشر و نقد پروژه‌ها پيش از اين جايزه در ديگر نشريات و مسابقات معماري وجود ندارد.
آثار ارسال شده بايد در بازه‌ي زماني بين اول فرورودين 1397 تا پايان اسفند 1397 فرايند اجرا را به پايان برده و در حال تحويل پروژه به کارفرما باشند يا شده باشند. ناگفته پيداست که آثاري که هنوز تا تحويل نهايي راه زيادي را در پيش داشته باشند، توسط کميته‌ي انتخابي و يا پس از بازديد ميداني حذف خواهند شد. اتمام يک بخش يا تنها يک واحد از کل ساختمان، دلالتي بر اتمام پروژه ندارد و مي‌بايست تحويل صد‌درصدي انجام شده باشد.
سال و زمان آغاز طراحي آثار ملاک نيست و تنها زمان اتمام آن مي‌بايست در سال 1397 باشد.
امکان بازديد از تمامي بخش‌ها و واحدهاي بنا براي اعضاي گروه و داوران مي‌بايست مهيا باشد.
عمومي، مسکوني آپارتماني، ويلايي، مقياس بزرگ يا کوچک آثار ملاک نيست و همگي ساختمان‌ها و عملکردها حق شرکت دارند.
حضور تيم طراحي، کارفرما يا ديگر افراد ذينفع در جلسه‌ي دفاع از آثار بلامانع است.
نکته: شرکت‌کنندگان محترم در صورت انصراف تا ۴۸ ساعت پس از واريز وجوه خود،مي‌توانند مبلغ واريزي خود را پس بگيرند. پس از ۴۸ ساعت امکان بازپرداخت وجوه براي هنرمعماري امکان‌پذير نيست.
اطلاع رساني و بهره برداري از عناوين کسب شده در اين جايزه براي معماران و رسانه‌ها هيچ محدوديتي ندارد و کليه‌ي حقوق اطلاع رساني توسط برگزارکننده به رسانه‌ي محترم و معماران گرامي اهدا شده است.
جوايز
ساختمان سال
ساختمان سال ايران و کليه‌ي آثار مرحله‌ي ليست کوتاه به بعد توسط گروه هنر معماري مورد معرفي رسانه‌اي قرار خواهند گرفت. از جمله چاپ در شماره‌ي 52 فصلنامه‌ي هنر معماري (بهار 1398) ــ ويژه‌ي ساختمان سال ايران و ايجاد پورتال دائمي در درگاه مسابقه در وب سايت رسمي هنر معماري. اين آثار همچنين در فضاي مجازي هنرمعماري معرفي و منتشر خواهند شد.
برنده‌ي رتبه‌ي نخست اين رويداد، ساختمان سال ايران، علاوه بر افتخار معنوي کسب جايزه مفتخر به دريافت نشان ويژه‌ي مسابقه و گواهي امضا شده‌ي داوران خواهد گرديد.
در صورت تأييد داوران ممکن است تعدادي از فيناليستها نيز تقدير ويژه و مفتخر به دريافت لوح شوند.
تقدير از کارفرما و مجري سال
در صورت تأييد داوران کارفرماي يک پروژه نيز به جهت درک عميق از مصائب معماري ايران و کمک به توسعه‌ي لبه‌ي معماري تقدير و مفتخر به دريافت لوح خواهند شد. همچنين مجريان پروژه‌هايي ممکن است در صورت تأييد داوران مورد تقدير قرار گيرند و لوح دريافت نمايند.
وظايف و مدارک ارسالي توسط شرکت‌کنندگان
شرکت کنندگان محترم لازم است همانگونه که در بالا توضيح داده شد، جهت حضور در رقابت يک پي دي اف شامل 5 شيت معماري 50 در 70 را تهيه و همراه با فرم ثبت‌نام بصورت پر شده را براي قضاوت ارسال نمايند. دريافت فايل ديجيتال اين محتوا براي برگزارکننده کافيست. روش ارسال از طرق ايميل و ارسال به شماره تلگرام رسمي هنرمعماري(09393446870) مي‌باشد.
ويدئو(اختياري): دبيرخانه‌ي جايزه ساختمان سال ايران آماده‌ي پذيرش حداکثر دو ويدئو يا نماهنگ يا موشن گرافيک در باب معرفي آثار با فرمت‌هاي معقول رسانه‌هاي تصويري مي‌باشد. در مراحل بعدي، نوع دفاع از اثر بر عهده‌ي معماران است.
آمادگي براي حضور در جلسه‌ي مصاحبه و ارائه‌ي اثر و در صورت لزوم پاسخگوئي به پرسش‌هاي داوران(در مرحله‌ي سوم داوري)
آماده‌سازي محيطي و آمادگي جهت حضور همراه داوران در اثر و گفتگو پيرامون پروژه(در مرحله‌ي چهارم داوري)
همراهي مشاور برگزارکننده با معماران شرکت کننده در طول دوران برگزاري جايزه
از همان بدو ثبت نام اوليه و ارسال اثر، يک مشاور از طرف هنرمعماري همراه معماران خواهد بود تا پاسخگوي سوألات و ابهامات ايشان، بصورت مداوم و تمام وقت از طريق تلفن موبايل باشد. اين فرد مشاور موظف است به کليه‌ي شرکت کنندگان در نقش تسهيل‌گر و راهنما اطلاعات بدهد. هدف از اين امر، کاهش استرس شرکت کنندگان، بستر سازي مناسب، و ارائه‌ي هرچه شفاف‌تر و با کيفيت‌تر از آثار است. باور برگزارکننده اين است که ارائه‌ي قوي و صحيح آثار به درک بهتر داوران کمک شاياني خواهد نمود.
تاريخ‌هاي مهم
آخرين مهلت ارسال آثار(Final Entry): پايان وقت اداري (ساعت ۱۷) روز 11 اسفند 1397
بررسي اوليه‌ي آثار: 16 اسفند 1397
اعلام ليست کانديداها (Nominated Buildings): شانزدهم اسفند 1397
آخرين مهلت ارسال وجه جايزه براي راه‌يافتگان به مرحله‌ي دوم داوري آثار: 22 اسفند 1397
مرحله دوري داوري: 23 اسفند 1397
اعلام ليست بلند(Long list buildings): بيست و پنجم اسفند 1397
آغاز فرايند مصاحبه و ارائه پروژه توسط معماران به داوران: روزهاي 21 و 22 فروردين 1398 در خانه‌ي کارمان (براي آشنايي بيشتر با کارمان کليک نماييد)
اعلام ليست کوتاه (shortlist buildings) : بيست و چهارم فروردين 1398
آغاز فرايند بازديد از پروژه‌هاي ليست نهايي توسط داوران اصلي(Grand Jury) و انتخاب فيناليستها (finalists buildings): از 25 فروردين تا 5 ارديبهشت 1398
اعلام فيناليستها(Finalist buildings): هفتم ارديبهشت 1398
تشکيل آخرين جلسه‌ي داوري در دفتر هنرمعماري، بررسي فيناليستها، انتخاب ساختمان سال و نگارش بيانيه: 8 ارديبهشت 1398
اعلام ساختمان سال ايران: 12 ارديبهشت 1398 مصادف با روز معلم
دبيرخانه
تهران، خيابان شهيد مفتح (شمالي)، پايين تر از خيابان شهيـد مطهري، خيابان زهره، خيابان قابوسنامه، پلاک ۱، طبقه ي همکف، واحد ۶، دفتر مرکزي هنرمعماري
صندوق پستي: ۸۴۹۱ – ۱۵۸۷۵ تلفن: ۸۸۳۴۲۹۶۱ -۸۸۳۴۲۹۶۰
وبسايت رسمي برگزارکننده‌ي جايزه: www.AOA.ir
برگزارکننده در فضاي مجازي: www.instagram.com/honare_memari
مستندسازي و پشت صحنه: مبين شعباني زاده، محمدحسين رضايي و محمد امين پرهيزگار
توسعه و همکاري با جايزه
برگزارکننده دستان پر مهر و سخاوتمند هر فرد، نهاد، رسانه و مرجع حقيقي و حقوقي‌اي که فکر مي‌کند مي‌تواند با ابزار و ايده‌هاي خود، به ارتقاي اين جايزه کمک کند را به گرمي مي‌فشارد. ما همچنين حامي تئوري جريان آزاد و گردش بي‌محدوديت اطلاعات هستيم و از کليه‌ي خبرنگاران، روزنامه نگاران و محققين استقبال مي‌کنيم. ما باور داريم جايزه‌ي ساختمان سال ايران، زيست بومي براي همه‌ي معماران و انديشه‌هاي معماري در ايران بايد باشد. اين مهم نيست که چه ميزان زمان در اختيار داريم، مهم اين است که چه فرصت‌هايي براي با هم بودن و به پيش رفتن در سر داريم. براي شروع مي‌توانيد حرف خود را از طريق يک ايميل ساده به AOAholding@GMAIL.com يا پيام به شماره تلگرام 09393446870 ارسال و به دست ما برسانيد.