رکوردشکني در صدر فروش‌ها
- اثر رضا عباسي با قيمت ۲۰ ميليارد و ۴۰۰ ميليون تومان، گران‌ترين اثر اين دوره شد و رکورد فروش آثار ايراني را در حراجي‌هاي داخل کشور شکست. اين فروش نشان داد که علاقه به آثار کلاسيک و مکتب اصفهان در ميان مجموعه‌داران همچنان بالاست.
- دو جفت شمعدان اثر حسين علاقمندان با قيمت ۱۰ ميليارد و ۴۰۰ ميليون تومان، يکي ديگر از فروش‌هاي چشمگير اين دوره بود که نشان از رشد بازار آثار حجمي و تزئيني داشت.
- دو اثر محمود فرشچيان و واحد خاکدان، هر کدام با قيمت ۹ ميليارد و ۴۰۰ ميليون تومان به فروش رسيدند. اين فروش‌ها حاکي از علاقه پايدار بازار به نگارگري کلاسيک و نقاشي‌هاي هايپررئاليستي بود.
- اثر محمدمهدي باباخاني، ساخته‌شده از طلا و نقره، به قيمت ۸ ميليارد تومان فروخته شد و نشان داد که آثار با متريال‌هاي خاص همچنان مورد توجه خريداران قرار دارند.
آثاري که در ابتدا فروش نرفتند اما بعداً خريدار پيدا کردند
برخي آثار در زمان رسمي چکش‌زني فروش نرفتند اما بعداً خريدار خود را پيدا کردند:
- اثر عبدالحسين (رها) محسني کرمانشاهي که در ابتدا بدون پيشنهاد باقي مانده بود، پس از پايان حراج فروخته شد.
- يکي از آثار ژازه تباتبايي نيز که در ابتدا فروش نرفت، بعد از حراج به فروش رسيد. اين موضوع نشان مي‌دهد که برخي مجموعه‌داران ترجيح مي‌دهند خارج از فضاي رقابتي سالن حراج، اقدام به خريد کنند.
آثاري که فروش نرفتند
در کنار فروش‌هاي بزرگ، برخي از آثار موفق به جذب خريدار نشدند که از جمله آن‌ها مي‌توان به موارد زير اشاره کرد:
- پروانه اعتمادي
- عيسي بهادري
- احمد اسفندياري
- ناصر عصار
- جعبه جواهرات لاکي اثر ميرزا ابوطالب مدرس همداني و ميرزا آقا امامي
- جلد لاکي روغني مربوط به دوره صفويه (بخش اصلي)، قاجار (بخش مرمت‌شده)
- پرتره شاهزاده قاجاري اثر محمدحسن افشار ارومي
- صحيفه سجاديه اثر محمديوسف همداني
- ديوان رودکي، اثر محمدحسين الشيرازي کاتب‌السلطان
- مثنوي معنوي اثر زين‌العابدين بن درويش محمود و محمد سلطانيوي (دوره تيموري)
- ميرزا غلامرضا اصفهاني
- رضا مافي
- بهجت صدر
- هوشنگ پزشک نيا
فروش نرفتن آثار برخي از هنرمندان پيشرو مدرن ايران، مانند احمد اسفندياري و ناصر عصار، مي‌تواند نشان‌دهنده تغيير ذائقه بازار باشد. در عين حال، عدم استقبال از آثار تاريخي و تزئيني همچون جعبه جواهرات لاکي، جلد لاکي روغني، صحيفه سجاديه، ديوان رودکي و مثنوي معنوي نيز مي‌تواند ناشي از تمرکز خريداران بر آثار معاصر و هنرمندان تثبيت‌شده باشد.
در ميان آثار فروش‌نرفته، نام‌هايي همچون رضا مافي، بهجت صدر و هوشنگ پزشک‌نيا نيز ديده مي‌شود؛ هنرمنداني که در دوره‌هاي پيشين حراج تهران و ديگر رويدادهاي هنري، همواره مورد توجه مجموعه‌داران و علاقه‌مندان به هنر مدرن ايران بودند.
عدم فروش آثار اين هنرمندان مي‌تواند نشان‌دهنده کاهش تمايل خريداران به آثار مدرنيستي در اين دوره از حراج باشد يا اينکه به انتظارات متفاوت بازار از قيمت‌گذاري اين آثار مرتبط باشد. همچنين، ممکن است خريداران به دليل رويکرد سرمايه‌گذاري، در اين دوره بيشتر به سمت آثار کلاسيک‌تر و هنرمندان معاصر با رکوردهاي قوي‌تر گرايش داشته باشند.
کاهش رقابت در بازار هنر
يکي از نکات قابل‌توجه در اين حراج، کاهش تعداد پيشنهادهاي رقابتي بود. برخلاف دوره‌هاي گذشته که برخي آثار شاهد پيشنهادهاي متعدد بودند، اين بار بيشتر آثار خيلي رقابت بالايي براي پيشنهاد دادن در حراجي نداشتند و با اولين و دومين پيشنهاد چکش مي‌خورد و فروش مي‌رفت.
در همين راستا، مجري حراج در جريان رويداد به نکته‌اي قابل‌توجه اشاره کرد و گفت:
"تعامل‌هايي بين بعضي از خريداران ديده مي شود."
اين موضوع مي‌تواند به استراتژي‌هاي جديد مجموعه‌داران و تغيير رويکرد در بازار هنر ايران مرتبط باشد. در برخي از بازارهاي هنري بين‌المللي نيز چنين رويکردهايي ديده مي‌شود که در آن مجموعه‌داران به‌جاي رقابت شديد، به دنبال توافق‌هاي غيررسمي براي مديريت قيمت‌ها يا تنظيم بازار هستند. بااين‌حال، هنوز مشخص نيست که آيا اين تعاملات تأثير مستقيم بر قيمت‌گذاري آثار داشته است يا نه.
کاهش رقابت در اين دوره از حراج مي‌تواند دلايل مختلفي داشته باشد، از جمله:
- شرايط اقتصادي کشور و کاهش نقدينگي مجموعه‌داران
- تغييرات در سليقه خريداران و توجه آن‌ها به سبک‌هاي جديدتر
- قيمت‌گذاري اوليه برخي از آثار که ممکن است بالاتر از سطح انتظارات بازار بوده باشد
جمع‌بندي
بيست‌ودومين حراج تهران با شکسته شدن رکورد ۲۰.۴ ميليارد توماني اثر رضا عباسي، نقطه عطفي در تاريخ بازار هنر ايران رقم زد. در عين حال، کاهش رقابت و عدم فروش برخي از آثار مهم، مي‌تواند زنگ خطري براي آينده بازار هنر کشور باشد. سرمايه‌گذاران همچنان به دنبال آثار مطمئن و هنرمندان تثبيت‌شده هستند، اما بازار نيازمند تحليل‌هاي دقيق‌تر و راهکارهاي جديد براي افزايش رقابت و پويايي در پيشنهادها است.
براي مشاهده ليست کامل نتايج و جزئيات بيشتر، به وب‌سايت رسمي حراج تهران مراجعه کنيد.