جنگ و ناآرامياي که در چند سال گذشته گريبانگير سوريه و عراق بوده، علاوه بر نابود کردن زندگي اهالي اين مناطق جنگزده، ميراث فرهنگي-تاريخي اين دو کشور را هم با چالشهاي بزرگي روبه رو کرده.
از سويي، افراد گروه داعش مقادير زيادي از آثار تاريخي اين دو کشور را منهدم کردهاند، و از سوي ديگر قاچاقچيها غنايم تاريخي بازمانده را استخراج ميکنند و ميفروشند.
در ماههاي اخير، بسياري از آثار تاريخي به سرقت رفته، از اروپا و آمريکا سر درآوردهاند، و توسط مجموعهدارها خريداري شدهاند.
طبق گفته يونسکو، سازمان علمي، فرهنگي و آموزشي سازمان ملل متحد، ميليونها دلار در اين بازار غيرقانوني صرف قاچاق و خريداري آثار باستاني سوريه و عراق ميشود.
اما حالا باستانشناسهاي اهل سوريه، با استفاده از راهکردي خلاقانه، به دنبال جلوگيري از قاچاق آثار تاريخي اين کشور هستند.
آنها به مناطقي که اغلب خارج از کنترل نيروهاي دولت سوريه است ميروند تا آثار باستاني را با مايعي شفاف که قابل رديابي است "رنگ" کنند.
چشم انسان نميتواند وجود اين "رنگ" روي اشيا را تشخيص دهد، اما زير نور فرابنفش قابل رويت است.
شرکت بريتانيايي اسمارتواترSmartwater که يک موسسه مبارزه با ارتکاب جرم است، خالق اين فنآوري است. اين فنآوري به سراميکهاي باستاني و ديگر اشياي تاريخي صدمهاي نميزند.
ژاويه سال ۲۰۱۷، فنآوري اسمارتواتر به ترکيه فرستاده شد، و يک ماه بعد از طريق مرز بين دو کشور وارد خاک سوريه شد.
پرفسور عمرو العظم، يکي از باستانشناسهاي نامدار سوريه، سرپرستي پروژه مقابله با قاچاق آثار باستاني سوريه را بر عهده دارد. او ميگويد اميدوار است از آنجا که اشيا رنگشده داراي يک رمزخاص قابل تشخيص و رديابي هستند، ترس از پيگيري قانوني قاچاقچي را وادار کند ديگر سراغ آثار باستاني سوريه نروند.
به گفته يونسکو، تجارت غيرقانوني آثار باستاني خاورميانه – در کنار قاچاق انسان، مواد مخدر و اسلحه – يکي از بزرگترين بازارهاي زيرزميني است.
عراق هم با چاشهاي مشابه روبهرو است، اما هنوز اجراي اين طرح را آغاز نکرده.
منبع:بي بي سي