قائم مقام وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي از تشکيل شوراي عالي ميراث فرهنگي و گردشگري با حضور رييسجمهور در شهريورماه ۱۴۰۱ خبر داد. جلسه اين شورا آخرين بار در سال ۱۳۹۸ تشکيل شده است.
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، نشست مديران پايگاههاي ميراث ملي و جهاني از يکشنبه ۲۲ مردادماه به مدت دو روز، به انگيزه تهيه سند افق تحول و ترسيم نقشه راه ميراث فرهنگي برگزار شد و حضور مقامات وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي فرصتي است تا درباره بحران نيروي متخصص، تنزل ساختار پايگاههاي ملي و جهاني در سطح استانها، تهديد عرصه و حريم و دخالت برخي مسؤولان در آن، و کمبود اعتبارات طرح دغدغه شود.
ماجراي نامه ضرغامي به رييسجمهور درباره اصلاح حقوق
علي دارابي ـ معاون ميراث فرهنگيـ در روز نخست اين گردهمايي، سخنان خود را با اعلام موضع وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي نسبت به خبرنگاران آغاز کرد و با تاکيد بر اينکه در وزارت ميراث فرهنگي، شکايتي از خبرنگاري نخواهيم داشت، گفت: از مديران ميراث فرهنگي و مديران پايگاهها استدعا دارم تحمل، مدارا و شرح صدر را بالا ببرند. اگر مورد خاصي مربوط به احوالات شخصي بود و نادرست است با ساز و کار ديگري بايد برخورد کرد، اما اگر خبرنگاري در اطلاعرساني و پرسشگري است، انجام وظيفه ميکند، سياست وزارتخانه و شخص وزير اين (شکايت) نيست.
او تاکيد کرد: نتيجه نشست دو روزه پايگاههاي ميراث بايد به تشکيل کارگروهي منجر شود که به آسيبشناسي، برنامهريزي و تدوين نقشه راه، بپردازد.
دارابي همچنين از تشکيل شوراي عالي ميراث فرهنگي با حضور رييسجمهور در شهريورماه خبر داد و گفت: صدور مجوز جذب نيروهاي متخصص با اولويت پايگاههاي ميراث فرهنگي يکي از موضوعاتي است که در شورا مطرح خواهد شد.
او با اشاره به اعتراضهايي که به دستورالعمل استخدامي کارگران پايگاههاي ميراث ملي و جهاني شده است، اظهار کرد: نگاه ما اين نيست که پايگاههاي ميراث فرهنگي فربه و گسترده شوند. نگاه ما توسعه فلسفه وجودي پايگاهها و تقدمبخشي کيفيت امور است. نياز داريم پايگاهها صرفا نهادي محصور در دورن حوزه خود نباشد و با نهادها و همه بخشها در استانها و دستگاههاي ديگر ارتباط داشته باشد. آنها بازوي ارتباطي استاني هستند و بايد توانايي، قدرت جذب منابع و ظرفيتهاي جديد را براي حفاظت، مرمت، آموزش و پژوهش داشته باشند.
قائم مقام وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي، اضافه کرد: پايگاهها را در ساحتي ميبينيم که مسائل تشکيلاتي و نيروي انساني از حوزه آن عبور کرده باشد و دغدغه مدير و کارشناس آن، ماموريت اصلي در اين حوزه باشد. پايگاههاي ميراث آنچنان اهميت دارند که در قانون شرح وظايف وزارت ميراث که تقديم دولت شده تا تصويب شود و بعد به مجلس برود، چند بند آنها اختصاص داده شده است که البته مانع از آسيبشناسي نميشود. بايد حلقه ارتباطي پايگاهها با مديران استاني و وزارتخانه را روشن کنيم. وقتي از تفويض اختيار و تمرکز زدايي و حفظ هويت و استقلال سخن ميگوييم لازم است که به تعامل هم برسيم.
او سپس مروري داشت بر برخي انتظارات از پايگاههاي ميراث ملي و جهاني و گفت: مديريت پايگاهها از منظر سياستگذاري کلان تابع حوزه ستادي وزارتخانه است و بايد ارتباط و پيوند مؤثري با ساير نهادها و استانها داشته باشد، ارتباط با جوامع محلي را تعريف کنند، نهضت توليد محتوا راهاندازي کنند، نسبت کارهاي آموزشي و پژوهشي را مشخص کنند و جانشينپروري داشته باشند. هويت پژوهشي و مطالعاتي به عنوان مرجع پيدا کنند. همچنين اين توقع ميرود تقويم مناسبتها داشته باشند و از فرصتها براي ايجاد شادي و نشاط استفاده کنند.
دارابي همچنين تهيه سند چشمانداز، برنامههاي کوتاه، ميان و بلند مدت، معرفي و آموزش را از جمله تعهدات و وظايف وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي در قبال انتظارات از پايگاههاي ميراث ملي و جهاني عنوان کرد و گفت: انتظار ميرود ساختار تشکيلاتي و چارت پايگاهها منطبق با ماموريتها و وظايف بازتعريف شود.
او با بيان اينکه سعي ميکنيم بهترين و متخصصترين نيروها را جذب کنيم، سخنان خود در ادامه با اين جمله که البته با اين حقوقي که در وزارت ميراث فرهنگي داده ميشود…، ناقص گذاشت و سپس گفت: در ماه دومي که آقاي ضرغامي وزارت ميراث فرهنگي را تحويل گرفتند نامهاي به آقاي رييسي ـ رييسجمهور ـ نوشتند و گزارش دادند که اين وزارت با ماموريت خطيري که در حوزه ميراث تمدني ملت بافرهنگِ ايران دارد بايد سرآمد باشد و همه نخبان در صف اين وزارتخانه ايستاده باشند اما وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي جزو پايينترين ردههاي دستگاهي در ميزان حقوق دريافتي است. تلاشهايي براي بهبود اين اوضاع شد و گامهايي هم برداشته شد.
دارابي اضافه کرد: پس از آن نامه، آقاي رييسي به سازمان برنامه و بودجه دستور ويژه دادند که حقوق نيروهاي پايگاه ميراث ملي و جهاني را که از محل بودجههاي عمراني با تاخيرهاي چهار پنجماهه پرداخت ميشد، اصلاح شود. سازمان برنامه و بودجه هم محل پرداخت حقوق اين نيروها را در دريف بودجه قرار دارد و از فروردينماه حقوق نيروهاي پايگاهها از اين محل پرداخت ميشود و اگر پايگاهي حقوق خود را در موعد مقرر دريافت نکرده است، اعلام کند. اين اقدام به نفع همه حوزهها بود. با اين گراني و تاخير در پرداخت حقوق واقعا شرمنده ميشديم.
معاون ميراث فرهنگي بيان کرد: ما بايد نظام جامع نيروي انساني را طراحي کنيم و نقشه آينده را مشخص کنيم.
۱۴۰۰ نفر بلاتکليفند
محمدرضا دشتي اردکاني ـ رييس فراکسيون گردشگري و ميراثفرهنگي مجلس ـدر ادامه اين گردهمايي که در ساختمان تاريخي ارگ آزادي محل استقرار وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي برگزار شد، گفت: خشت خشت ميراثفرهنگي اين کشور بايد خط قرمز نظام باشد و همه بايد براي حفظ و صيانت آن کمک کنند. من بهعنوان نماينده مجلس تا پاي جانم پاي ميراثفرهنگي خواهم ايستاد.
او همچنين با اشاره به برخي انتظارات مسؤولان استاني و محلي درباره کوچکسازي و يا تغيير حريمها و شکايت مردم از محدوديتهايي که به ميراث فرهنگي ربط ميدهند، تاکيد کرد: ديدگاه برخي مسؤولان درباره ميراثفرهنگي مناسب نيست و بايد آن را تغيير دهيم و افرادي که به دنبال ساخت و ساز در عرصه و حريم هستند بايد با اهميت اين عرصه و حرائم آشنا شوند. بايد ديدگاه نمايندگان مجلس را هم اصلاح کرد، آنها کانون تصميمگيري و قانونگذاري هستند.
اردکاني همچنين به وضعيت پرداخت حقوق نيروهاي پايگاههاي ميراث فرهنگي پرداخت و گفت: ۱۴۰۰ نفر در پايگاهها بلاتکليفاند، آنها به چه انگيزهاي ميخواهند کار کنند. البته در اين قضيه دولت بايد اقدماتي را انجام دهد و مطمئن باشد اگر بودجهاي بخواهند نمايندگان پشت ميراث فرهنگي خواهند ايستاد.
او در بخش ديگري از سخنانش به اهميت درآمد گردشگري و فرش اشاره کرد و گفت: درباره گردشگري چند وزارتخانه تصميم ميگيرند، مثلا وقتي وزارت راه درباره دو نرخي کردن بليت هواپيما تصميم گرفت، وزارت ميراث فرهنگي و گردشگري چه کار ميخواهند انجام دهد، حتي تصميمگيرنده نبوده است، درحاليکه آن تصميم کليت گردشگري را به چالش خواهد کشيد.
رييس فراکسيون گردشگري همچنين به غفلت از درآمد فرش اشاره کرد و افزود: فرش ايراني در کاخهاي رؤساي جمهوراني که با ما عناد دارند، خودنمايي ميکند، از آن طرف صنعت خودروسازي چهل است فعاليتش را ادامه ميدهد اما به کجا رسيده است، صدور انقلاب ايران با فرش و گردشگري امکانپذير است. اگر افتخار ميکنند روي ميز رييسجمهوري تلفن پاناسونيک است، فرش ايراني بيش از اينها افتخارآفريني کرده است.
رنج پايگاههاي ميراث از نبود نيروي متخصص
رضا سامه ـ مديرکل دفتر پايگاههاي ميراث ملي و جهاني ـنيز گفت: در تمام اين سالها با وجود اعتبارات اندک، مديران پايگاهها کار را به خوبي انجام دادند و تهديدها را به فرصت تبديل کردند.
او افزود: افزايش بيرويه بدون آمايش و رهاشدن در موجي از ماموريتهاي غيرهدفمند، از جمله آسيبهايي است که پايگاهها را تهديد ميکند، اين درحالي است که پايگاهها از کمبود نيروي تخصصي نيز رنج ميبرند.
سامه همچنين تاکيد کرد: از آنجايي که تخصصيترين کارها از سوي پايگاهها ارائه ميشود بايد حقوقي را براي پايگاهها در نظر گرفت تا به صورت تخصصي مديران پايگاهها فعاليتهاي خود را انجام دهند.
در نخستين روز اين گردهمايي، مديران پايگاههاي منظر باستاني ساساني، سيلک و ويگل، بازار تبريز، بيستون، چغازنبيل و هفت تپه، لوت، خليجفارس و درياي مکران، قنات بلده فردوس، محور ساساني کرمانشاه ـ قصر شيرين و ميدان امام اصفهان به بيان برخي مشکلات به صورت اجمالي پرداختند. هر يک از آنها فرصت داشت در پنج دقيقه ديدگاهها، پيشنهادها و چالشها را مطرح کنند.
در ادامه نيز معاون گردشگري و همچنين معاون توسعه مديريت و منابع در حوزه ماموريتي مشترک، سخنرانيهايي داشتند. اين گردهمايي با ارائه گزارش تعداد ديگري از مديران پايگاههاي ميراث فرهنگي قرار است روز دوشنبه ۲۳ مردادماه ادامه داشته باشد.
عليرضا عسگري چاودري ـمدير پايگاه جهاني منظر باستاني ساساني ـ با اشاره به ثبت حدود ۲هزار اثر جهاني و رقابت کشورها در ثبت جهاني آثار بر اهميت ايجاد زيرساختهاي لازم در اين راستا تاکيد کرد.
او همچنين بر ضرورت پيوند پايگاههاي ميراث ملي و جهاني با شرکتهاي دانشبنيان و دانشگاهها تاکيد کرد.
تراژدي بازار کاشان و گودين تپه
جواد حسينزاده ـمدير پايگاه ملي سيلک و ويگل ـ با نقد تغييراتي که در انتظار پايگاهها با تفويض اختيار به استانها است، گفت: با اين اقدام هر آنچه در دهه هشتاد بنيان گذاشته شده بود دوباره بر باد خواهد رفت؛ چرا که وظيفه استانها پاسخگويي اجرايي و وظيفه پايگاهها بيشتر پژوهشي است.
او با يادآوري تجربه تفويض اختيار پايگاهها به استانها در دولتهاي نهم و دهم به خاطر نبود ساختار و محتواي مديريتي، اظهار کرد: در کاشان سه پايگاه نياسر، سيلک و باغ فين وجود دارد، از آن طرف خانهها و بازار تاريخي کارشان را داريم که زير نظر اداره کل ميراث کاشان مديريت ميشود. وضعيت آنها را مقايسه کنيد، اگر پايگاهها دوباره بازگشت داشته باشند اتفاقي که در بازار کاشان شاهديم و با بازار مردهاي طرف هستيم را در پايگاهها شاهد خواهيم کرد.
حسن اسمعيلي سنگري ـ مدير پايگاه جهاني بازار تبريز ـ نيز هشدار داد که پايگاهها درحال تخليه از نيروهاي متخصص هستند و در ادامه برخي مشکلات پايگاهها، از جمله نبود چارت سازماني و بلاتکليفي مديران و پرسنل شاغل، نبود رديف بودجه مستقل، جذب نشدن نيروهاي کارآمد جديد، پيماني شدن بيشتر پروژهها، نبود پيوست مالي براي قوانين مصوب، تخصيص اعتبارات در فصل نادرست و درنظر نگرفتن اعتبار براي تامين پرسنل و تصميمهاي غيرمنتظره در سفرهاي استاني که مقاومت پايگاهها را در برابر برخي خواستهها در هم ميشکند و نبود راهکار قانوني براي کسب درآمد، را برشمرد.
او همچنين پيشنهاد داد که پايگاهها درجهبندي، مديران برتر انتخاب و سفرهاي آموزشي برقرار شود و الزامي هم براي همکاري فرماندهان يگان حفاظت تعيين شود.
صامت اجرايي ـ مدير پايگاه جهاني بيستون ـ در بيان نقش و اهميت وجود پايگاهها در حفظ ميراث فرهنگي، وضعيت دو تپه سليک و گودين تپه (از توابع شهرستان کنگاور، در استان کرمانشاه) را مقايسه کرد و افزود: براي سيلک يک پايگاه کوچک و حتي مريض با توجه به مشکلاتي که داشت، ايجاد کردند، اما امروز سيلک فضايي براي مطالعه و معرفي دارد و ظرفيتهاي پژوهشي آن افزايش يافته و نه تنها به گردشگران خدمات ميدهد، محلي براي رشد و حفظ صنايع دستي شده است، اما گودين تپه چه سرانجامي پيدا کرده است، در کنار آن جاده کشيدهاند، پمپ بنزين و قبرستان ساختهاند و خاک تپه را هم برداشت ميکنند.
عاطفه رشنويي ـمدير پايگاه جهاني چغازنبيل و پايگاه ملي هفتتپه ـدرباره ضرورت توجه نمايندگان مجلس به عرصه و حريم ميراث فرهنگي سخن گفت و افزود: ديده شده گاهي نمايندگان مجلس طرحهاي توسعهايي تعريف کردهاند که در تقابل با ضوابط نگهداري عرصه و حريم بوده است و به دليل همين ناآگاهي، ميراث فرهنگي و مردم در تقابل يکديگر قرار گرفتهاند.
او تاکيد کرد: عرصه و حريم، خطوط تخصصي هستند که وراي احساسات قوميتها و جمعيت روي نقشه تعيين شده است و چيزي نيست که براساس سليقه، آن خطوط را بتوان جابهجا کرد.
مهران مقصودي ـ مدير پايگاه جهاني بيابان لوت ـنيز درباره خلاء طرح جامع گردشگري در پايگاههاي ميراث ملي و جهاني سخن گفت که مديريت گردشگري و برنامهريزي براي زيرساخت در پايگاهها را به چالش کشيده است.