مدير توسعه گروه موزه‌هاي بنياد مستضعفان با ارائه توضيحي درباره اينکه به اصالت يکي از تابلوهاي منسوب به کمال‌الملک ترديد وجود دارد درباره وضعيت گنجينه بنياد توضيح داد.
موزه هنر جهان در ساختمان دفينه
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، در حاشيه بازديد جمعي از خبرنگاران از ساختمان «دفينه» که چهار موزه هنر جهان، هنر اسلام، گوهر و آرايه‌هاي تاريخي و پول ايران را در بردارد، محسن قانوني ـ مدير توسعه گروه موزه‌هاي دفينه (زيرنظر بنياد مستضعفان) ـ با اشاره به تمرکز اين گروه بر موزه‌داري در کنار توسعه موزه، اظهار کرد: برنامه اصلي گروه دفينه تمرکززدايي از تهران و راه‌اندازي موزه در شهرهاي ديگر است و مهمترين آن راه‌اندازي موزه «تار و پود» در يزد است که گنجينه بافته‌هاي کوير ايران را به نمايش مي‌گذارد. برنامه‌ريزي شده است اين گنجينه در هفته ميراث فرهنگي در سال ۱۴۰۳ رونمايي شود، هرچند تلاش مي‌شود اين موزه امسال به نتيجه برسد.
او اضافه کرد: گروه دفينه (موزه‌هاي بنياد مستضعفان) در شهرهاي کم‌برخوردار ورود کرده است، در عين حال که در مازندران، هتل قديم رامسر را داريم، که در مرحله مرمت قرار دارد و تا سال ۱۴۰۳ افتتاح مي‌شود. در شيراز براي راه‌اندازي موزه فرهنگ و هنر امکان‌سنجي‌هايي صورت گرفته و قرار است در خراسان جنوبي و شهر بيرجند در باغ اکبريه يک موزه جديد ايجاد شود. همچنين در شهر تبريز براي راه‌اندازي موزه فرش درحال امکان‌سنجي هستيم. پيگيري براي راه‌اندازي چنين موزه‌اي در شرايطي است که وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي همزمان با ثبت جهاني بازار تبريز، راه‌اندازي يک موزه درباره فرش را به يونسکو قول داده بود، اما تا کنون به نتيجه نرسانده است.
مدير توسعه گروه موزه‌هاي دفينه با اشاره به امکان‌سنجي در باغ اکبريه بيرجند در خراسان جنوبي براي راه‌اندازي موزه، اظهار کرد: طبق بررسي‌هاي انجام‌شده متوجه شديم عمارت باغ اکبريه وضعيت مطلوبي به لحاظ نگهداري بنا ندارد. درحالي که اين باغ ثبت جهاني شده است، ما به اين جمع‌بندي رسيديم با همکاري وزارت ميراث فرهنگي اين بنا براي موزه‌سازي در اختيار بنياد مستضعفان قرار گيرد تا در آن سرمايه‌گذاري کند و اولين پرديس موزه‌اي باغ ايراني در اکبريه ايجاد شود.
قانوني ادامه داد: در ديگر شهرها نيز امکان‌سنجي صورت مي‌گيرد، نمونه آن شهر اهواز در خوزستان است که بنياد مستضعفان آمادگي دارد در اين شهر موزه‌سازي کند. بايد توجه داشت که بعضي از شهرها در موزه‌سازي پيشگام هستند و بيشتر رغبت نشان مي‌دهند و اين دست ما را باز مي‌گذارد، مثل موزه تار و پود يزد. در بعضي از شهرها هم سرعت فرايند راه‌اندازي موزه بيشتر است.
مدير توسعه گروه موزه‌هاي بنياد مستضعفان با بيان اينکه راه‌اندازي موزه به فراخور تجهيز و تامين مالي اتفاق مي‌افتد، درباره شاخص راه‌اندازي و توسعه موزه اظهار کرد: يکي از رسالت‌هاي چهارگانه بنياد مستضعفان، مسؤوليت اجتماعي است و از طرفي بنياد دارايي‌هاي موزه‌اي دارد و نص صريح است که اين آثار در معرض نمايش قرار گيرد.
او درباره تعيين وضعيت ساختمان «تماشاگه تاريخ» که در نزديکي ساختمان دفينه واقع شده و در گذشته محلي براي نمايش گنجينه تاريخ معاصر ايران و وسايل شخصي ناصرالدين‌شاه بود، گفت: ساختمان تماشاگه تاريخ تقريبا از دهه ۷۰ در اختيار گروه موزه‌ها نيست و در اختيار سازمان املاک بنياد مستضعفان قرار دارد، البته بحث‌هايي براي واگذاري آن مطرح شده است، ولي به طور کل تمرکز اصلي ما روي شهرستان‌هاست.
قانوني در ادامه اظهار کرد: از چندصدهزار شيء که در گنجينه بنياد مستضعفان نگهداري مي‌شود، شايد حدود پنج درصد اشياء به نمايش گذاشته شده و بقيه در مخازن است و اين آثار براساس رده‌بندي و تنوع و در موزه‌هاي تخصصي به تدريج به نمايش درمي‌آيند.
مدير گروه موزه‌هاي بنياد مستضعفان همچنين گفت: در گنجينه‌هاي بنياد مستضعفان نزديک به چندصدهزار شيء تاريخي وجود دارد، درحالي‌که شايد حدود ۱۰ هزار شيء تاريخي به نمايش گذاشته شده باشد. هيچ ساختار و گروهي نمي‌تواند ادعا کند هر آنچه را در گنجينه دارد به نمايش مي‌گذارد، اما احصاء و نگهداري از آثار و نمايش آثار شاخص انجام مي‌شود.
آثار غيراصل و تقلبي در موزه‌هاي بنياد مستضعفان نمايش داده نمي‌شود
او درباره فرايند اصالت‌سنجي آثار و شناسايي آثار غيراصل توضيح داد: اصالت‌سنجي يک فرآيند بين رشته‌اي است و تکنولوژي علمي روز و دستگاه‌ها و تصويربرداري‌هاي علمي به آن کمک کند. در گروه دفينه يک کارگروه اصالت‌سنجي وجود دارد و تمام اشياء براي اينکه وارد موزه شوند بايد فرايند اصالت‌سنجي را طي کنند. با توجه به اين رويه ما مطمئنيم اثر غيراصيل در موزه‌هاي بنياد مستضعفان به نمايش گذاشته نمي‌شود، مگر اينکه درباره آن نظر نسبي وجود داشته باشد، مثلا درباره يکي از آثار منسوب به کمال‌الملک پس از آزمايش‌هاي مختلف متوجه شديم از جمله کارهاي مستقيم کمال‌الملک نيست و مکتب کمال‌الملک است. ما هنوز درحال مطالعه اين اثر هستيم، چون در مطالعات نشان داده شده است از بوم‌هاي وارداتي استفاده شده، درحالي که در دوره کمال‌الملک بوم وارداتي نداشتيم. درباره اشياء فلزي و سفالي هم همين‌طور است و از کارشناسان و دانشگاه‌ها کمک گرفته مي‌شود.
مدير توسعه گروه موزه‌هاي دفينه درباره انتقادهايي که در زمان راه‌اندازي موزه خودرو با توجه به مرمت غيراصولي برخي خودروها مطرح شده بود، با اعتقاد بر اينکه آنچه در زمان افتتاح موزه خودرو راه افتاد يک پروپاگانداي رسانه‌اي بود، اظهار کرد: ما درباره اشيائي صحبت مي‌کنيم که نهايت عمرشان ۱۰۰ سال است. البته حساسيت دوستداران و کارشناسان خودرو را رد نمي‌کنم اما شيوه مرمت خوردو با يک سفال خيلي متفاوت است. برخي از خودروها در دوره‌هايي با تغييراتي مواجه شده بودند که از اصالت اوليه خودشان خارج شده بودند. رنگ خودرو تغيير نکرده است، شايد به اصل خودش برنگشته باشد. شايد بهتر بود در زمان راه‌اندازي موزه خودرو، اين نکات به خوبي توضيح داده مي‌شد که هر کدام از اين خودروها چه فرايندي را طي کرده‌اند.
قانوني گفت: در پنج سال اخير نگاه موزه‌داري در بنياد نسبت به قبل تفاوت زيادي داشته است. در اين دوره تحول جدي‌تري اتفاق افتاده شد. در واقع بنياد از سال ۷۴ موزه‌داري را شروع کرده است، ولي در چند سال اخير تعداد زيادي موزه به مجموعه‌هاي آن اضافه شد.
مدير گروه موزه‌هاي بنياد مستضعفان همچنين درباره مبلغ ورودي موزه‌هاي زير نظر اين گروه، که در ساختمان دفينه با چهار موزه حدود ۷۰ هزار تومان است و به نظر خبرنگاران بيشتر از رقم ديگر موزه‌ها بوده و به نسبت درآمد خانوار رقم بالايي محسوب مي‌شود، در عين حال که برخي راهنمايان گردشگري معتقدند اين مبلغ براي گردشگران خارجي که ۵۰۰ هزار تومان تعيين شده نيز بالاست، تاکيد کرد: مبلغ وروديه براي خارجي‌ها در دفينه بالا نيست، با نرخ امروز ۱۰ دلار مي‌شود. همچنين براي خانوار ايراني در برابر ديگر هزينه‌ها مبلغ وروديه موزه بالا نيست.