معاون ميراث فرهنگي کشور اعلام کرد: دو مقبره‌ي تاريخيِ دالاهو بيشترين درصد آسيب‌ها را از زلزله‌ي غرب کشور ديده‌اند، اما براي ساماندهي آن‌ها به اعتباري بيش از يک و نيم ميليارد تومان نياز داريم.»
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا ايسنا، محمد حسن طالبيان، معاون ميراث‌فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بعد از گذشت حدود يک هفته از وقوع زمين‌لرزه فاجعه بار غرب کشور با ۷ و ۳ ريشتر، براي بررسي وضعيت بناهاي تاريخي قرار گرفته در اين استان که بيشترين آسيب‌هاي انساني و فيزيکي را نيز به چشم ديد، يک شنبه ۲۸ آبان، به کرمانشاه رفت و ميزان آسيب وارد شده به بناهاي تاريخي قرار گرفته در مسير زلزله را بيش از يک و نيم ميليارد تومان برآورد کرد.
طالبيان درباره‌ي وضعيت بناهاي تاريخي قرار گرفته در «دالاهو»، «سرپل ذهاب» و «قصرشيرين» و اقداماتي که بايد از اين به بعد براي بناهاي تاريخي آسيب ديده انجام داد، توضيحاتي داد.
او وضعيت بناي «طاق گرا» در گردنه پاتاق بر سر راه کرمانشاه به سرپل ذهاب و در ۱۵ کيلومتري اين شهرستان را سالم اعلام کرد و گفت: فقط ديواره‌ي «صُفه»اي که به اين نقطه مي‌رسد، کاملا فرو ريخته و در زمان حضورمردم خطرناک است، بنابراين نياز به يک کار جاده‌سازي دارد. اين راه کوهستاني و در کنار پرتگاه است. از سوي ديگر چون سنگ‌هاي مختلف از کوه ريزش کرده‌اند و سنگ‌هاي سنگين وزن با اين زلزله پايين آمده‌اند، آن‌ها نيز بايد ساماندهي شوند.
وي مجموعه مقبره‌هاي «ابودوجانه» و «عبدالله بن عمر» را دو بناي تاريخي در اين مسير دانست که نسبت به ديگر بناهاي تاريخي، آسيب بيشتري ديده‌اند و بيان کرد: بيشترين آسيب را مسجد «عبدالله» ديده است، علاوه بر آسيب‌هايي که به بدنه وارد شده و ترک افقي در سقف و بدنه و ريزش يک بخش از بنا، پايين افتادن يک سنگ از کوه باعث شده تا ديواره پشت بام بنا تخريب و بخشي از مناره نيز تخريب شود که آن‌ها نيز بايد استحکام‌بخشي شوند.
او اضافه کرد: اين بنا، به مرمت اضطراري نياز دارد تا اگر پس لرزه‌اي در منطقه به وقوع پيوست، تخريب ديگري به اين بنا وارد نشود.
طالبيان همچنين از تخريب پنج درصدي بناي تاريخي «زيچ منيژه» خبر داد و افزود: ديواره و طاق در ضلع جنوبي اين بناي تاريخي نيز آسيب ديده‌اند که خوشبختانه مي‌توان آن‌ها را به سرعت ترميم کرد.
به گفته‌ي طالبيان؛ تخريب هفت درصدي «قلعه گبري» در اين مسير نيز در دستور کار مرمت و ساماندهي اداره کل ميراث فرهنگي و گردشگري استان کرمانشاه قرار مي‌گيرد.
وي همچنين از بررسي مجموعه ساساني «قصرشيرين» در اين شهر خبر داد و افزود: خوشبختانه «عمارت خسرو» آسيب چنداني نديده‌اند و آسيب‌ها و تحريب در حد «ازاره‌هاي خشکه چين» محوطه بوده است،همچنين فقط چند ترک در بناي «چارقاپي» به وجود آمده است.
آنوباني‌ني به ساماندهي گسترده نياز دارد
او در ادامه با بيان اين‌که خوشبختانه نقش برجسته «آنوباني‌ني» پادشاه لولوبي در سرپل ذهاب و به عنوان يکي از قديمي‌ترين سنگ‌نبشته‌هاي ايران با قدمتي حدوداً ۴۸۰۰ سال، هيچ آسيبي نديده است، اظهار کرد: فقط ريزش کوه و سنگ در بخش‌هايي از اين مجموعه اتفاق افتاده است، اما از سوي ديگر اين محوطه به ساماندهي گسترده نياز دارد که اميدواريم بعد از برطرف کردن مشکلاتِ زلزله‌ي رخ داده، بلافاصله طرح ساماندهي اوليه اين نقش برجسته مهم در منطقه در اولويت قرار گيرد.
يکي از قديمي‌ترين نقش برجسته‌هاي کشور
وي با اشاره به وجود يک ساختمان در نزديکي اين محوطه، گفت: در صورت موافقت مديريت شهري منطقه و ميراث فرهنگي اگر بتوان از فضاي اين ساختمان استفاده کرد مي‌توانيم مرکز پژوهشي و معرفي منطقه را در اين نقطه انجام داد، چون اين محوطه يک مجموعه از نقش برجسته‌هاي مهم در خود دارد.
معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي، همچنين با بيان اين‌که در کاروانسراي «قصرشيرين» نيز تخريب‌هايي رخ داده، بيان کرد: تخريب‌هاي رخ داده بر اساس پلان در ضلع شرقي بنا و ديواره‌ها به طول ۲۱ متر رخ داده و بخشي از آن نيز ريخته است.
بايد درباره کاروانسراي قصرشيرين با اوقاف صحبت جدي شود
او همچنين با اشاره به گرفتن اين کاروانسراي «قصرشيرين» از سوي اداره اوقاف و ايجاد بار اضافه روي بدنه اين کاروانسرا و حجره‌هايي در فضاي پشتي آن از سال ۱۳۸۱، اظهارکرد: اوقاف متاسفانه در اين بناي تاريخي بارگذاري تجاري کرده است، در شرايطي که در اين فضا بايد بارگذاري سبک انجام شود که نه فقط بحث زلزله بلکه آتش‌سوزي نيز به اين بناي تاريخي آسيب وارد مي‌کند.
وي خبر داد: قرار است ميراث فرهنگي و اوقاف در اين زمينه جلساتي داشته باشند.
بيشترين آسيب‌ها متوجه «ابودوجانه» و «عبدالله بن عمر» است
وي با تاکيد بر لزوم در اولويت قرار دادن دو مجموعه مقبره «ابودوجانه» و «عبدالله بن عمر» با توجه به آسيب‌هاي وارد شده به آن‌ها، بيان کرد: بايد طراحي مرمت‌ها به روش تکنيکي انجام شود تا پيوستگي اين بناها برگردند هر چند در دوره ساساني از گچ نيم‌کوب استفاده شده و مقاوم است اما يکپارچگي بنا اهميت زيادي دارد.
به اعتباري بيش از يک و نيم ميليارد براي مرمت نياز است
طالبيان تاکيد کرد: در حال حاضر براساس برآورد اوليه از سوي اداره کل ميراث فرهنگي استان کرمانشاه، ميزان خسارت وارد شده به اين بناهاي تاريخي چيزي حدود يک ميليارد و ۵۳۰ ميليون تومان است، اما براي تائيد نهايي اين ميزان خسارت و اعتبار مورد نياز براي مرمت آن‌ها، بايد چند بناي تاريخي ديگر در کرمانشاه مانند تکيه «بيگلربيگي»، «معاون الملک» و «گنبد چارسو» نيز بررسي شوند چون از سوي ديگر بايد مناطق صعب‌العبور نيز بررسي شوند.
معاون ميراث‌فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي تاکيد کرد: قرار است تا همه‌ي اين بناها به طور کامل مستندسازي شوند و طرح‌هاي مرمتي در بخش‌هاي تخريبي در دست تهيه هستند تا بعد از تائيد در شوراي فني اداره کل ميراث فرهنگي کرمانشاه، مرمت آن‌ها آغاز شود.
به گفته‌ي وي، از يکي دو روز آينده نيز بحث تجهيز کارگاه با حضور استادکاران بومي در منطقه آغاز مي‌شود. تجهيز و مرمت اين بناها بايد در اولويت دار باشد، در واقع آن فعاليت همه جانبه ميراث فرهنگي است، به همين دليل در حال انجام برنامه ريزي‌ها به دقت هستيم تا بتوانند کار مرمت‌هاي اضطراري و ساماندهي را به دقت آغاز کنيم.
در روزهاي ابتدايي وقوع اين زمين‌لرزه، اداره کل ميراث فرهنگي استان کرمانشاه در بررسي‌هاي ابتدايي وضعيت کلي اين آثار را بازديد و از سلامت نسبي آن‌ها خبر داده بود.
جليل بالايي، مدير اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان کرمانشاه با تاکيد بر بررسي کامل همه‌ي محوطه‌هاي تاريخي در استان کرمانشاه اعلام کرده بود: ۱۱ بناي تاريخي در اين استان بر اثر زلزله دچار آسيب‌ديدگي‌هايي شدند که خوشبختانه امکان مرمت و ساماندهي آن‌ها وجود دارد.
به گفته او در آن زمان بناهايي مانند «زيج منيژه»، «کاروانسراي قصرشيرين»، «عمارت خسرو»، «قلعه گبري»، «مسجد ابودوجانه»، «مسجد عبدالله بن عمر» آسيب‌هايي ديده بودند.