آجرهاي «بازار حضرتي» تاريخ تهران را ثبت کردند

سرپرست تيم کاوش در بازار حضرتي تهران با اشاره به اعلامِ نتايج ساليابي نمونه‌هاي آزمايشگاهي کاوش باستان‌شناسي در اين محوطه‌ي تاريخي معتقد است که ‌«با رسيدن به اين نتايج به نظر مي‌رسد جدول گاهنگاري درباره‌ي تاريخ تهران در حال تکميل شدن است.»

Image result for آجرهاي «بازار حضرتي» تاريخ تهران را ثبت کردند

به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، پلاک ۲۴ بازار حضرتي تهران، مغازه اسباب‌بازي فروشي که از آبان سال گذشته به جاي عروسک و اسباب بازي هايش، تاريخِ تهران را به نمايش گذاشته؛ از يک سال قبل جايِ باستان‌شناسان شد تا با کاوش‌هايشان روي ديگري از تاريخِ باستان‌شناسيِ تهران را نشان دهند؛ جرزهاي تاريخي از دوره‌ي صفوي و تکه سفال‌هايي از دوره‌هاي مختلف تاريخي.

و سرانجام بعد از يک سال، نتايج ساليابي يافته‌هاي به دست آمده اعلام شدند. نتايجي که بنا بر ادعاي قدير افروند – سرپرست کاوش در بازار حضرتي تهران – قدمت تهران را با پيش بيني‌هاي سال گذشته يعني هفت هزار سال برابر مي‌داند.

جري که با فلش نشان داده شده، يکي از يافته هاي مورد بررسي در آزمايشگاه بوده است

افروند – باستان‌شناس اداره کل ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران و سرپرست کاوش باستان شناسي در بازار حضرتي تهران – در گفت‌وگو با ايسنا مي‌گويد:‌ نتايج ساليابي چهار نمونه از مواد فرهنگي ارايه شده به پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاريخي اعلام شد و بار ديگر اهميت يافته‌ها و دستاوردهاي کاوش باستان‌شناسي در قلب تاريخي تهران را تاييد کرد.

وي با بيان اين‌که دو نکته مهم در نتايج کاوش باستان شناسي در ملک پلاک ۲۴ بازار حضرتي مورد نظر بود، توضيح مي‌دهد: اهميت ساختار معماري آجري (سازه موسوم به جرز يا پايه دروازه حضرت عبدالعظيم) در کنار برج و باروي خشتي عظيم قلعه صفوي تهران براساس نتيجه آزمايش ترمولومينسانس نمونه آجري به ابعاد «۱۶ در ۱۶ سانتيمتر» از ترانشه يک، با قدمت حدود ۵۶۰ سال پيش  (۵۰ +-) اين ادعا را به قطعيت به اثبات رساند.

او اضافه مي‌کند: همچنين آجرِ ديگر به دست آمده از ترانشه يک اين کارگاه به ابعاد «۴ در ۲۲ در ۲۲ سانتيمتر» قدمت  ۲۲۳ سال ( ۲۰+-) را نشان مي‌دهد.

اين باستان‌شناس اما پيشينه‌ي پيش از تاريخي تهران را با توجه به نتايج به دست آمده و براساس يافته‌هاي سفالي ترانشه شماره هفت (VII) يا ترانشه‌هاي پيشرو مانند نمونه‌هاي به دست آمده در بازار صندوقسازان در سال ۹۲ مربوط به حدود چهار هزارسال تا هزاره هفتم مي‌داند.

افروند با تاکيد بر اين‌که نتايج آزمايشگاهي پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاريخي براي قطعه سفال ساده پيش از تاريخي بدست آمده از عمق ۳۹۰ سانتيمتري ترانشه شماره هفت (VII)  نيز قدمت ۶۵۰۰ سال (۵۷۰ +- ) را تعيين کرده است، ادامه مي‌دهد: اين در حالي است که نمونه دوم يعني  قطعه سفال آجري رنگ ساده بدست آمده از عمق ۲۹۰ سانتيمتري همان ترانشه‌ي هفت ( VII) با قدمت ۴۳۲۰ سال  (۳۵۵+- ) افق تازه‌اي از دوره‌هاي تاريخي تهران را فراروي باستان شناسي فلات مرکزي باز مي‌کند.

اين باستان‌شناس با اعلام اين نتايج بيان مي‌کند: در اين شرايط معتقد هستم که جدول گاه‌نگاري ما درباره‌ي تهران در حال تکميل شدن است، از  دوره‌ي نو سنگي بدون سفال، و نوسنگي با سفال گرفته تا عصر مس سنگي (کلکولتيک) و تا امروز که عصر برنز (مفرغ) را رو کرده است، همچنين از سوي ديگر آثار ارزشمند به دست آمده توسط شادروان سيف‌الله کامبخش فرد در تپه هاي قيطريه از هزاره‌ي اول قبل از ميلاد به دست آمد که با در کنار هم قرار دادن اين پازل‌ها، اکنون معتقد هستم که جدول پيش از تاريخ تهران در حال تکميل شدن است.

وي با  اشاره به وجود دو مقوله‌ي تاريخ‌گذاري شده در اين کاوش‌ها مي‌گويد: يک مقوله به تاريخ "قلعه شاه تهماسبي" يا آن‌چه که در کتاب «هفت اقليم» امين احمد رازي نوشته شده برمي‌گردد؛ «تهران در زمان فرمانفرماي ايران شاه تهماسب صفوي به زينب باره و زيور اسواق متحلي (متجلي) گشت، سمت شهريت يافت»

سرپرست تيم کاوش در بازار حضرتي تهران،  همچنين برج، بارو، جرز و پايه‌ي دروازه‌ي حضرت عبدالعظيم در مکان مورد کاوش را به اين بحث مرتبط مي‌داند و ادامه مي‌دهد: آن برج و باروي قلعه شاه تهماسبي، که قبل از آن يک تکه از باروي صفوي (در کنار دروازه محمديه) بود، روي سطح زمين بود که متاسفانه اصلا به آن توجه نشده است، اما يافته هاي به دست آمده در خلال کاوش باستان شناسي، نشان دادند که ما مي‌توانيم اين بررسي‌ها را ادامه دهيم، يعني دنبال برج و باروي شهر تهران باشيم، برج و بارويي که مطمئن هستيم  متعلق به دوره صفوي است.

او با تاکيد بر اين‌که يک بخش ديگرِ آن زيستگاه پيش از تاريخي يا دهکده پيش ازتاريخي با مرکزيت حدود چهارراه مولوي و ميدان امين السلطان اتهران ست، بيان مي‌کند: با توجه به اطلاعاتِ کاوش‌هايي که دکتر اسماعيلي – باستان شناس – در سال ۹۳ در چهارراه مولوي انجام داد، به نظر مي‌رسد مرکز اين زيستگاه و دهکده پيش از تاريخي در آن نقطه باشد. از سوي ديگر احتمال دارد شعاع و گستره‌ي اين دهکده تا بازار صندوقسازان که سال ۹۲ کاوش شد، ادامه داشته باشد. هر چند اکنون نمونه‌هاي تازه‌اي در بازار حضرتي پيدا کرده‌ايم.

افروند با تاکيد بر اهميت کاوش‌هاي انجام شده در اين بخش از بازار حضرتي، مي‌گويد:‌ از سال گذشته براي تبديل اين بخش از بازار حضرتي به سايت موزه باستان‌شناسي، به مسوولان درخواست دادم تا نخستين سايت موزه باستان‌شناسي تهران شکل بگيرد و دست‌کم بررسي‌هاي اين محوطه مانند کاوش‌هاي چهارراه مولوي به فراموشي سپرده نشوند.

پیمایش به بالا