هنر دوره صفوي در جديدترين حراج کريستيز

کريستيز در جديدترين حراجي خود که کمتر از ۲۰ روز ديگر در لندن برگزار مي‌شود، مجموعه‌اي از هنرهاي اسلامي و هندي از جمله نقاشي معروف «جوان نشسته» از رضا عباسي را به حراج مي‌گذارد.

به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، اثر نقاشي «جوان نشسته» از رضا عباسي که وي را از بزرگ‌ترين نقاشان دوره صفوي مي‌شناسند، در حراجي «هنر دنياي اسلام و هند شامل قالي و فرش‌هاي شرقي» که در تاريخ ۲۵ اکتبر (سوم آبان) در لندن برگزار مي‌شود چوب حراج مي‌خورد

در اين حراجي که پوستر آن نيز برگرفته از نقاشي «جوان نشسته» رضا عباسي است، در مجموع ۳۵۸ اثر به حراج گذاشته مي‌شود و هنرمندان ايراني با ۱۰۳ اثر، پررنگ‌ترين حضور را در ميان هنرمندان ساير کشورها دارند.

تابلوي «جوان نشسته» ـ اثر رضا عباسي ـ در ميان کل آيتم‌هاي موجود در اين حراجي با قيمت تخميني ۱۲۹ هزار تا ۱۹۴ هزار دلار در رتبه چهارم گران‌بهاترين آثار قرار دارد و در ميان آثار با منشاء ايراني نيز پس از يک نسخه قرآن مربوط به دوره صفوي (اواخر قرن شانزدهم ميلادي) با قيمت تخميني ۱۵۵ هزار تا ۲۳۲ هزار دلار در رتبه دوم گران‌ترين آثار اين حراجي جاي گرفته است.

بهناز عتيقي مقدم، از کارشناسان هنر اسلامي درباره نقاشي «جوان نشسته» مي‌گويد: «اين پرتره کوچک بيان‌گر داستان بدون انقضا از عشق و اشتياق است. رضا عباسي يک نقاش برجسته بود. او داراي استعداد باورنکردني براي به‌ تصوير کشيدن احساسات و حال و هواي مدل‌هاي نقاشي خود بوده است. شايد بتوان از پرتره کوچک يک مرد جوان با نام «جوان نشسته» به‌ عنوان بهترين نمونه از اين توانايي عباسي نام برد. اين اثر حدود سال ۱۶۳۰ خلق شد و قرار است در تاريخ ۲۵ اکتبر براي فروش در حراجي کريستيز لندن ارائه شود.»

رضا عباسي از مهم‌ترين هنرمندان مکتب اصفهان است. او فرزند مولانا علي‌اصغر کاشي از نقاشان عصر شاه طهماسب اول و شاه اسماعيل دوم بود. همين هم باعث شد پاي اين هنرمند به دربار باز شود و هنر نقاشي را دنبال کند. در آن دوره که رقابت بين هنرمندان هند و عثماني و ايران داغ بود، رضا عباسي با کشيدن نقاشي‌هاي خود روي بناهاي متعدد و ديوار ساختمان‌ها نقش بزرگي در سرآمد شدن نقاشي ايراني ايفا کرد. مهارت اين هنرمند در سياه‌قلم بود.

شمار زيادي از نقاشي‌هاي رضا عباسي شامل موضوعات متنوع و با امضاي اين هنرمند باقي مانده‌اند. در مجالس او آدم‌هاي معدود، بزرگتر از اندازه متعارف و غالبا بي‌ارتباط با محيط هستند. نظام رنگ‌بندي و ساختار فضا نيز در کار او بسيار ساده شده‌اند. طراحي‌هاي او نقطه اوج روند تحولي را که از ميانه سده دهم شروع شده بود نشان مي‌دهد.همچنين نقاشي‌هاي «درويش جوان با چوبدستي»، «خسرو و شيرين» و «شاهنامه» منتسب به رضا عباسي هستند.

عتيقي مقدم همچنين توضيح داد: اين پرتره تنها کمي بيشتر از ۷ اينچ (۱۷.۷ سانتيمتر) ارتفاع دارد و براي يک هدف مشخص ساخته شده است. در گذشته افراد ثروتمند و صاحب قدرت از اين‌گونه آثار به عنوان هديه و يا يک سمبل استفاده مي‌کرده‌اند. اما اثر «جوان نشسته» با هدف ديگري و به نشانه عشق خلق و اهدا شده است. 

عتيقي مقدم معتقد است که اين اثر ضمن پرطرفدار بودن يکي از رمانتيک‌ترين نمونه‌هاي نقاشي ايراني است که در حراجي ارائه مي‌شود.

رضا عباسي حدود سال ۱۵۶۵ به دنيا آمد ولي از اوايل زندگي او اطلاعاتي در دست نيست. همچنين گمان مي‌رود که او به عنوان کسي که در دربار پرماجراي شاه عباس اول (از سال ۱۵۸۸ تا ۱۶۲۹ حکومت کرده است) در جايگاه يک نقاش برجسته و مشهور کار خود را تمام کرده باشد. رضا عباسي علاوه بر استعداد بالايش در حوزه هنر، از يک شخصيت قوي ديپلماتيک نيز برخوردار بوده است.

عتيقي مقدم ادامه داد: رضا عباسي در مدت دوري خود از دربار سلطنتي نقاشي‌هايي کشيد که منعکس‌کننده محيط و زندگي اطرافش بود، همانند بررسي زندگي روزمره مردان و يا دراويش. به‌همين دليل زماني که به دربار بازگشت شيوه و سبک نقاشي‌اش کاملا تغيير کرده بود. اثر «جوان نشسته» به دوره دوم فعاليت اين هنرمند در دربار بازمي‌گردد، زماني که شايد ديگر کمتر جذب زندگي پر زرق و برق دربار بود. يکي از جنبه‌هاي درخشان اين نقاشي يک نوشته وارونه عجيب در بالاي سمت چپ نقاشي است که اين اثر را به ميرزا محمد شفيع تقديم کرده است.

پیمایش به بالا