ابراهیم ماهاما، هنرمند غنایی، در صدر فهرست نقد و بررسی هنری Power 100 در سال ۲۰۲۵ قرار گرفت و نخستین فرد از قاره آفریقاست که این جایگاه را به دست میآورد.
به گزارش گالری آنلاین، او با نصبهای عظیمالجثه ساختهشده از گونیها و پارچههای بازیافتی شناخته میشود و بهعنوان هنرمندی که زیرساختهای فرهنگی تازهای در غنا ایجاد کرده، تأثیر مهمی بر جهان هنر گذاشته است.
در سالهای اخیر، ماهاما سود حاصل از فروش آثارش را صرف تأسیس فضاهای هنری و آموزشی مانند Red Clay، مرکز هنر معاصر ساوانا و Nkrumah Volini کرده؛ نهادهایی که اقامتهای هنری، کارگاهها و پروژههای اجتماعی را میزبانی میکنند.
فهرست امسال نشان میدهد بسیاری از هنرمندان، همانند ماهاما، در حال ساخت زیرساختهای مستقل و ایجاد مدلهای تازه برای تولید و توزیع هنر هستند. همزمان، کشورهای خلیج فارس با سرمایهگذاری گسترده فرهنگی، نقش پررنگتری در این فهرست یافتهاند.
فهرست Power 100 که توسط هیئتی از متخصصان جهانی انتخاب میشود، معتبرترین فهرست سالانه تأثیرگذاران هنر معاصر است و تصویری از شبکههایی ارائه میدهد که هنر سال ۲۰۲۵ را شکل دادهاند.
ده نفر نخست امسال تا حدی نمایانگر هنرمندانیاند که مانند ماهاما در حال ساخت زیرساختهایی هستند—تلاشی برای نزدیکتر کردن فرآیند خلق اثر به فرآیند ساختاردهی به جهان هنر. برای مثال، «وائل شوقی» هنرمند مصری در حال «کیوریت» کردن یک آرتفر است، و هنرمند سنگاپوری «هو تو نیِن» کیوریتوری یک بینال را برعهده دارد. دیگرانی نیز در این فهرست حضور دارند که برنامههای اقامت هنری تأسیس کردهاند (مارک بردفورد، ینکا شونیباره، تریسی امین)، یا مراکز هنری و مدارس خود را بنا کردهاند (وولفگانگ تیلمانس، تیستر گیتس، مارینا آبراموویچ، امیلی جاسیر، دالتون پائولا، گروه RAQS مدیا کالکتیو)، یا از طریق بینالها و فستیوالها اکوسیستمهای جدید خلق کردهاند (سامی بالوجی، بوسه کریشنا ماچاری). گروههایی مانند Forensic Architecture، blaxTARLINES و Cercle d’Art des Travailleurs de Plantation Congolaise نیز در حال بازتعریف شیوههای توزیع و تعیین مخاطبان آثارشان هستند. بسیاری از این افراد یا گروهها خارج از مراکز سنتی هنر—دور از منابع تجاری، دولتی و خیریهای—فعالیت میکنند.
حضور پررنگتر کشورهای خلیج فارس در صدر فهرست امسال (شیخه المیاسه بنت حمد بن خلیفه آل ثانی، شیخه حور القاسمی، بدر بن عبدالله آل سعود) بازتاب شکل دیگری از نهادسازی است. سرمایهگذاری گسترده آنها در هنر و فرهنگ، هم بهعنوان تلاشی برای فاصله گرفتن از اقتصادهای مبتنی بر کربن و هم به مثابه ابزاری برای تقویت برند ملی عمل میکند. در شرایطی که جنگ فرهنگی و سیاستهای ریاضتی در ایالات متحده، آلمان و بریتانیا شدت یافته، خلیج فارس به سکویی مهم برای گسترش فعالیتهای هنرمندان و کیوریتورها تبدیل شده است.
شیخه المیاسه بنت حمد بن خلیفه آل ثانی
حامی مالی – رئیس موزههای قطر
رتبه ۲ در سال ۲۰۲۵
«هنر محرک توسعه اجتماعی و اقتصادی است.» ـ شیخه المیاسه بنت حمد بن خلیفه آل ثانی
شیخه المیاسه، رئیس موزههای قطر و یکی از بانفوذترین چهرههای هنر جهانی، امسال در رتبه دوم فهرست قدرت هنر قرار گرفت. او که بهعنوان «ملکه قدرت نرم» شناخته میشود، نقشی کلیدی در برنامه بلندمدت «چشمانداز ملی ۲۰۳۰» قطر دارد؛ جایی که هنر نه صرفاً یک فرهنگ، بلکه ابزاری برای سیاستگذاری، اقتصاد و روایت جدیدی از هویت منطقهایست. پس از اعلام برگزاری نخستین نسخه آرت بازل قطر در فوریه ۲۰۲۶، المیاسه در بازل تأکید کرد که بحرانهای پسااستعماری و چالشهای هویتی منطقه تنها از طریق هنر و فرهنگ میتوانند بازخوانی و ترمیم شوند.
ریاست او بر شبکهای متشکل از بیش از دوازده موزه و سایت فرهنگی، از موزه هنر اسلامی تا «فایر استیشن» و موزه «متحف»، همراه با پروژههای بزرگ در دست اجرا مانند موزه لوسیل و آرت میل، نشان میدهد که منابع مالی و مدیریتی زیر نظر او در حال بازسازی زیرساختهای هنر خاورمیانهاند. از همکاریهای بینکشوری با شیلی و آرژانتین تا نمایش آثاری از فریدا کالو و ویفردو لام در قطر، هدف آشکار است: قرار دادن دوحه در مسیر تبدیل شدن به یکی از مهمترین قطبهای هنر معاصر جهان. شیخه المیاسه امروز بیش از یک مدیر فرهنگی است؛ او در حال تغییر نقشه جهانی هنر است.
شیخه حور القاسمی
کیوریتور – مدیر بینال شارجه و بنیانگذار بنیاد هنر شارجه
رتبه ۳ در سال ۲۰۲۵
«من همیشه به مرکززدایی علاقهمندم؛ میخواهم هنر بخشی از زندگی روزمره مردم باشد.» ـشیخه حور القاسمی
شیخه حور القاسمی، کیوریتور برجسته و رئیس بنیاد هنر شارجه، در رتبه سوم فهرست قدرت هنر ۲۰۲۵ قرار گرفت؛ شخصیتی که نفوذش سالهاست فراتر از مرزهای امارات گسترش یافته و امروز بهعنوان یکی از اثرگذارترین مدیران هنری جهان شناخته میشود. از ۲۲ سالگی هدایت بینال شارجه را برعهده گرفت و اکنون پس از بیش از دو دهه تجربه، ثابت کرده که جایگاهش نه تنها محصول ساختار قدرت محلی، بلکه نتیجه تصمیمگیریهای خلاقانه، زیرساختسازی گسترده و حمایت بیوقفه از هنرمندان «اکثریت جهانی» است.
القاسمی جایگاه خود را میان سیاست فرهنگی و هنر معاصر تثبیت کرده؛ از دریافت نشان «نظم هنر و ادبیات» فرانسه تا لقب «سفیر قدرت نرم امارات» و انتخاب بهعنوان «سفیر فوقالعاده فرهنگ عرب». امسال بودجهای نزدیک به ۹ میلیون دلار برای ترینال آیچی ژاپن جذب کرد؛ رویدادی که با انتخاب عنوان «زمانی میان خاکستر و گلها» از شعری از آدونیس، تمرکز خود را به سمت روایتهای غیرغربی هدایت کرد و آثار هنرمندانی چون جان آکومفرا، وانگچیموتو و هیروشی سوگیموتو را در سطح استان آیچی به نمایش رساند.
در مارس آینده، او بینال سیدنی را با رویکرد «ریممُری» به قلب منطقهای مهاجرنشین میبرد؛ جایی که هنر بهجای حضور در مرکزهای تثبیتشده، در میان زندگی روزمره و هویتهای متکثر جریان مییابد. در کنار سفرها و مسئولیتهای بینالمللی، او ریاست دانشگاه مطالعات جهانی شارجه را نیز برعهده دارد که اخیراً برنامه دکترای کاملاً تأمینمالیشده خود را آغاز کرده است.
او امروز نهتنها برگزارکننده رویدادها، بلکه سازنده ساختاری است که جهان هنر را از مرکزیت غرب دور میکند و آن را در کنار صداهای محلی و بومی بازتعریف میکند؛ مأموریتی که او همچنان با هدایت بنیاد هنر شارجه و اثرگذاری بر انتخاب کیوریتورهای آینده ادامه میدهد.
وائل شوقی
هنرمند، مورخ، مدیر هنری و پایه گذار موسسه Fire station
رتبه ۴ در سال ۲۰۲۵
«من انتخابی غیرمعمول هستم.»
با همین جمله، وائل شوقی مسیر تازهای را معرفی میکند؛ هنرمندی که تاریخ را نه روایت، بلکه آفرینش میداند. شوقی با استفاده از فیلم، عروسکگردانی، طراحی و تئاتر موزیکال، گذشته را دوباره میسازد تا مبارزات امروز را توضیح دهد؛ مانند فیلم تحسینشده «درام ۱۸۸۲» که روایت انقلاب عرابی را برای پاویون مصر در بینال ونیز بازآفرینی کرد و در سال ۲۰۲۵ به مؤسسات معتبر موکا لسآنجلس، تالبوت رایس ادینبرا و استدلیک آمستردام راه یافت. آثار او از لوما آرل تا موزههای کره جنوبی به نمایش درآمده و او را به یکی از مهمترین صداهای هنر معاصر بدل کرده است. اکنون تمرکز او بیش از هر زمان دیگر بر قطر قرار دارد؛ جاییکه از سال ۲۰۲۴ مدیر هنری فایر استیشن دوحه است و برنامههای رزیدنسی و نمایشگاههای آن را هدایت میکند و در کنار این نقش، مسئولیت تازهاش بهعنوان مدیر هنری نخستین دورهی آرت بازل در خلیج فارس را بر عهده گرفته است. شوقی که پیشتر با تأسیس مدرسه مستقل MASS Alexandria نقش مهمی در آموزش هنر ایفا کرده بود، اکنون همان مسیر را در دوحه با یک دورهی ۹ماهه فشرده ادامه میدهد؛ مسیری که نشان میدهد انتخاب «غیرمعمول» او دقیقاً همان چیزی است که امروز صحنه جهانی هنر نیاز دارد.
«هو تو نیِن»
هنرمندی چندرشتهای که افسانههایی تازه از دل تاریخ آسیا میسازد.
رتبه ۵ قدرت هنر ۲۰۲۵
هو تو نیِن، هنرمند چندرسانهای اهل جنوبشرقی آسیا، تاریخ را همچون ماده و «زمان» را بهعنوان رسانه اصلی خود به کار میگیرد. مرور میانسالی آثار او با عنوان «زمان و ببر» از سال ۲۰۲۳ در سفر جهانی است و بر رویکرد او در ساختن افسانههای تازه از دل تاریخ تمرکز دارد. مهمترین اثر این نمایشگاه، T for Time، با کمک الگوریتمها هر بار نسخه تازهای از روایت تاریخ را خلق میکند و نشان میدهد که تاریخ بیشتر یک ساختۀ مشترک است تا واقعیتی ثابت.
در سال گذشته، هو با پروژه «Night Charades» و نمایش آن بر نمای عظیم موزه M+، وارد همکاری گسترده با هوش مصنوعی شد؛ ادامه این مسیر را اکنون در نمایشگاه «Phantom Day and Stranger Tales» میبینیم، جایی که نسخهای تازه از فیلم ناکام سال ۲۰۱۱ خود را با کمک AI بازآفرینی کرده است.
همزمان با این تجربهها، حضور او بهعنوان کیوریتور نیز پررنگ شده است؛ پس از تجربه کیوریتوری بینال تایوان، هو در سال ۲۰۲۶ مدیر هنری بینال مهم گوانگجو خواهد بود. او امروز یکی از اثرگذارترین هنرمندان آسیا است؛ کسی که نه فقط تاریخ را روایت میکند، بلکه آن را دوباره میسازد