مشاور موزه‌ها و ميراث هنر معاونت هنري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي درباره‌ي مطالب مطرح‌شده در برخي رسانه‌ها درباره آسيب رسيدن به يکي از آثار پيکاسو حين مرمت، گفت که براي نمايش اين آثار، اصلا برنامه‌اي براي مرمت نداشته‌اند و صرفا برخي از آثار براي نمايش عمومي بهبودسازي شده‌اند.
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، روز گذشته در آستانه برپايي نمايشگاهي از برخي آثار ديده‌نشده پابلو پيکاسو در موزه هنرهاي معاصر تهران، خبرهايي مبني بر آسيب‌ديدگي يکي از آثار پابلو پيکاسو در حين مرمت در فضاي مجازي منتشر شد که البته از سوي نماينده‌اي از وزارت ارشاد نادرست خوانده شد.
در همين راستا رضا دبيري‌نژاد ـ مشاور موزه‌ها و ميراث هنر معاونت هنري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ـ توضيحاتي را درباره ترميم و بهبودسازي آثار پيکاسو براي نمايش در موزه هنرهاي معاصر تهران ارائه داد.
دبيري‌نژاد در ابتدا گفت: درست است که آثار موزه هنرهاي معاصر قيمتي و ارزشمند هستند ولي واقعيت اين است که طي ۵۰ سال گذشته بعضاً شرايط مناسب براي نگهداري از آنها فراهم نشده است. حال اين آثار طي دوره‌هاي مختلف به دليل شرايط نامناسب نگهداري و جابجايي‌ها آسيب ديده‌اند، البته اين آسيب‌ها چندان جدي نيست. فراموش نکنيم که کاغذ، رنگ روغن و چوب قاب اين آثار، با تغيير برودت و رطوبت آسيب مي‌بينند. حال موزه‌داران بايد وضعيت اين آثار را پيش از اينکه آسيب ببينند، به صورت مرتب بررسي کنند؛ چراکه در صورت رسيدگي نشدن به آسيب‌ها و عميق شدن آنها، قابل مرمت نخواهند بود.
وضعيت آثار موزه هنرهاي معاصر بايد مرتب بررسي شود
دبيري‌نژاد درباره شرايط بررسي وضعيت آثار هنري موزه هنرهاي معاصر گفت: بررسي وضعيت اين آثار ابتدا بايد به صورت ادواري صورت بگيرد و حالت دوم هم بررسي وضعيت آنها پيش از برگزاري نمايشگاه است. درحقيقت پيش از برگزاري نمايشگاه، کارشناسان آثار گنجينه را بررسي مي‌کنند که آيا قابل نمايش هستند و اگر آسيبي دارند پيش از نمايشگاه ترميم و يا بهبودسازي شوند. حال اين بهبودسازي مي‌تواند شامل برطرف کردن گرد و غبار، آلودگي، ترک و … باشد. اين امر درحالي است که نسبت به برخي از نمايشگاه‌هاي پيشين موزه هنرهاي معاصر نقد شده بود که آثار بدون مرمت و بهبودسازي به نمايش گذاشته شده‌اند.
او همچنين درباره فرآيندي که آثار پيکاسو به نمايش گذاشته مي‌شوند، گفت: زماني که تصميم به نمايش آثار پيکاسو گرفتيم، از متخصصان آکادميک حفاظت و مرمت خواستيم که اين آثار را بررسي کنند. پس از بررسي‌ها و ارائه گزارش‌هاي آسيب‌شناسي متوجه شديم برخي از اين آثار در دهه‌هاي گذشته به دليل نگهداري در شرايط نامناسب آسيب ديده‌اند؛ زيرا حتي از قاب و مواد مناسب براي نگهداري آنها استفاده نشده است. در اين نمايشگاه تمرکزمان روي آثار کاغذي و آرتيست بوک (کتاب دستي) بود و هيچکدام از تابلوهاي نقاشي را مرمت نکرديم.
دبيري نژاد افزود: در همين راستا يک کارگاه مرمت راه انداختيم تا با کمک ناظران و مرمت‌گراني که فارغ‌التحصيلان آکادميک و باتجربه حفاظت و مرمت آثار هنري هستند و سابقه مرمت آثار هنري مدرن و تاريخي را داشتند، بهبودسازي آثار را انجام دهيم. در حقيقت مرمتي در کار نبود، بلکه صرفا آثار براي نمايش بهبودسازي شدند تا با همان وضعيت گنجينه به نمايش درنيايند؛ زيرا برخي از آنها به دليل شرايط نامناسب نگهداري با گرد و غبار پوشانده شده بودند يا دچار چين و چروک شده بودند.
درباره مرمت آثار هنري يک کارشناس بايد نظر دهد
مشاور موزه‌ها و ميراث هنر معاونت هنري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ادامه داد: سال‌هاست در دانشگاه‌هاي ايران رشته مرمت آثار تاريخي را داريم؛ به همين دليل متخصصان بسياري در اين زمينه کار مي‌کنند که در منطقه شناخته شده هستند و حتي به کمک کشورهاي همسايه هم مي‌روند. در نظر داشته باشيد که مرمت يک عمل علمي و تخصصي است؛ به همين دليل يک مرجع علمي بايد درباره مرمت شدن آثار هنري نظر دهد. اينکه خبري در هاله‌اي از ابهام درباره مرمت غيراصولي آثار هنري صحبت کند، بايد پرسيد که بر اساس کدام اطلاعات از مرمت غيراصولي آثار صحبت مي‌کنند؟ آيا طرح‌ها و فرآيند مرمت را ديده و مي‌دانند که کل فرآيند آسيب‌شناسي و بررسي شده بوده است؟
شرايط نامناسب نگهداري آثار موزه و آسيب آنها
او همچنين با تاکيد بر اينکه آثار موزه هنرهاي معاصر به دليل شرايط نگهداري نامناسب طي ادوار مختلف دچار آسيب شده‌اند، گفت: تعداد زيادي از آثار موزه بايد به طور جدي مرمت شوند. علت آسيب ديدن آثار موزه هنرهاي معاصر اين است که با توجه به وسعت گنجينه موزه، يک کارگاه مرمت مجهز و با تعداد متخصصان و کارشناسان کافي ندارد؛ به همين دليل آثار در زمان مناسب بررسي و پشتيباني نشده‌اند و در گذر زمان آسيب آنها عميق‌تر شده است. حال در برهه‌هايي از مواد نامناسب براي قاب کردن اين آثار استفاده شده است. اکنون هم که ما قصد آسيب‌زدايي از اين آثار را داشتيم بر مبناي يک شايعه و منبع بي‌نام و نشان کارمان را زيرسوال بردند.
دبيري‌نژاد تصريح کرد: موزه هنرهاي معاصر و کلاً موزه‌ها متعلق به مردم و سرمايه ملي هستند. ميراث فرهنگي مانند شيشه شکننده هستند و نبايد آنها را وارد مجادلات شخصي، سياسي و غيرتخصصي کرد و به سرمايه ملي آسيب رساند. نبايد عوض حمايت و پشتيباني از اقدامي که مي‌تواند موزه‌هاي ايران را در سطح جهاني معرفي کند، ريشه به تيشه خود بزنيم. بايد به متخصصان و تجربه‌هاي علمي اعتماد کرد و اجازه داد علم کار خود را کند. نبايد پاي آدم‌هاي غيرمتخصص را به حوزه‌هاي غيرتخصصي بکشانيم.
او ادامه داد: نمايشگاه طي دو سه روز آينده افتتاح مي‌شود و خود آن گوياي وضعيت آثار خواهد بود. کارشناسان متخصص هم مي‌توانند با بازديد از آثار، کار ما را قضاوت کنند که اين امر مي‌تواند موجب کمک کردن براي ارتقا موزه هنرهاي معاصر در حوزه‌هاي موزه‌داري، حفاظت و مرمت آثار و موزه‌آرايي شود.
نمايشگاه چه زمان و چگونه برگزار مي‌شود؟
در نمايشگاه پيش روي موزه هنرهاي معاصر که از سه‌شنبه (۲۱ اسفندماه) افتتاح مي‌شود، بيش از ۶۰ اثر از پابلو پيکاسو، از دوره‌هاي مختلف کاري اين هنرمند اسپانيايي، به نمايش درخواهد آمد.
اين مجموعه شامل ۱۲ اثر آکواتينت از سري «تروماکيا» يا «هنر گاوبازي» است که در کنار تعدادي ديگر از آثار اين هنرمند برجسته و برخي از مهم‌ترين آثار او، ارائه خواهد شد. علاوه بر اين، آثاري از هنرمندان ايراني که با آثار پيکاسو مرتبط هستند نيز اين نمايشگاه به نمايش در مي‌آيند. اين نمايشگاه از ساعت ۱۷:۳۰ روز ۲۱ اسفندماه آغاز خواهد شد.
مجموعه «تروماکيا» يا «هنر گاوبازي» يکي از آثار ارزشمند پيکاسو است که شامل ۲۶ قطعه آکواتينت بوده و در قالب پورتفوليو با ۲۶۱ نسخه منتشر شده است. اين مجموعه در موزه‌هاي بزرگ جهان، ازجمله موما (MoMA) نيز نگهداري مي‌شود. در کنار اين آثار، آثار شاخصي همچون «نقاش و مدلش»، «پنجره‌اي باز به خيابان پنتي يور»، «بابون و بچه‌اش» و «زن گريان ۱، ۳، ۴» از گنجينه موزه هنرهاي معاصر تهران به نمايش در خواهند آمد.
همچنين، در اين نمايشگاه منتخب آثاري از هنرمندان ايراني همچون بهرام دبيري، بهمن محصص، جليل ضياءپور، محسن وزيري مقدم، محمدعلي شيوا (کاکو)، گارنيک درهاکوپيان، هانيبال الخاص و پروانه اعتمادي و همچنين آثار هنرمندان خارجي مانند ژرژ براک، رابرت دلونه، فرنان لژه، فرانتيشک کوپکا و خوان ميرو به نمايش گذاشته مي‌شود.
علاقه‌مندان براي بازديد از اين نمايشگاه مي‌توانند تا پايان ماه مبارک رمضان، همه‌روزه به‌جز ايام تعطيل از ساعت ۱۰ صبح تا ۶ عصر و از ۱۴ فروردين‌ماه ۱۴۰۴ تا ۳۱ ارديبهشت‌ماه، همه‌روزه به‌جز دوشنبه‌ها از ساعت ۱۰ صبح تا ۷ عصر به موزه هنرهاي معاصر تهران مراجعه کنند.