موناليزا تنها شاهکار لئوناردو داوينچي نيست؛ اما پربيننده‌ترين نقاشي دنيا است. سالانه بيش از پنج ميليون نفر از تمام نقاط جهان، پرتره کوچک زني که با لبخند محوي به آنها نگاه مي‌کند را از پشت شيشه‌هاي ضدگلوله تماشا مي‌کنند. چهره‌اي که لبخندش سال‌هاست جهان هنر را مسحور خود کرده و به باور بسياري پر از رازهاي کشف نشده است.
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، شهرت پرتره کوچک داوينچي که سال‌هاست در موزه لوور پاريس در نهايت دقت نگهداري مي‌شود، فقط به دنياي هنر محدود نمي‌شود. ديگر کمتر کسي پيدا مي‌شود که نام «موناليز» يا اصطلاح «لبخند ژکوند» را نشنيده باشد.
اين نقاشي که بين سال هاي ۱۵۰۳ تا ۱۵۰۵ خلق شده است، احتمالا به يک بانوي فلورانسي به نام «ليزا زامبي دوژکوند» تعلق دارد. او از مقابل زن تنومندي به نظر مي‌رسد که نه خيلي جوان است و نه خيلي جاافتاده. لئوناردو در خلق اين اثر آنچنان دقتي به خرج داده است که اثر قلمويش اصلا قابل تشخيص نيست. ترکيب چشمان براق، بيني ظريف و لبخندي که تمام معروفيت اثر مرهون آن است، «موناليزا» را به اثري بي‌رقيب در تاريخ هنر جهان تبديل کرده است.
البته سرقت تابلويي که معروف به «لبخند ژکوند» است، شهرت اين اثر را جهاني کرد. تا پيش از سال ۱۹۱۱ که مرد جواني موفق به دزديدن «موناليزا» شد، اين اثر از شهرت چندان زيادي در جهان برخوردار نبود. در روز ۲۱ آگوست سال ۱۹۱۱، موناليزا از موزه لوور پاريس توسط وينسنزو پروگيا دزديده شد. اگرچه دو سال بعد هم خودش و هم اثري که دزديده شده بود توسط پليس پيدا شدند و در نهايت در سال ۱۹۱۴، «موناليزا» به خانه خودش در لوور بازگشت و تا امروز تحت حفاظت‌هاي بسيار شديد قرار گرفته است.
گفته مي‌شود که «موناليزا» جزو نقاشي‌هاي مورد علاقه داوينچي بوده؛ تا اندازه‌اي که هرجا مي‌رفته، اين تابلو را نيز به همراه خود مي‌برده است. حدس و گمان‌هاي زيادي درباره اينکه مدل شاهکار داوينچي چه کسي بوده است، وجود دارد. بر اساس اطلاعات تاريخي، اغلب گفته مي‌شود که «موناليزا»، همسر تاجري اهل فلورانس بود. اين زن در اصل «ليزا دو ژکوندو» نام داشت. اين گروه در ادامه گفته‌هايشان به حالت دست‌هاي «موناليزا» و نوع پوشش او اشاره و اينها را دليلي بر باردار بودن اين زن فلورانسي عنوان مي‌کنند؛ اما هنوز هم پژوهشگران تاريخ هنر مطمئن نيستند که زن شاهکار داوينچي همان موناليزاي فلورانسي باشد.
برخي ديگر از پژوهشگران هنري بر اين باورند که داوينچي در اين اثر چهره خودش را ترسيم کرده است. در اين ميان با توجه به برخي از اظهارنظرهاي تاريخي مبني بر اينکه داوينچي گرايش‌هاي جنسي مردانه داشته و در عين حال با در نظر گرفتن حالت‌هاي نه‌چندان زنانه چهره «موناليزا»، اين فرض نيز از طرفداران بسياري برخوردار شده است.
از سوي ديگر مدارک تاريخي موجود، بعضي از کارشناسان را به سمت اين فرضيه سوق داده که داوينچي پرتره محبوبش را با نگاه کردن به چهره مادر خود کشيده است. «کاترينا داوينچي» نام مادر اين نقاش بزرگ بوده که برخي باور دارند داوينچي اثرش را شبيه به صورت او ترسيم کرده است.
برخي از اين نظريه‌پردازان تا آنجا پيش رفتند که مدعي شده‌اند که «موناليزا» ترکيبي از دو کلمه لاتين Amon و Elisa است؛ و اين بدين معنا است که «موناليزا» نرماده ـ ترکيبي از دو جنس زن و مرد ـ بوده است. برخي از متخصصان هم معتقدند ممکن است صورت اين زن اسرارآميز، ترکيبي از چند چهره‌ي مختلف باشد.
البته پر رمز و راز بودن اثر «موناليزا» با در نظر گرفتن اينکه لئوناردو داوينچي نقاش آن بوده است، چندان هم موضوع عجيبي به نظر نمي رسد. داوينچي، نابغه اي که نه تنها نقاش بزرگي بود بلکه به عنوان مخترع، رياضيدان و فيلسوف نيز شناخته مي شد و بسياري از آثاري که خلق کرد همچنان در حال رمزگشايي هستند. بر همين اساس هم فيلم پرحاشيه «کد داوينچي» ساخته شد تا از برخي از رمز و رازهاي آثار هنري داوينچي که به نوعي با مذهب مسيحيت گره خورده اند، پرده بردارد.
به عنوان مثال، «دن براون» در کتاب پرفروش «کد داوينچي» به اين تئوري پرداخته است که وجود مثلثي طلايي در نقاشي برجسته داوينچي، قرينگي کامل اين تابلو را به اثبات مي‌رساند. با وصل کردن نقاط طلايي اين نقاشي، شکلي جام‌مانند ظهور مي‌کند که گفته مي‌شود همان جام مقدس مسيحيان است.
همچنان هم رمزگشايي‌ها از آثار داوينچي همانند «موناليزا» توسط کارشناسان و پژوهشگران تاريخ هنر ادامه دارد؛ در نهايت اما «موناليزا» همچون ۵۰۰ سال گذشته و با حالت آرامي که دارد، لبخند مرموزش را با سخاوت تمام نثار بازديدکنندگان بيشمارش مي‌کند.
تابلوي مشهور داوينچي در روزگار کرونا بارها از سوي هنرمندان کشورهاي مختلف با تغييراتي در ظاهر مواجه شده است. البته اين تابلو در مقاطع ديگر تاريخي هم با استفاده از المان هاي مختلف دستخوش تغيير شده بود. اما استفاده از ماسک براي پوشاندن لبخند مرموز شخصيت داخل نقاشي، نمونه اي از اين دست کاري هاست که عمق فاجعه ويروس مرموز کرونا را دوچندان نشان مي دهد.
