تصويري که از شاه هنردوست ايران ديده‌ايم

بيش از يک‌ونيم قرن از زماني که ناصرالدين‌شاه تاج پادشاهي را بر سر گذاشت و معروف‌ترين پادشاه قاجار شد مي‌گذرد؛ مردي که به‌خاطر علاقه‌اش به هنر، تصويرهايي از خود باقي گذاشت که مردم امروز او را با همان تصويرها مي‌شناسند.

به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، ناصرالدين‌شاه قاجار به‌جز اين‌که به‌خاطر مدت زمان پادشاهي‌اش، تعداد زنان حرمسرايش و سفرهاي فرنگ‌اش معروف است، به «هنر دوستي» هم شهرت داشت. او سوژه‌ي خوبي براي عکاس‌ها، نقاش‌ها و مجسمه‌سازها بود. با لبخند جلوي دوربين مي‌نشست و ژست مي‌گرفت تا عکاس عکس‌اش را بگيرد. هنرمندان توانستند در دوره‌ي او با فراغ بال بيشتري کار کنند و آثار زيادي از خود باقي بگذارند.

مجسمه

تنديسي که از ناصرالدين‌شاه قاجار ساخته و در ميدان باغ‌شاه نصب شد، يکي از معروف‌ترين مجسمه‌هاي نصب‌شده از يک شاه ايراني در تهران بود. ناصرالدين‌شاه به واسطه‌ي سفرهايش به فرنگ و ديدن ميادين آن‌ها، دستور داد مجسمه‌اي از او سوار بر اسب بسازند و در يکي از ميدان‌هاي شهر نصب کنند.

ساخت مجسمه شاه قاجار را به ميرزا علي‌اکبر معمار نسبت مي‌دهند. دستور ساخت اين تنديس از طرف اقبال‌السلطنه داده شد. مجسمه‌ي ناصرالدين‌شاه تقريبا هم‌اندازه‌ي خود او است. شاه در اين اثر هنري با لباسي رسمي و تاج پادشاهي، سوار بر اسب است. اين مجسمه روي پايه‌اي بلند نصب شد.

نوع نشستن ناصرالدين‌شاه روي اسب و حالت پيروزمندانه‌اي که دارد در اين اثر قابل تامل است. اگرچه ديگر اثري از اين مجسمه‌ي قديمي در تهران نيست، اما کمال‌الملک آن را در يکي از آثارش به تصوير کشيده است.

نقاشي

معروف‌ترين نقاشي‌اي که از ناصرالدين‌شاه و محل پادشاهي‌اش مي‌شناسيم، تابلوي «تالار آينه» اثر کمال‌الملک است. در اين اثر، تالار آينه به‌عنوان يکي از اتاق‌هاي کاخ گلستان با هنرمندي به تصوير کشيده شده است. در اين اثر هنري که کمال‌الملک هفت سال از عمرش را صرف آن کرد، ناصرالدين‌شاه در مرکز نقاشي روي يک صندلي نشسته و به بيرون نگاه مي‌کند.

هرچند در اين نقاشي ناصرالدين‌شاه تنها جزء کوچکي از اثر است و شکوه و بزرگي تالار چشم بيننده را خيره مي‌کند، اما همان تصوير کوچک از شاه، نوع نشستن او و نگاهش به بيرون تالار مي‌تواند تا حدودي معرف پادشاه باشد.

عکس

علاقه‌ي ناصرالدين‌شاه به هنر عکاسي بر کسي پوشيده نيست. به‌خاطر همين علاقه و شيفتگي بود که تاريخ عکاسي ايران فاصله‌ي چنداني با آغاز عکاسي در دنيا ندارد و خيلي زود دوربين‌هاي عکاسي به ايران وارد شدند و عکاسان خارجي و ايراني عکس‌هايي از مکان‌ها، مردم و نوع زندگي آن‌ها ثبت کردند. عکس‌هايي که هرچه زمان مي‌گذرد، ارزش آن‌ها بيشتر مشخص مي‌شود.

ناصرالدين‌شاه علاوه بر اين‌که فرصتي را براي رشد عکاسي در ايران و آموختن آن به هنرآموزان ايراني فراهم کرد، خودش هم از طرفداران عکس گرفتن بود. به همين دليل، عکس‌هاي بسياري توسط او از درباريان و زنان حرمسرا و … باقي مانده است.

علاوه بر اين، شاه قاجار علاقه‌مند بود که سوژه‌ي عکاسان و دوربين‌هاي‌شان باشد. به همين دليل، عکس‌هاي بسياري از او در حالت‌هاي مختلف باقي مانده است و ما امروز مي‌دانيم معروف‌ترين شاه قاجار که در يک دوره‌اي از تاريخ، ۵۰ سال حکومت کشور را در دست داشت چه شکلي بود، چه لباس‌هايي مي‌پوشيد، چقدر چاق يا لاغر بود و حتي وقتي لبخند مي‌زد، چه شکلي مي‌شد.

پیمایش به بالا