مروري بر زندگي و آثار هنرمندان نقاش مسيحي ايراني به بهانه ي آغاز سال نو ميلادي (بخش دوم)

به گزارش گالري آنلاين در آستانه ي آغاز سال نو ميلادي با توجه به حضور و تاثيرات چشمگير هنرمندان ايراني مسيحي بر تاريخ، فرهنگ و هنر ايران مروري خواهيم داشت بر زندگي و آثار چند تن از هنرمندان نقاش مسيحي ايراني.

سمبات در-کيورغيان

سمبات در-کيورغيان ۲۷ مهر ۱۲۹۲ خورشيدي برابر با ۱۹۱۳ ميلادي در خانواده‌اي ارمني در محله جلفاي اصفهان به دنيا آمد. او از برجسته‌ترين و نام آورترين نقاشان آبرنگ و آبرنگ کارهاي ايران بوده‌است و در مدرسه ارمني اين شهر از ميان همه واحدها بيشتر به نقاشي علاقه داشت.

زبان انگليسي را در کالج انگليسي پسرانه اصفهان فرا گرفت. اما فشار روزگار او را واداشت که تحصيل را کنار بگذارد و به کار و کاسبي بپردازد. اما ورود سرکيس خاچاطوريان، نقاش ارمني مقيم پاريس، در سال ۱۹۲۹ بود که سمبات را بازپس به عالم رنگ و تصوير فرستاد.

سمبات تابستان ۱۹۹۹ در ايالات متحده آمريکا درگذشت. وي در طول ۶۶ سال کار هنري‌اش، بيش از ده هزار طرح و نقاشي از خود به جاي گذاشت. آثار او اکنون در گالري‌ها و موزه‌ها و مجموعه‌هاي شخصي گوناگون در سراسر جهان يافت مي‌شوند و از آنچه از آثار او در ايران باقي‌مانده، به عنوان ميراث ملي نگهداري مي‌شود.

سروژ بارسقيان

سروژ بارسقيان متولد فروردين ماه سال ۱۳۳۲ فارغ التحصيل هنرستان هنر هاي زيبا و فارغ التحصيل دانشکده هنرهاي زيبا است.

برنده جايزه هيات داوران بي ينال دوم تهران تاکنون هشت نمايشگاه انفرادي وده نمايشگاه گروهي را به نمايش گذاشته است وي همچنين نمايشگاههايي به صورت گروهي در کشور هاي فرانسه و مکزيک داشته است در زمينه فعاليت هاي پژوهشي تحقيقاتي با عناوين پرسپکتيو و اقتصاد هنر بعنوان زمينه هاي تيوريک انجام داده است.

سخنراني وارائه مقالات مختلف در مجلات وروزنامه ها از جمله فعاليت هاي ديگر وي محسوب ميگردد.

گيزلا وارگا سينايي

گيزلا وارگا سينايي بانوي نقاش ايراني مجارستاني تبار. گيزلا سينايي سال ۱۳۲۳ در مجارستان به دنيا آمد و تحصيلات آکادميک خود را در دانشکده هنرهاي تزييني وين به پايان رساند.

وي در اروپا و پس از يک کنسرت موسيقي با خسرو سينايي آشنا شد، با او ازدواج کرد و در سال ۱۹۶۷ همراه شوهرش به ايران آمد و قريب ۴۰ سال است که مشغول فعاليت هنري است. وي از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۸۲ در مدارس وابسته به سفارت آلمان مشغول تدريس بود و سال ۱۳۸۰ موفق به عضويت در انجمن هنرمندان نقاش ايران و گروه هنري دنا شد. 

شرکت در نمايشگاه‌هاي متعدد انفرادي و گروهي در ايران، پاکستان، ترکيه، اروپا، آمريکا، کانادا، چين و دبي از ديگر فعاليت‌هاي اين هنرمند است.

هاکوپ هوناتانيان

هاکوپ هوناتانيان زاده ۱۸۰۹ ميلادي، تفليس – درگذشته ۱۸۸۱ ميلادي، تهران، ملقب به رافائل تفليس، بنيان‌گذار مکتب مدرن هنر نقاشي ارمني و از استادان نگارگري، چهره‌پردازي و صورتگري بود.

هاکوپ هوناتانيان پنجمين نسل از خانواده‌ي هنرمند هوناتانيان است. شيوه و روش کار او را ميتوان ادامه‌ي هنر خانوادگي خاندانش برشمرد که طي پنج نسل متوالي از پدر به پسر منتقل و حفظ شده بود. سرسلسله‌ي اين خاندان، هنرمندي دوره‌گرد با نام مستعار نقاش هوناتان ۱۶۶۰ – ۱۷۲۲ ميلادي بود. او که در دوره صفويه در قفقاز زندگي ميکرد، علاوه بر نقاشي، غزل‌سرايي ماهر نيز بود.

هاکوپ نقاشي را از پدرش مگردوم هوناتانيان آموخت و در سال‌هاي جواني به کمک او ديوار چند کليسا را در تفليس و ارمنستان نقاشي کرد. در سال ۱۸۴۱ ميلادي پس از اهداي يکي از نقاشي‌هايش به فرهنگستان هنر سن پترزبورگ از اين فرهنگستان نشان طلا دريافت کرد و همين امر باعث به شهرت رسيدن وي بعنوان نقاش غيرکلاسيک ارمني شد. پس از آن کارش مورد توجه و تمجيد مطبوعات گرجي زبان آن دوره قرار گرفت و باعث شهرت و محبوبيت بيشتر او شد. از شمار نقاشي‌هاي باقي‌مانده اين نقاش بين سالهاي ۱۸۴۰ تا ۱۸۵۰ ميلادي مي‌توان دريافت اين سال‌ها دوران شکوفايي و محبوبيت هنر او بوده‌است.
 موضوع نقاشي‎‎‎‎‎هاي او را بيشتر، چهره ثروتمندان، بازرگانها، روحاني‎ها، ارتشيان و بانوان طبقه‌ي ممتاز تفليس تشکيل مي‌دهند. او نقاشي‌هايش را در اندازه کوچک مي‌کشيد و با دقت به جزئيات و تزئينات لباس مي‌پرداخت و اغلب در رنگ‌آميزي از رنگ‌هاي روشن و درخشان استفاده مي‌کرد. از آنجا که بيشتر آثار هاکوپ بدون امضا هستند، به سادگي قابل تشخيص از آثار ساير هنرمندان نمي‌باشند. اين موضوع به‌خصوص در مورد آثاري که در سال‌هاي آخر اقامتش در تفليس کشيده‌است بيشتر صدق ميکند، چرا که از فن و شيوه‌ي خاص موروثي خانواده‌اش فاصله گرفته‌اند. امروزه علاوه بر موزه هاي مختلف در سراسر دنيا، تعدادي از آثار اين هنرمند در گالري ملي ارمنستان و گرجستان قرار دارد.

سرگئي پاراجانف فيلمساز نامدار ارمني- روسي در سال ۱۹۶۷ مستند کوتاهي درباره هاکوپ هوناتانيان با همين نام ساخته‌است.
 بنا بر روايتي زماني که نقاش در تبريز زندگي مي‌کرده‌است، خواب‌نما مي‌شود و سپس شمايل حضرت علي را مي‌کشد. استاد يحيي ذکا اين نقاشي را يکي از اولين آثار موجود هاکوپ در ايران مي‌داند. در اين نقاشي علي ابن ابي طالب قباي قهوه‌اي بر تن و دستاري سبز بر سر دارد. دست راست خود را بر روي غلاف شمشير قرار داده، در دست ديگر تسبيحي گرفته است و بر روي حصيري که روي تخت انداخته شده نشسته‌است. نقاش تحت تاثير نقاشي ارمني و کليسايي مسيحي دو فرشته که بالاي سر امام حلقۀ گلي را نگه داشته‌اند کشيده‌است.
 علاوه بر هاله‌ي نور دور سر، چشمي نوراني از آسمان پرتو خود را بر سر امام ساطع مي کند. بخش بالاي شمايل داراي قوس تزييني است که دور تا دور نقاشي را فراگرفته. اين اثر در اندازه ۱۰۳۷۲ سانتي متر، بدون تاريخ و امضا در گنجينه هنرهاي تزئيني اصفهان به شماره‌ي ۶۰۸ نگه‌داري مي‌شود. به نظر مي‌رسد اين اثر متعلق به شمايل خانه ناصرالدين شاه بوده و پس از مرگ او به دست حاجي محتشم السلطنه ميرسد. وجود تابلويي با ابعاد کوچکتر از اين اثر با قاب زرين الماس نشان در موزه جواهرات ملي ايران دليل ارتباط اين دو اثر با دربار ناصري‌ست.

اثر مهم ديگر نقاشي رنگ روغن تمام قد ناصرالدين شاه است. اين اثر، که دو متر طول دارد، شاه را با سرداري، شلوار يراق دوزي، کليجه ترمه‌ي خزدار، کلاه بلند و جقه‌ي پردار جواهرنشان و نشان مرصع‌کاري به شکل خورشيد و تمثال امام علي در گردن به نمايش مي‌دهد. وجود تمثال امام علي ارتباط اين اثر را با اثر قبلي از نظر تاريخي و موضوعي آشکار ميکند. اين اثر هم اکنون در موزه تاريخ هنر وين به شمارۀ ۲۶۹۱ نگه‌داري مي‌شود.
 از ديگر آثار هنري باقي‌مانده از اين نقاش مي‌توان به نقاشي‌هاي ديواري کليساي تادئوس و بارتوقيمئوس اشاره کرد که هاکوپ پس از آمدن به تهران، بنا به سنت خانوادگي خود به آن پرداخته بود. اين نقاشي‌ها که شامل گل و گياه و پرندگان است و به طرز زيبايي با رنگ و روغن نقاشي شده، در ۱۹۷۰ ميلادي هنگام مرمت ديوارهاي کليسا از زير گچ نمايان شد.

پیمایش به بالا