سمينار بين المللي باوهاوس در تهران صبح روز چهارشنبه 18 مهرماه 1397 در محل دانشگاه هنر با حضور دکتر مستغني، آقاي فولکه ردر، دکتر حناچي، دکتر حبيبي، مهندس شافعي، دکتر کريستين ولتس باخر و دکتر منشي زاده و بسياري ديگر از بزرگان حوزه معماري و هنر برگزار شد.
به گزارش گالري آنلاين، دکتر عليرضا مستغني، رياست دانشکده معماري و شهرسازي دانشگاه هنر تهران، در ابتداي مراسم ضمن سپاس از حضور هنرمندان در اين سمينار، بيان کرد: همزماني تولد و رشد شهر تهران با مجموعه اي از تحولات باعث شده بگوييم که به عبارتي باوهاوس در اين شهر با تحول و تغيير و گفتگو عجين شده است؛ اين شهر، شهر تغيير و تحول است و اما معماران و شهرسازان اين خصلت ذاتي را کمتر مورد توجه قرار مي دهند و با آن همچون ساير شهرها برخورد مي کنند و شايد به همين دليل است که بسياري مواقع اين عمل ما را پس مي زند.
وي اشاره مي کند که اگر بخواهيم سرعت تغيير و تحول جامعه بشري را در نموداري که به تدريج اوج مي گيرد نشان دهيم، درست در مرحله خيزش آن پر از اينرسي، شتاب و چالش است و همچنين پر از موضوعاتي براي تحقيق و پژوهش است؛ هرچه ميزان تحقيق و پژوهش بيشتر گردد اين مرحله خيزش نيز بسيار مورد توجه قرار مي گيرد.
رييس دانشکده معماري و شهرسازي گفت: باوهاوس ريشه اش به دهه هاي قبل بر مي گردد و بديهي است که هيچ پديده اي في البداهه اتفاق نمي افتد. اين نشست و نشست هاي آتي به دنبال پاسخ به اين سوال خواهد بود که تاثيرات مکتب باوهاوس در تهران چگونه و چه ميزان بوده است؟ بايد به دقت اين سوال را مطرح کرده و در جهت پاسخ به آن برآييم.
در ادامه سمينار فولکه ردر، مدير پروژه هاي فرهنگي سفارت آلمان، گفت: « از دو ميهمان آلماني – يکي دانشمند تاريخ معماري و ديگري عکاسي با اصالت – که امروز اينجا حضور دارند تشکر مي کنم که برگزاري اين سمينار نتيجه ديدگاه اين دو نفر است و به بررسي هاي آنها در پي دو سال قبل حضورشان در تهران بر مي گردد».
وي اظهار داشت: « من مشتاق هستم نتيجه حاصل از اين نشست را ببينم که آيا باوهاوس در تهران وجود حضوري و عيني دارد يا خير؟ ايده ها و انديشه هاي باوهاوس چه اثر ماندگاري در کل کشور و آينده فرهنگي و هنر و معماري ايران مي گذارد؟
ردر بيان کرد: در حقيقت باوهاوس 14 سال وجود عيني داشته است و در اين مدت کوتاه تاثير ماندگاري در چهره معماري جهان بجاي گذاشته است.
سخنران بعدي سمينار دکتر حناچي، رييس دوکوموموي ايران و معاون شهرداري تهران، بود که بيان داشت: مدرسه باوهاوس يکي از تاثيرگذارترين مدارس معماري است که تقريبا همزمان با پيدايش معماري و حتي قبل از آن به فعاليت پرداخته است. اهميت تاثيرات اين مدرسه از آنجاست که معناي معماري، طراحي صنعتي و بسياري از ساختمان هاي کاربردي مثل کارخانجات، قبل و بعد از شروع به کار اين مدرسه بسيار متفاوت از هم هستند و افراد پرچم داري که مادر معماري هستند در دوره خاصي در اين مدرسه باهم حضور داشته اند.
وي گفت: ساختمان اين مدرسه به ثبت جهاني رسيده است و اين بدين معني است که جامعه جهاني اين اثر را به رسميت مي شناسد و تاثيرگذاري آن را تاييد مي کند. در ايران هم اهميت اين مدرسه کاملا درک شده است به طوري که دانشکده معماري شهيد بهشتي بيشتر تاثير گرفته از سبک باوهاوس است.
معاون شهرداري تهران در ادامه اذعان داشت: در سال 1390 ايران هم به جمع بين المللي که هدفش شناسايي، ثبت و انتشار ارزش هاي دوره ميراث مدرن است که بيش از 100 سال از تاثيرگذاري آن مي گذرد، پيوست. از آثار اين دوره، در ايران هم کم نيست؛ بخش عمده اي از آنها که در دست بخش دولتي است در وضعيت بهتري است اما برخي از اين آثار که در سطح شهر توسط معماران بخش خصوصي است در معرض خطر است، تلاش اين است که اولا اين آثار حفظ شود و ثانيا من وظيفه مضاعف دارم که بايد مديران شهري را به واجد ارزش بودن اين آثار مجاب کنم.
پنل تخصصي در ادامه نشست با حضور اساتيد برگزار شد و اولين سخنران آن، دکتر حبيبي، استاد شهرسازي دانشگاه تهران، اينچنين گفت: ما وقتي در مورد باوهاوس صحبت مي کنيم در واقع از يک جنبش صحبت مي کنيم. باوهاوس يعني خانه ساخت و ساز، که در اين خانه برخي از اساتيد از رشته نقاشي آمده اند؛ يعني از هنر تجسمي به معماري وارد شده اند و اين يعني ترکيب هنرها در يک نقطه در دستور کارها قرار گرفته است. باوهاوس در معناي دگرديسي عمل مي کند و بدعت هايي را در معماري بنا نهاده است.
وي به تاريخچه اي از تحصيلات دانشجويان ايراني در خارج از کشور در سال 1304 اشاره کرده و گفت: در واقع تحصيلات اين افراد و برگشتشان به ايران ريشه هاي مکتب باوهاوس را در تهران و ايران شکل داد.
سخنران دوم پنل، دکتر شافعي معمار و استاد دانشگاه، به بيان مطالبي در رابطه با معماري دوران تحول در ايران و باوهاوس پرداخت.
وي گفت: بايد به پيشينه معماري در ايران توجه کرد؛ به مهمترين تحولات دوره قاجاريه، تبديل فيزيک شهر از حصار شاه طهماسبي به حصار ناصري و سپس به حضور ايران در نمايشگاه هاي مختلف اشاره کرد.
اين استاد دانشگاه بيان کرد: در معماري ايران دو گرايش ديده مي شود يکي گرايش به معماري دوره اسلامي و معماري دوره باستاني و بعضا ترکيبي از هردو گرايش در آثار ديده مي شود.
وي در ادامه گفت: مدرسه باوهاوس يک مدرسه جديد نبود که يک مانيفست جديد ارايه کند بلکه باوهاوس بزرگترين و معروف ترين هنرمندان پيش قراول دنيا را به استخدام خود در آورد و ايده هاي نوين در حوزه هنر، صنعت و معماري را ارايه نمود. باوهاوس فقط يک فضاي تعليماتي نبود بلکه در حوزه هاي مختلف فعاليت مي نمود. معماري، ديگر مثل گذشته يک محور با دوبال نيست بلکه زمان در آن اهميت پيدا مي کند و باوهاوس اين ايده را مطرح مي کند.
شافعي به تحولات موازي با شکل گيري باوهاوس اشاره مي کند و ادامه روند تحولات در ايران را بيان کرده و نحوه شکل گيري مدارس صنعتي در آن را تشريح نمود. وي همچنين به ساختمان ها و آثاري که با تاثير از مکتب باوهاوس احداث شده اند، اشاره کرد و گفت: باوهاوس تنها در ساختمان هاي مسکوني تاثير ندارد بلکه در خود رشته هنر در تهران نيز تاثير گذار بوده است.
دکتر کريستين ولتس باخر در آغاز صحبت هاي خود اين چنين گفت: من در ادامه صحبت هاي بقيه اساتيد صحبت مي کنم، در سال 1925 کتابي بنام معماري بين المللي نوشته شد. اين کتاب يک بخشي بود از مطالبي که باوهاوس انتشار داد. دو عنصر در اين نوشته متبلور بود: اولا کساني که اين مطالب را نوشته اند مي دانستند که بايد ايده مدرنيسم را به شکلي در جايي ماندگار بر روي کاغذ آورند و به همين علت اين سري مطالب چاپ و عرضه مي شوند دوما معماري بين المللي بود و اين بين المللي بودن ادعاي آنها بود و اين باعث مي شد که بتوان يک معماري بين المللي ايجاد کرد تا در تمام فرهنگ ها جايگاه خود را حفظ کند، يک معماري که عناصرش ريشه در فرهنگ يک جا ندارد بلکه فراگير است.
وي در ادامه به روايت زندگي نويسنده اين کتاب پرداخت که در وين تحصيل کرد و سپس به اروپا،ايران و فرانسه رفت.
در نهايت آرزو منشي زاده، استاد دانشگاه در رابطه با باوهاوس سخن راند. وي بيان کرد: باوهاوس در همان حد که شناخته شده است در همان ميزان هم ناشناخته است. آموزش معماري از آخرين اتفاقاتي است که در اين مدرسه اتفاق مي افتد.
در اين مدرسه معماري به عنوان يک هدف، خيلي اهميت دارد اما نه از طريق آموزش آن؛ معماري در اين مدرسه بجاي نقش، بيشتر زيرنقش است.
اين استاد دانشگاه اظهار داشت: آنچه در باوهاوس اتفاق افتاد بيش از يک فعاليت آموزشي بود، اين مدرسه و تاثيراتش از يک تمدن و يک خواست جمعي نشات گرفته است. وي سپس به بيانيه باوهاوس و تاسيس سازمان برک باند اشاره کرده و از نحوه شکل گيري و آغاز بکار آن سخن گفت.
منشي زاده بيان کرد: جايگاه مکاني و شرايط زماني اين مدرسه در نحوه شکل گيري آن بسيار تاثير گذار بوده است.
وي به روند پذيرش دانشجو و قوانين حاکم بر کارآموزان به طور دقيق اشاره نمود و گفت: دوره آموزشي معماري در اين مدرسه شامل دوره مقدماتي و کارگاهي است.
اين استاد دانشگاه از تمايزات اين مدرسه با ساير مراکز آموزشي صحبت کرد و در نهايت به نقش و جايگاه ايتن، استاد اين دانشگاه و معمار، اشاره نمود.
در انتهاي اين نشست پرسش و پاسخ ميان اساتيد و حضار انجام شد و در پايان مراسم نيز فيلمي در رابطه با مدرسه باوهاس به زبان اصلي پخش شد.
