مکتب سقاخانه در نقاشي ايران، تعريف دوباره اي از زيبايي هاي ملي و سنتي

به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايرنا ، در جريان نوسازي ايران و درگيري هاي سنت گرايان و هواخواهان مدرنيته، عده اي از هنرمندان نوآور، مکتب جديدي را بنيان نهادند که تأثير شگرفي بر دگرگوني هاي هنر نوگراي ايران و حتي نوآوري هاي عرصه خوشنويسي از خود باقي گذاشت، اين مکتب يا جنبش هنري بعدها به نام «مکتب سقاخانه» شهرت يافت. مبدعان اين جنبش در جست و جوي تعريف دوباره اي از زيبايي هاي ملي و سنتي برآمدند؛ به عبارتي ديگر، آنان با عشق به زواياي فرهنگ ملي و نگاهي گسترده به فرهنگ جهاني به فکر افتادند که مکتبي ملي- بين المللي را پايه گذاري کنند و حتي شايد بدون تمهيدي اوليه و به صورتي طبيعي به سوي تأسيس مکتب فوق کشانده شدند.
رويکرد اين گروه به اشياء و عناصر بصري محيط اطراف زندگي مردم که در سقاخانه و زيارتگاه ها و اماکن مذهبي وجود داشت، موجب شد که از اين اشياء تعريف مجددي در فضاي معاصر به عمل آيد و در يک ساماندهي تازه، به مکتبي جديد و قابل قبول و سرشار از نوآوري تبديل شود.
«کريم امامي» به سبب طرح اين مهم ترين سبک هنر نوگراي ايران، ماندگار شده است.
بدون ترديد «ناصر اويسي» نيز از پيشگامان اين سبک در تاريخ هنر معاصر ايران است. وي از معدود نقاشان ايراني است که نامش در کتاب بنزيت (دايره المعارف هنر) که در 13 جلد به زبان فرانسه چاپ شده، آمده است.
اويسي جوايز متعددي را از دوسالانه ها و نمايشگاه هاي بين المللي کسب کرده است. آثار وي در موزه هاي مناطق مختلف دنيا همچون ترکيه، قبرس، اردن، آتن، بارسلونا، بلگراد، بروکسل، رم، تهران، مادريد، نيويورک، پاريس، لندن، زوريخ، برلين و موزه متروپوليتن نيويورک نگهداري مي شود.
خلق نوعي از خط نگاري (اواخر دهه 60 ميلادي) با استفاده از ترکيب مواد با پارچه، توري و ورقه هاي طلا روي بوم و ايجاد ترفندهايي در جهت پنهان کردن نواقص ترکيب بندي، پيشنهادهايي است که اين هنرمند به نقاشي ايراني توصيه کرد. اويسي همچنين از نخستين بنيانگذاران هنر نقاشيخط در ايران است.
سبک هنري وي متشکل از سبک فوويسم، اکسپرسيونيسم و مينياتور مدرن ايراني است.
مشخصه آثار او زنان ، برگرفته از خورشيد خانوم ايراني و اسب هاي نيرومند و در حال حرکت و رنگ هاي درخشان است.
اين هنرمند نقاش از سال 1329 تاکنون نمايشگاه هاي فاخر بسياري در سراسر جهان برگزار کرده است؛ از آن جمله مي توان به نمايشگاه هاي دو نفره وي با سالوادردالي، پيکاسو، دابفت، فليکس و شاگال اشاره کرد.
سال گذشته آثار وي در موزه هنرهاي معاصر سعد آباد تهران به مدت يکماه و نيم به نمايش گذاشته شد و روز گذشته نيز نمايشگاهي از تازه ترين آثار ناصر اويسي در نگارخانه آرت سنتر 2 افتتاح شد؛ در اين نمايشگاه 32 اثر اين هنرمند به نمايش درآمد و تازه ترين کتاب گزيده آثار او در اختيار علاقه مندان به هنر نقاشي قرار گرفته است.
اين کتاب دومين کتاب گزيده آثار اويسي است که پس از انقلاب اسلامي در کشور به چاپ رسيده و به طور کلي بيست و يکمين کتاب اين هنرمند محسوب مي شود، در 163 صفحه از سوي خانه فرهنگ و هنر گويا و با مقدمه اي از مسعود اويسي منتشر شده است؛ نخستين کتاب اويسي در سال 1337 توسط انتشارات مرواريد به چاپ رسيد.
در اينجا نظر برخي از صاحبنظران را درباره اين نقاش ايراني و فعال مکتب سقاخانه مي خوانيم تا بيش از پيش با وي آشنا شويم.

** صورتگر خوابهاي بزرگسالي وراي قصه هاي کودکي ما
زنده ياد پرويز کلانتري، از نقاشان مطرح نوگراي کشور و تصويرگر کتاب هاي دوره دبستان، اويسي را صورتگر خوابهاي بزرگسالي وراي قصه هاي کودکي ما معرفي مي کند.
وي با اشاره به اينکه همه صاحبنظران هنر نقاشي اويسي را از برجستگان نقاشي معاصر ايران مي دانند، افزوده است: سالها پيش به خاطر دلبستگي فراوان به هنر و نقش آفرينان، مُهر و نام ناصر اويسي را همواره در خاطر داشته و آثار زيبايش را در مجموعه هاي مختلف ديده ام و در دنياي پر موسيقي طرح ها و رنگ هايش غرق شدم.
کلانتري يادآور شده که اگر يک فرد خارجي بخواهد اثري ايراني بخرد، ترجيح مي دهد کار اويسي را بخرد.

** هنرمندي که ميراث بشري را خوب ديد و دريافت
جواد مجابي، شاعر، طنزپرداز، روزنامه نگار، نقاش و منتقد هنرهاي تجسمي، در وصف ناصر اويسي مي گويد: اويسي اين موهبت را داشته که با قريحه اي خلاق از آغاز کار هنري اش راه و رسم ويژه اي يافته و در درازاي زمان به کمال شيوه خويش همت گمارده و از عهده آنچه آرزو مي کرده برآمده است.
اين هنرمند ادامه مي دهد: او به تاريخ نگارگري ايران توجه کرد و به مينياتورهاي نسخه هاي نفيس صفوي تا نقاشي هاي زند و قاجار و به گچ بري هاي سلجوقي و قاب و قدح هاي منقش نيشابور و ري، به نقش برجسته ها، سفالينه ها، بافته هاي باستاني و دستکاري هاي هنري فلزينه، به اشياي دست ساخت مردم که آرايشي تفکري داشتند، به هر آنچه از گذشته به ما مي رسيد و ميراثي در بردارنده ذوق و معرفت اقوام پارسي بود.
نويسنده کتاب «نود سال نوآوري در هنر تجسمي ايران» خاطرنشان مي کند: ناصر اويسي اين ميراث بشري را خوب ديد و دريافت و گوهر ناميراي آن را که بينش عرفان عاشقانه انسانگراي ايراني بود از پوسته زمان و مکاني آن بيرون کشيد.

** هنرمندي با سبک شعرگونه
جوليو کار لوارگان هنرشناس معروف ايتاليايي درباره نقاشي هاي اويسي گفته است: سبک نقاشي اويسي شعرگونه است و آن را در حد فاصل نقاشي و خط معلق نگه مي دارد.

** وصل کننده دو فرهنگ بزرگ شرق و غرب
پينول نيز درباره اين هنرمند صاحب سبک در هنر نقاشي کشور ما مي گويد: اويسي دو فرهنگ بزرگ شرق و غرب را با يکديگر آميزش داده و با وصل کردن حلقه ارتباطي آنها مکتب تازه اي که مورد قبول عامه است به وجود آورده است.
وي تصريح کرده است: اين تحليل از طرف کسي که از پيروان دکارت، فيلسوف بزرگ فرانسوي، است يا بهتر گفته شود از طرف يک اسپانيايي که غالباً عقايد آتشين ابراز مي کند و هميشه از تاريخ گذشته مورها (مغربيان) سخن مي گويد شايد به نظر عجيب بيايد؛ ولي در مورد اويسي سخن نابجايي نيست.

** هنرمندي پست مدرن با بهره مندي از منابع سنتي و مدرن
به گفته فرانک گتلين، پژوهشگر هنري در واشنگتن دي سي، کار اويسي در حقيقت ترکيبي از نقاشي سنتي و مدرن هنرهاي شرق و غرب است. او يک هنرمند پست مدرنيسم است که براي ايجاد آثارش از منابع سنتي و مدرن هنر هر دو استفاده مي کند.

** آينه آثار هنرمندان سلسله تيموري
کارلوس آرين در مقدمه کتاب گزيده آثار ناصر اويسي نوشته است: ناصر اويسي ايراني است؛ جهان او جهان اسلام است. با نگارشي از کشور خود که زبانش نه غربي است نه ترکي بلکه نگارشي مختلف دارد که در پاره اي از مواقع تا افغانستان و پاکستان به مشارکت گذاشته شده است.
وي مي افزايد: در اين نگارش عناصر خام و نورهاي لرزان به عناصر ديگر برگرفته از بنيادهاي ايران مزدايي مي پيوندند. تمامي اين روش ها را که به نقاشي هاي اويسي فرم و شکل مي دهند، مي توان در آثار هنرمندان سلسله تيموري يافت.
علاقه مندان به بازديد از نقاشي هاي ناصر اويسي و تهيه کتاب گزيده آثار وي تا 26 مهر ماه فرصت دارند همه روزه از ساعت 12 تا 21 به نگارخانه آرت سنتر 2 به نشاني بلوار اندرزگو، خيابان سليمي شمالي، شماره 145 مراجعه کنند.
فراهنگ**9362** 1568 خبرنگار: آذين آقاجاني انتشار دهنده : حسن فتحعلي

پیمایش به بالا