تخريب در دانشکده ادبيات تهران!

گچ ديوار را شکافته‌اند، به آجرهاي قديمي رسيده‌اند. در سقف، لايه چوبي آشکار شده است، در گوشه‌اي از ساختمان الوارهاي چوبي، لامپ‌ها و بقايا و ديگر ضايعات اين خرابي رها شده است. در سمت ديگري ميلگردها علم شده‌اند؛ اين اوضاعِ بخشي از ساختمان تاريخي دانشکده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران است.

به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، هفته گذشته تعدادي از دانشجويان و اساتيد دانشکده ادبيات دانشگاه تهران عکس معترضانه‌اي را در فضاي مجازي به اشتراک گذاشتند که از تخريب بخشي از فضاي اين ساختمان حکايت مي‌کند، از ظواهر امر برمي‌آيد انگيزه اين خرابي، مقاوم يا استحکام‌سازي بنا باشد، آنچنان که قبلا هم در دانشگاه تهران سابقه داشته است. پيگيري از دانشجويان و اساتيدي که در ساختمان دانشکده ادبيات دانشگاه تهران آمدوشد دارند نيز به اين اظهارات رسيد که مدتي است بخش پژوهش دانشکده ادبيات و علوم انساني به اين وضع و حال افتاده است. گمان آن‌ها بر اين است که اين بخش از ساختمان درحال بازسازي است. يکي از دانشجويان مقطع دکتري از همين دانشکده مي‌گويد: مشکلات دانشکده ادبيات و علوم انساني به قدري زياد است که بازسازي و نوسازي، آن هم به اين شکل، شايد آخرين نيازي باشد که بايد به آن بپردازيم.

مجموعه دانشگاه تهران در ۱۸ آبان ماه ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است، دانشکدهٔ ادبيات و علوم انساني نيز يکي از قديمي‌ترين دانشکده‌هاي دانشگاه تهران است که تاريخ فعاليت آن به سال ۱۲۹۶ مستند شده است. بنابراين هرگونه تغيير، مرمت، ساخت‌وساز، بازسازي، استحکام‌بخشي و هر اقدام ديگري در آن، به استعلام ميراث فرهنگي و نظارت اين بخش نياز دارد. در غير اين صورت، خلافِ قانون اقدام شده است و جرم محسوب مي‌شود.  

دانشگاه تهران در سال‌هاي گذشته بارها بدون استعلام و نظر ميراث فرهنگي به تخريب، ساخت‌وساز و بازسازي در اين مجموعه دست زده است؛ در زمستان سال ۱۳۹۷ در زير پلکان جنوبي دانشکده پزشکي، جايي که لوح بناي دانشگاه تهران قرار داشت به نام مرمت، گودبرداري شد. يک سال قبل از آن هم بخش جنوبي دانشکده پزشکي درحال مرمت بود که اداره ميراث فرهنگي تهران اعلام کرد: پيمانکار بدون دريافت مجوز از ميراث استان تهران وغيرقانوني اين مرمت را انجام داده است.

روزهاي پاياني سال ۱۳۹۵ نيز بخشي از خيابان ۱۶ آذر در تهران بسته شد تا جرثقيل‌ها بدون مزاحم کار کنند و يک طبقه به ساختمان دانشکده داروسازي دانشگاه تهران اضافه شود. ناصر پازوکي – باستان‌شناس و مدير اسبق اداره ميراث فرهنگي استان تهران ـ آن روزها، در واکنش به اين اقدام متذکر شده بود که دانشگاه تهران به‌عنوان يک بناي تاريخي در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است و هرگونه مداخله در اين بناي تاريخي بايد با نظارت و هماهنگي سازمان ميراث فرهنگي باشد، چون هر نوع مداخله حتي جزيي، ‌ساخت‌وساز و اضافه کردن يک بخش کوچک به اين بناي تاريخي، ممنوع و کاملا خلاف قانون است.

اين باستان‌شناس همچنين يادآوري کرده بود: زماني‌ در بخشي از فضاي داخلي دانشگاه و پشت مسجد را گودبرداري کردند، سازمان وقت ميراث فرهنگي از مسؤولان دانشگاه شکايت کرد و آن‌ها تعهد دادند که ديگر هيچ ساخت‌وسازي در محدوده اين بناي تاريخي با ارزش انجام نشود.

دانشگاه تهران يک بار ديگر هم بدون مجوز ميراث فرهنگي به استحکام بخشي ساختمان يکي ديگر از دانشکده‌هاي خود دست زده بود، در پاييز سال ۱۳۹۵  در طبقه اول دانشکده حقوق و علوم سياسي تابلوي ورود ممنوع نصب شده بود و کارگران مشغول کار بودند. وضعيت آن‌جا هم تاحدي شبيه حال امروز دانشکده ادبيات و علوم انساني است. کارگران با کلنگ به جان گچ ديوارها و سقف افتاده بودند، لايه اول سقف برداشته شده و تيرهاي چوبي نمايان بود که ميراث فرهنگي اعلام کرد عمليات استحکام بخشي در دانشکده حقوق بدون تاييد و استعلام ميراث فرهنگي بوده و بعد هم پروژه را متوقف کرده بودند تا ناظر ميراث فرهنگي مستقر شود.

وضعيت ساختمان دانشکده ادبيات و علوم انساني نيز اکنون مبهم است، اگرچه دانشگاه تهران بارها بر لزوم استحکام‌بخشي ساختمان‌هاي اين دانشگاه تاريخي تاکيد کرده، اما با توجه به آن‌که اين مجموعه در فهرست آثار تاريخي ثبت ملي شده است، ضرورت دارد آنچنان که در ماده ۵۵۸ تا ۵۶۹ قانون مجازات اسلامي تاکيد شده" هر گونه ساخت‌وساز در حريم بناهاي متعلق به ميراث فرهنگي و تاريخي کشور با مجوز سازمان ميراث فرهنگي و تحت نظارت کارشناسان آن انجام شود، " پيش از هر اقدامي دانشگاه تهران از ميراث فرهنگي استعلام گرفته و نقشه‌هاي پروژه را بايد در شوراي فني اداره کل به بررسي رسانده‌باشد.

ايسنا در هفته گذشته براي پيگيري وضعيت دانشکده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران و همچنين دريافت پاسخ براي پرسش‌هايي درباره صدور مجوز براي اين تخريب و استحکام‌بخشي و تعيين ناظر ميراث فرهنگي،  بارها با محسن سعادتي ـ معاون ميراث فرهنگي استان تهران ـ تماس گرفت، اما تا کنون پاسخ و يا واکنشي دريافت نکرده است. اگرچه مسؤولان و متوليان ميراث فرهنگي استان تهران در هفته‌هاي گذشته نسبت به تمام تخريب‌هاي و وقايعي که آثار تاريخي تهران را تهديد کرده، از جمله  دو رنگ شدن مجسمه فردوسي، تغيير وضعيت و بازسازي خانه لرزاده توسط شهرداري، تعرض به حريم چشمه علي شهر ري، تخريب‌هاي خاموش در بافت‌هاي تاريخي تهران از جمله اودلاجان و اکنون دانشگاه تهران هيچ واکنشي نشان نداده و تماس‌هاي تلفني و پيامک‌ها پيگيري را بي‌پاسخ گذاشته اند.

پیمایش به بالا