بخش زيادي از گورهاي گورستان نويافته عصرآهن ۲ و ۳ در قره‌تپه سگزآباد شامل تدفين‌هاي نوزادان و کودکان در سنين مختلف است که با شيوه‌هاي گوناگون در داخل ظروف آشپزخانه‌اي، به صورت تک‌نفره با هداياي تدفيني و يا در گورهاي چندنفره در کنار بزرگسالان قرار گرفته‌اند.
به گزارش گالري آنلاين، ايسنا به نقل از روابط‌عمومي پژوهشگاه ميراث‌فرهنگي و گردشگري نوشت، مصطفي ده‌پهلوان ـ سرپرست هيأت باستان‌شناسي سگزآباد قزوين، با اعلام نتيجه کاوش‌ها در اين منطقه، گفت: در فصل پاياني کاوش‌هاي باستان‌شناسي گورستان نويافته عصرآهن ۲ و ۳ در قره تپه سگزآباد قزوين، تصميم بر اين گرفته شد که تمام تمرکز پروژه کاوش بر بخش جنوب‌غربي (بخش A) ترانشه ۱۲ گورستان نويافته در ابعاد ۸×۷ متر باشد تا بتوان گاه‌نگاري دقيق و لايه‌نگاري درستي از اين گورستان ارائه داد و به درک بهتري از شيوه‌ها و سنت‌هاي تدفين دوره‌هاي يادشده رسيد.
وي ادامه داد: در کاوشِ ترانشه ۱۲ در تابستان ۱۳۹۸، در گورستان شرقي قره‌تپه شواهد مهمي از چهار لايه تدفين روي هم و در سطح گسترده‌اي يافت شد که به دليل محدوديت زمان و کمبود اعتبار مالي مورد نياز، کاوش در لايه‌هاي زيرين امکان‌پذير نبود و اطميناني از لايه‌هاي بيشتر تدفين و خاک بکر، حاصل نشده بود. در ادامۀ کاوش در تابستان ۱۴۰۰ هدف اصلي دستيابي به لايه‌هاي پاياني گورستان در اولويت کار قرار گرفت.
اين باستان‌شناس افزود: در ادامه روند کاوش در اين ترانشه در سال ۱۴۰۰ و در عين ناباوري با لايه پنجم تدفين نيز مواجه شديم که شامل بافت‌هاي متراکمي از استخوان‌هاي جانوري مي‌شد و در کنار آن‌ها اسکلت کاملي از يک اسب‌سان به‌دست آمد که کاوش روي اين لايه‌ها در حال انجام است.
ده‌پهلوان اظهار کرد: در ترانشه ۱۲ تاکنون ۶۵ گور به ثبت رسيده که به سه شيوۀ تدفين‌هاي صندوقي يا چهارچينه خشتي، گودالي در خاکستر و ظروف پخت و پز بوده که در جهت‌هاي شمالي ـ جنوبي، شمال‌غربي ـ جنوب‌شرقي و شرقي ـ غربي قرار داشته‌اند.
به گفته سرپرست هيأت اين کاوش، تدفين‌هاي صندوقي يا چهارچينه خشتي معمولاً به دو صورت تک نفره و چند نفره هستند که تعداد افراد شناسايي شده در آن‌ها گاهي به چهار فرد نيز مي‌رسد و در تدفين‌هاي چند نفره به غير از يک يا دو اسکلت، معمولاً تدفين‌ها به صورت آشفته است و نظمي در ميان آن‌ها ديده نمي‌شود.
وي بيان کرد: اين آشفتگي را مي‌توان به عواملي از قبيل رانش زمين، نفوذ آب و سيلاب، تخريب‌هاي جانوري و در برخي موارد تدفين‌هاي ثانويه نسبت داد.
اين باستان‌شناس با بيان اين‌که در تدفين‌هاي تک نفره نيز معمولاً افراد به صورت جنيني در گور قرار مي‌گرفته‌اند، افزود: تدفين‌هاي گودالي در خاکستر نيز اغلب به صورت تک نفره و کاملاً منظم در کنار انباشتي از خاکستر هستند و آشفتگي خاصي در آن‌ها ديده نمي‌شود و مانند تدفين‌هاي چهارچينه خشتي تک نفره به صورت جنيني در داخل گور قرار دارند.
ده‌پهلوان گفت: بخش زيادي از گورهاي اين گورستان شامل تدفين‌هاي نوزادان و کودکان در سنين مختلف است که با شيوه‌هاي گوناگون به‌دست آمده‌اند و در داخل ظروف آشپزخانه‌اي، به صورت تک نفره با هداياي تدفيني و يا در گورهاي چند نفره در کنار بزرگسالان قرار دارند. يافته‌هاي موجود در اين گورها همگي متعلق به عصر آهن ۲ و اوايل آهن ۳ هستند.
به گفته او، از بيشتر گورها بقاياي جانوراني از قبيل بز، گوسفند نابالغ، گاو، شتر و اسب به‌دست آمد که نشان از تدفين حيوانات در کنار مردگان دارد.
اين باستان‌شناس با بيان اين‌که مجموعه يافته‌هاي اين بخش از نظر کاربرد در سه گروه قرار مي‌گيرند، افزود: گروه اول شامل ظروف سفالي مي‌شود؛ گونه‌هاي مختلف ظروف موسوم به ساغر، آبريزدار، لوله‌دار، کوزه و پايه‌دار است. برخي از اين ظروف از گونه آشپزخانه‌اي بزرگ هستند که در گورستان‌هاي عصر آهن همزمان به ندرت مشاهده مي‌شوند، در اينجا ديگ‌هاي سفالي پخت و پز را به تدفين جنين و نوزادان اختصاص داده‌اند.
وي ادامه داد: گروه دوم شامل زيورآلات شخصي و اشياء تزييني شامل دستبند، گردنبند و طوق‌هاي آهني و مفرغي کامل، سنجاق، مهره‌هاي مرتبط با دستبند و گردنبند و آويز از جنس صدف، عقيق، مفرغ و خمير شيشه هستند.
ده‌پهلوان افزود: گروه سوم شامل اشياء با کاربري خاص است که از مهمترين آن‌ها مي‌توان به مهر استوانه‌اي با سبک محلي و آشوري اشاره کرد که نشان از جايگاه قابل توجه اين محوطه در حوزه فرهنگي آشور دارد.
سرپرست هيأت باستان‌شناسي مستقر در قره تپه سگزآباد قزوين گفت: بررسي‌هاي انسان‌شناسي جسماني و پژوهش‌هاي ژنتيک، باستان جانورشناسي، سنت‌هاي تدفيني نادر و شواهد غني، حاکي از تعاملات و پيوندهاي فرهنگي و اقتصادي ساکنان اين محوطه با مناطق دوردست لبه غربي فلات ايران و حوزه سياسي ـ فرهنگي حکومت‌هايي از قبيل آشور و حوزه‌هاي فرهنگي غرب، شمال و شمال‌غرب ايران است.
او با بيان اين‌که تاريخ‌گذاري مطلق يافته‌ها با کمک مؤسسه باستان‌شناسي دانشگاه ورشو انجام گرفت و نتايج آن مهر تأييدي است بر تاريخ‌گذاري نسبي موادفرهنگي عصرآهن ۲ و ۳ اين محوطه از ۱۰۵۰ تا ۸۲۰ پيش از ميلاد، اظهار کرد: در ميان يافته‌هاي اين گورستان، مهره‌هاي زينتي از جنس آنتيموان با خلوص بالاي ۹۰ درصد به‌دست آمد که گوياي پيچيدگي کارگاه‌هاي فلزکاري اين عصر است.
به گفته اين باستان‌شناس، روي يافته‌هاي اين گورستان پايان‌نامه‌هاي کارشناسي ارشد و رساله‌هاي دکتري متعددي در حوزه‌هاي باستان‌شناسي، باستان‌سنجي، ژنتيک، ايزوتوپ‌هاي پايدار، رسوب‌شناسي و مرمت در حال انجام و مقالاتي در دست انتشار است.
وي هچنين گفت: در پروژه کاوش آموزشي يادشده بخش زيادي از توجه و توان هيأت کاوش صرف آموزش مهارت‌هاي فني و عملي دانشجويان در کاوش‌ها و بررسي‌هاي باستان‌شناختي از قبيل عکاسي حرفه‌اي در حين کاوش، طراحي فني يافته‌ها، نقشه‌برداري، حفاظت و مرمت، شيوه‌هاي درست نمونه‌برداري يافته‌ها براي بررسي‌هاي آزمايشگاهي، باستان جانورشناسي، انسان‌شناسي جسماني باستان گياه‌شناسي و … شد.
ده‌پهلوان بيان کرد: اميدواريم نتايج علمي اين پروژه بتواند سهم مهمي در روشن ساختن ابهامات دانش باستان‌شناسي عصر آهن ۲ و ۳ شمال فلات ايران داشته باشد.
تپه باستاني سِگزآباد در دشت قزوين و در منطقه بوئين زهرا واقع شده که قدمت آن به اواخر هزاره دهم پيش از ميلاد تا دوره هخامنشي مي‌رسد. آثاري از اين تپه به دست آمده که به دوره مادها تا هخامنشي برمي‌گردد. همچنين دوره استقرار عصر آهن در اين منطقه تاييد شده است.
سگزآباد را نخستين بار سال ۱۳۴۹ عزت‌الله نگهبان ملقب به پدر باستان‌شناسي ايران کاوش کرد. اين کاوش‌ها توسط دانشکده باستان‌شناسي دانشگاه تهران کماکان ادامه دارد.