به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، سعيد اميرحاجلو، سرپرست هيأت کاوش قلعه سنگ و استاديار گروه 
باستان شناسي دانشگاه جيرفت با بيان اين مطلب گفت: نخستين فصل کاوشهاي باستانشناسي در قلعه سنگ و مطالعه منظر فرهنگي شهر قديم سيرجان دستاوردهاي مهمي در پي داشت.
او افزود: کاوشهاي باستانشناختي در دامنههاي شمالي قلعه سنگ به کشف يک کارگاه سنگتراشي و در دامنههاي شرقيِ آن به کشف يک گرمابه بزرگ منجر شد.
به گفته اين باستانشناس، بر پايه دستاوردهاي اوليه پژوهشها، دامنه شمالي محوطه قلعه سنگ در سدههاي ششم تا نهم هجري بخش کارگاهي شهر بوده و تعداد محدودي از ساخت و سازهاي سالمتر در اين قسمت احتمالاً به دوران پس از ترک شهر (صفوي يا پس از آن) تعلق دارند. اين در حاليست که دامنه شرقي قلعه سنگ، يکي از بخشهاي مهم اين شهر در سدههاي ششم تا نهم هجري بوده است.
وي وجود بارويي قطور با مَردگَردهاي روي آن و همچنين پيدايش گرمابهاي به وسعت 180 متر مربع را بيانگر اهميت اين بخش از شهر دانست و افزود: گرمابه پيدا شده در دامنه شرقي قلعه سنگ احتمالاً در سده ششم پايهگذاري شده و تا سده نهم مورد استفاده بوده است.
امير حاجلو با اشاره به اينکه اين گرمابه، يکي از کاملترين گرمابههايي است که تاکنون از کاوشهاي باستانشناسي در ايران به دست آمده است، کرد : تقريباً اغلب گرمابه هايي که پيش از اين در سراسر ايران در جريان يک کاوش باستان شناسي به دست آمدهاند، فاقد برخي از فضاهاي اصلي و فرعي يک گرمابه هستند؛ به بيان ديگر، پيش از اين به ندرت همه اجزا و عناصر معماري گرمابه به صورت يکجا و در کنار هم کشف شده اند.
به گفته او بر اين اساس، گرمابه قلعه سنگ از دو حيث، يکي وسعت و تعدد فضاها و کامل بودن عناصر معماري و ديگري از نظر قدمت حايز اهميت است.
اين باستانشناس گفت: سلسله مراتب فضايي گرمابه کشف شده در قلعه سنگ به گونهاي است که بازسازي دقيق مسيرهاي ورودي و دسترسي به فضاها، مراحل استحمام، سيستم آبرساني، سيستم سوخترساني و گرمايش آب خزينهها و سيستم گرمايش فضاها امکانپذير است.
او افزود: از عناصر فضايي اين گرمابه مي توان به ورودي، سربينه با آجرهاي شش ضلعي در کف، يک حوض و يک سکو در سربينه، ميان دَر، گرمخانه، خزينه اصلي، فضاي شاه نشين با دو حوض آب گرم و سرد و يک حوض آب ولرم، اتاق تنظيف و سلماني، اتاق پزشکي (حجامت و فصد)، تون يا آتشخانه و ورودي آن به زير خزينه اصلي، اتاق چاه آب و حوض هاي بزرگ و کوچک در فضاهاي مختلف اشاره کرد که به جز سربينه و اتاق چاه آب، همگي با ساروج اندود شده اند.
استاديار گروه باستانشناسي دانشگاه جيرفت با بيان اينکه نخستين و ضروريترين اقدام پس از کشف اين گرمابه، حفاظت از اين آثار بوده است اظهار کرد: بر اين اساس، به دليل لزوم برنامهريزي بلندمدت و کارشناسانه براي مرمت گرمابه و تأمين اعتبارات لازم، برنامه مرمت آن به سال آينده موکول شد و پس از پايان نخستين فصل کاوش، تمامي عناصر معماري کاوش شده، به طور کامل پُر شدند.
او افزود: در بررسيهاي پيمايشي هيأت کاوش پيش از آغاز کاوش ها، شواهدي را از ابزارهاي سنگي نظير تيغه، سرپيکان و سنگ مادر در پناهگاه هاي صخره اي قلعه سنگ کشف کرد که تاکنون نظير آن گزارش نشده بود.
به گفته وي، اين ابزارها احتمالاً به بازهي زماني نوسنگي تا هزاره چهارم پيش از ميلاد تعلق دارند، پس از آن زمان نيز احتمالاً در دوران ساساني استقراري متمرکز (به صورت شهر، شهرک يا روستا) در پيرامون تپه شاه فيروز شکل گرفته که هسته اوليه شکلگيري شهر قديم سيرجان بوده است.
او با بيان اينکه پس از آن در صدر اسلام، سکونت از اين بخش به محل قلعه کافر در شرق روستاي عزت آباد جابجا شده و شهر سيرجان در اين مکانِ جديد شکل گرفته است، افزود: اين شهر تا سده چهارم هجري کرسي کرمان بوده و تا سده ششم هجري به حيات خود ادامه داده است.
اين باستانشناس اضافه کرد: همزمان با اين شهر از سده چهارم هجري، سکونت در دامنه جنوب غربي قلعه سنگ با ساخت بارويي قطور و بلند و برخي ساخت وسازهاي داخلي آغاز شده و تا سده ششم هجري، به صورت همزمان با قلعه کافر به حيات خود ادامه داده است.
به گفته و با متروک شدن شهر قديم سيرجان (قلعه کافر) در سده ششم هجري، مرکزيت شهري سيرجان از قلعه کافر به قلعه سنگ منتقل شده و با گسترش ساخت وسازها در چهار طرف کوه قلعه سنگ و تقويت آن با دو بارو و بيش از چهل برج، شهر سيرجان در اين مکان از سده ششم تا نهم هجري گسترش يافته است.
او اضافه کرد: اگرچه از پيرامون قلعه سنگ، مواد فرهنگي از عصر صفويان (سده هاي دهم و يازدهم) نيز به دست آمده است، اما تنوع کم و شمار اندکِ مواد فرهنگي اين دوره، بيانگر کاهش جمعيت اين شهر در دوره صفوي است.
سرپرست هيأت کاوش قلعه سنگ تاکيد کرد: هيأت کاوش قلعه سنگ همچنين در اين فصل از کاوش اقدام به ايجاد يک ترانشه افقي 20 در 10 متر در دامنه شمالي قلعه سنگ و دو ترانشه افقي 10 در 10 متر در دامنه شرقي آن کرد.
به گفته اين باستان شناس، همچنين براي روشن شدن وضعيت عرصه و حريم قلعه سنگ و جلوگيري از پيشروي باغ هاي پسته، 13 گمانه تعيين عرصه و حريم ،در محدوده شمالي، غربي و جنوب غربي قلعه سنگ ايجاد شد و به دليل کمبود بودجه و ناکافي بودن زمان، تعيين وضعيت عرصه و حريم در جبهههاي جنوبي و شرقي به فصول بعدي کار موکول شد.