مجسمه «رامسس دوم» شاهکاري از مجسمه‌سازي مصر باستان است که عظمت و شکوه سلطنتي اين فرعون را به تصوير مي‌کشد.
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، «رامسس دوم» که با نام «رامسس کبير» هم شناخته مي‌شود، يکي از قدرتمندترين فراعنه مصر باستان بود و طولاني‌تر از تمام فراعنه حکومت کرد. او به مدت ۶۶ سال از ۱۲۷۹ تا ۱۲۱۳ پيش از ميلاد حکومت کرد.
مورخان معتقدند در آن دوره تاريخ، ميانگين طول عمر ۳۲ سال بوده است. او ثروت و قلمرو کشورش را گسترش داد، بناهاي تاريخي متعددي مانند «ابوسمبل» ساخت و پرتره‌هاي بي‌شماري از خود توليد کرد تا تصوير سلطنتي قدرتمندي را به نمايش بگذارد. يکي از اين آثار، مجسمه‌اي به نام «رامسس دوم»، است که يک شاهکار از ميراث او و هنر مصر باستان به شمار مي‌رود.
«رامسس دوم» مجسمه‌اي است که از يک تکه از گرانوديوريت، سنگ آذرين دانه‌درشت شبيه به گرانيت تراشيده شده است. اين همان ماده‌اي که براي ساخت سنگ معروف «روزتا» که بعداً در سال ۱۹۶ قبل از ميلاد ساخته شد، مورد استفاده قرار گرفت. مجسمه «رامسس دوم» در ابعاد واقعي انسان ساخته شده است و ۱۹۶ سانتي‌متر ارتفاع، ۱۰۵ سانتي‌متر عمق و ۷۰ سانتي‌متر عرض دارد. اين مجسمه، فرعون نشسته را در حالي به تصوير کشيده است که سربند سلطنتي و گردنبند پهني بر سر و گردن دارد، با دست راست خود عصايي را نگه داشته و لباس تشريفاتي و سندل به تن دارد.
رامسس دوم يک مجسمه متحرک پر از انحنا و پيچ و خم نيست که بتوان آن را از هر زاويه‌اي تماشا کرد. اين مجسمه را بايد از چهار زاويه تماشا کرد؛ نماي جلويي، دو نيم‌رخ و يک نماي پشتي. نماي ثابت و حالت انعطاف‌ناپذير حاکي از اقتدار محکم فرعون است.
خپرش
فرعون در اين مجسمه سربند سلطنتي بر سر دارد که با نام «خپرش» شناخته مي‌شود. از اين سرديس معمولا با نام‌هاي «تاج آبي» و «تاج جنگ» ياد مي‌شود، چراکه نشان‌دهنده دلاوري نظامي صاحب آن است. «رامسس دوم» يکي از آخرين حاکمان جنگجوي مصر باستان بود که بيش از ۱۵ لشگرکشي را رهبري کرده بود.
«خپرش» همچنين «اورئوس» مار کبري را که نمادي از «بوتو» ايزدبانوي مصر باستان است، به تصوير مي‌کشد. بنابراين، «خپرش» به بيننده شکوه نظامي و اقتدار سلطنتي پادشاه را يادآوري مي‌کند.
چهره
زير «خپرش» چهره «رامسس دوم» تراشيده شده است. با توجه به شباهت چهره او و پدرش «ستي يکم» مي‌توان دريافت که اين مجسمه به سال‌هاي نخست حکومت «رامسس دوم» تعلق دارد. برخي از مورخان حتي اين فرضيه را مطرح کرده‌اند که اين مجسمه در ابتدا چهره «ستي يکم» را به تصوير مي‌کشيده و «رامسس دوم» بعدها آن را به چهره خود تغيير داده است. با اين حال هيچ اثري از تراشيدگي دوباره وجود ندارد. بنابراين، اين مجسمه با وجود تأثيرات هنري سنگين از سلطنت پدرش، از همان ابتدا به «رامسس دوم» تعلق داشته است. اين مجسمه چهره‌اي جوان، مطمئن و ايده‌آل از پادشاه را ارائه مي‌کند.
گردنبند عريض
زير چهره شاهد گردنبند يا نوعي يقه عريض هستيم که از ۶ رديف مٌهره و يک لبه منگوله‌دار ساخته شده است. نمونه‌هاي زيادي از يقه‌هاي پهن از مصر باستان به‌ويژه از دوران «پادشاهي ميانه» و «نوين» باقي مانده است، بنابراين رنگ‌هاي به‌کاررفته در گردنبند «رامسس دوم» را مي‌توان حدس زد. مواد به‌کاررفته در اين گردنبند طلا، عقيق جگري، فيروزه و لاجورد بوده‌اند. در اين صورت «رامسس دوم» يک گردنبند فوق‌العاده رنگارنگ و نفيس را آويخته بوده است. متأسفانه، هيچ يک از گردنبندهاي عريض شخصي «رامسس دوم» تا به امروز باقي نمانده است.
گردنبند به جاي مانده از دودمان دوازدهم «پادشاهي ميانه» مصر باستان
هِکا
در دست راست فرعون يک عصا قرار دارد. اين «هِکا» يا عصاي سرکج است که نماد اقتدار سلطنتي است. يکي از معروف‌ترين نمونه‌هايي که تاکنون از عصاي سرکج کشف شده است، داخل مقبره «توت عنخ آمون» قرار داشت. عصاي سرکج «رامسس دوم» احتمالا از ترکيب زيبايي از نوارهاي متناوب طلا و لاجورد ساخته شده بود.
لباس
لباسي که تمام بدن «رامسس دوم» را پوشانده يک لباس تشريفاتي است. اين يک لباس پليسه‌دار است که احتمالاً از کتان ساخته شده است. تاخوردگي اين پليسه‌ها روي بازوي راست مجسمه که «هکا» را با آن نگه داشته، قابل مشاهده است. اين لباس که درست به اندازه بدن فرعون آماده شده است، اجزاي بدن او به ويژه شانه‌هاي پهن، سينه، بازوهاي عريض و شکم صاف او را مورد توجه قرار مي‌دهد. در اين مجسمه «رامسس دوم» به عنوان يک مرد قوي و منضبط به تصوير کشيده شده است که از بدن ورزيده‌اي برخوردار است. ويژگي‌هاي ظاهري او به ايده‌آل‌هاي دودمان هجدهم قبلي شباهتي ندارد و در عوض بدن او بازگشتي به ارزش‌هاي سنتي ديرينه پادشاهان قدرتمند مصر باستان است. با اين حال، لباسِ تمام‌بدن، سبک جديدي است که در دوران «پادشاهي نوين» معرفي شد؛ چراکه در «پادشاهي کهن» و «ميانه»، پادشاهان قوي با سينه برهنه با جامه کوتاه به تصوير کشيده مي‌شدند.
سندل‌ها
«رامسس دوم» در اين مجسمه صندل‌هاي قطوري به پا کرده است که احتمالا از چرم يا ني‌هاي پاپيروس ساخته شده‌اند. زير سندل‌هاي فرعون نيز نمادي از ۹ دشمن مصر حکاکي شده است.
ملکه نفرتاري
در دو سمت پاهاي مجسمه بزرگ دو پيکره کوچک قرار دارد، يک مرد جوان در سمت چپ مخاطب و يک زن بالغ در سمت راست مخاطب. زن بالغ ملکه «نفرتاري»، همسر اصلي پادشاه است. ملکه سربندي به سبک الهه «حاثور» بر سر دارد که دو شاخ آن شبيه قابي براي يک لوح خورشيدي و دو پر بلند به نظر مي‌رسند.
«رامسس دوم» عميقا به ملکه «نفرتاري» علاقه داشت. حضور «نفرتاري» در اين مجسمه قدمت آن را به ۳۰ سال نخست سلطنت «رامسس دوم» برمي‌گرداند؛ چراکه او در سي‌امين سال سلطنت «رامسس دوم» يعني در سال ۱۲۴۹ قبل از ميلاد درگذشت. به تصوير کشيدن «نفرتاري» در اين مجسمه حاکي از محبوبيت او در زندگي پادشاه است.
پسر فرعون
در سمت چپ مخاطب نيز تصويري از يک مرد جوان ديده مي‌شود که درحقيقت پسر فرعون و وارث تاج و تخت است و «Amunherkhepeshef» نام دارد. حضور او در اين مجسمه، بيانگر باروري رامسس دوم و نفرتاري و امنيت اين سلسله از نظر جانشين تاج و تخت است. تاريخ مصر باستان بيشتر با کشمکش‌هايي درباره جانشين همراه بود. بنابراين، تضمين يک وارث مشروع براي انتقال مسالمت‌آميز قدرت از يک فرعون به فرعون ديگر بسيار مهم بود.
با اين حال «Amunherkhepeshef» پيش از رسيدن به تاج و تخت و در بيست و پنجمين سال سلطنت «رامسس دوم» يعني در ۱۲۵۴ پيش از ميلاد درگذشت. پسر ديگري به نام «مرنپتا» (Merneptah) در نهايت تاج و تخت را به دست گرفت. حضور «Amunherkhepeshef» در اين مجسمه همچنين نشان مي‌دهد که اين مجسمه تا بعد از سال ۱۲۵۴ قبل از ميلاد ساخته نشده است. از اين رو اين مجسمه در فاصله ۱۲۷۹-۱۲۵۴ قبل از ميلاد خلق شده است.
معبد آمون
مجسمه «رامسس دوم» اکنون در موزه مصرشناسي تورين واقع در ايتاليا نگهداري مي‌شود. با اين حال اين مجسمه نخستين‌بار در «معبد آمون» واقع در «اقصر» کنوني قرار داشت. اين مجسمه احتمالا براي تشکر از خداي آمون ساخته شده است. شايد فرعون به تازگي در يک جنگ پيروز شده بود، يک پروژه بزرگ را به پايان رسانده يا از يک بيماري مرگبار جان سالم به در برده بود.