آيين نکوداشت و مروري بر آثار استاد جلال شباهنگي، هنرمند نقاش، گرافيست و عضو پيوسته فرهنگستان هنر با استقبال چشمگير هنرمندان و هنردوستان در فرهنگستان هنر برگزار شد. در اين رويداد عليرضا اسماعيلي، سرپرست فرهنگستان هنر، آيدين آغداشلو، هنرمند نقاش، گرافيست و نويسنده، دکتر حسن بلخاري، مدير گروه هنرهاي سنتي و صنايع دستي فرهنگستان هنر،دکتر مهدي حسيني، عضو پيوسته فرهنگستان هنر،
ابراهيم حقيقي، عضو هيئت مديره انجمن صنفي طراحان گرافيک ايران، سيدمحمد فدوي، عضو هيئت علمي پرديس هنرهاي زيباي دانشگاه تهران، سخنراني کردند.
عليرضا اسماعيلي، سرپرست فرهنگستان هنر در ابتداي مراسم از حضار سپاسگزاري کرد و ضمن تشکر از دست اندرکاران برگزاري نکوداشت استاد جلال شباهنگي در موسسه صبا در رابطه با مقام استاد جلال شباهنگي سخن گفت.
در ادامه مراسم، آيدين آغداشلو با تشويق حضار به روي صحنه آمد و ضمن ابراز خرسندي از همراهي و آشنايي با استاد جلال شباهنگي در طول سالها، گفت:
اين جهان شاعرانه و ملايم جاي خود را پيدا کرده و نشسته، حاصل يک عمر کار دلپسند خود را ارائه کرده است.. اين فرهنگ قيمتي و کارآمدي است که امثال جالال شباهنگي را در خود پرورانده. جلال شباهنگي بخشي از بدنه ي هنر و فرهنگ معاصر ما بوده است.
به عنوان يک استاد بسيار چيره دست است. شباهنگي در حد اعلا ثمر بخشي داشته و از نسل جديدي که به او مراجعه کرده مراقبت کرده و اين يک امر فوق اعاده اي است که حادث شده است. در زيرو بم روزگان اين هنرمند صادق است که باقي مي ماند. لذت مشترکي ميان هنرمند و مخاطبش است. هر هنرمندي در تنهايي به خلق چيزهايي ميپردازد که در حقيقت شکل دادن به يک معنا است که سپس با شکل دادن آن آرام ميشود. جلال شباهنگي به درستي و به امانت اينکار را کرده. هم خود را آباد کرده هم مردمش را.
عمر نقاشي گل و مرغ بسيار زياد نيست، چه زيباست که در جهان پر هياهوي و خاص امروز ، انسان آن جان را در خود سرايت دهد و با کار ظريف آن را به ديگران انتقال دهد. اين در دستان کسي که امانت دار است شکل ميگيرد.
در وصف آثار جلال شباهنگي ميتوانم بگويم نو بودن در شدت شمايل شکني نيست، نو بودن ميتواند به صورتي که ميبينيم، حضور پيدا کند و با دوران متفاوتي همراه شود. من قطعا جز تحسين اين لطف و حال عرفاني اين هنرمند معتبر و مهم چيزي ندارم بگويم.
ديگر سخنران برنامه دکتر حسن بلخاري مدير گروه هنرهاي سنتي و صنايع دستي فرهنگستان هنر ضمن بررسي آثار استاد جلال شباهني از منظر فلسفه هنر، چنين ويژگي هاي آثار جلال شباهنگي را شرح داد:
همواره هنر نسبتي ذاتي با معرفت دارد. آثار هنري ما مملو از معارف است که به زبان رنگ و نور و حجم بيان ميشود. در يونان دو اصطلاح مهم داريم يکي اصطلاحي است که از آن کلمه فيزيک و طبيعت گرفته شده و ديگري کلمه اي به معناي هنر است. يونانيان در تعريف طبيعت مي گويند هر چيزي است که در عالم باشد و انسان در خلقش دخالتي نداشته باشد و هنر آن چيزي است که انسان دخالت ميکند و مي سازد و بسيار مقدس است.
ميخواهم بگويم از ديدگاه حکمت ، انسان کامل کسي است در جان خود باکرگي طبيعت را با مهارت هنر بيارايد. در ذات هنر سخن گفتن به کلمه نيست، به رنگ است، به نور است. در آثار ايشان طبيعت چنان جلوه گر ميشود که بر جان ما متجلي تر از امر واقع مينشيند.
در ادامه برنامه ويدئويي از استاد جلال شباهنگي و نظرات دکتر مهدي حسيني، ابراهيم حقيقي و… در مورد آثار اين هنرمند پخش شد.
سپس دکتر مهدي حسيني از ويژگي هاي خاص اين استاد در زمينه ي جديت و عاشقي در تدريس و ويژگي هاي محققانه وي گفت و افزود: يکي از تحقيقات ايشان بررسي کار با شيشه بود و با تحقيق روي آنها و با نوع و بيان امروزي به آنها شکل تازه اي داد.
مهدي حسيني در رابطه با آثار اين هنرمند توضيح داد: طرح هايي را کار کرد که واقعا هيچگاه در تاريخ سفالگري نمونه هاي آن را نداشته ايم. ديگر کار عمده اي که ايشان انجام داد مجموعه کارهاي کويري ايشان است. ما در فرهنگ منظره سازي نوعي منظره سازي از درخت و طبيعت داريم و منظره سازي ديگري داريم که منظره سازي شهري است و منظره سازي اي هم مربوط به مناظر دريايي است. کاري که ايشان کرده اضافه کردن بعد مناظر صحرايي به سنت منظره سازي است.
ابراهيم حقيقي، عضو هيئت مديره انجمن صنفي طراحان گرافيک ايران، ديگر سخنران اين برنامه بود که با اشاره به اينکه آشنايي با استاد شباهنگي را مديون استاد مرتضي مميز است. افزود:
فکر ميکنم نکته اي نبود که در کلاس به دانشجو نگويند. هر زمان در جايي گير ميکردم با مهرباني همراهيم مي کردند. پاکي و صداقت استاد جلال شباهنگي بسيار اهميت دارد. آثاري که ايشان خلق کرده اند از حوزه تخيل برخاسته و بسيار غريب است. اگر به سراغ گل و مرغ ميرود به نقاشي سنتي ايران نگاه ميکند که روايت عاشقي بلبل به گل است که هر دو عمر کوتاه دارند. انگشت جايي ميگذارد که به خلوص آدم ها دارد. هر چه خلق ميکند از نوع لطافت است.
وجه ديگرش مدرن بودن آثارش است. تعريف ديگري از ظرف جهان براي آن نقاشي سنتي پيدا ميکند و در رفتاري که ميکند در خود نقاشي نيز تقطيع ايجاد ميکند. اين سوال را مطرح ميکند که آيا سنت ها، عاشقي گل و بلبل و لطافت ها از ميان رفته اند؟ و آيا يادمان رفته اند؟
سيدمحمد فدوي، عضو هيئت علمي پرديس هنرهاي زيباي دانشگاه تهران در ادامه ي برنامه از خاطرات حضور خود در کلاسهاي استاد جلال شباهنگي گفت و افزود:
چهل سال از دلشيفتگي من به اين استاد بزرگوار ميگذرد. همواره و در همه حال از انرژي مثبت ايشان بهره مي برديم و خوشحالم که چنين استادي داشته ام و دارم. به نمايندگي همکارانم در دانشگاه هنرهاي زيبا و پرديس هنرهاي زيبا اينجا هستم و سلام و درود اساتيد همکارم را به استاد شباهنگي ميرسانم و هديه اي را خدمت استاد تقديم ميکنم.قطعا هر چه هنرمند روح زلالي داشته باشد در آثار او شفافيت و زلالي بيشتري ديده ميشود که در آثار استاد شباهنگي کاملا مشهود است.وي در پايان از مديريت جديد فرهنگستان و مسئولين برگزار کننده اين مراسم سپاسگذاري کرد.
مراسم با اجراي موسيقي توسط استاد کياني، عضو پيوسته فرهنگستان هنر ادامه پيدا کرد. به اعتقاد ايشان تپه ماهور ها و کوير هاي آثار استاد با قطعه موسيقي در دستگاه ماهور تناسب بيشتري دارند و از اين جهت اين قطعه را با سنتور نواختند.
در پايان مراسم از استاد جلال شباهنگي تجليل به عمل آمد و وي با تشويق حضار به روي صحنه دعوت شد. جلال شباهنگي با سپاس بسيار از مسئولين برگزار کننده ي اين بزرگداشت، بيان کرد:
اهل صحبت کردن نيستم و از تمام شما دوستان و افرادي که براي اين برنامه زحمت کشيدند بسيار سپاسگزارم.
از سوي چندين نهاد از استاد جلال شباهنگي تجليل به عمل آمد، از جمله فرهنگستان هنر، پرديس هنرهاي زيباي دانشگاه تهران،انجمن طراحان گرافيک ايران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگي (زير مجموعه نهاد رياست جمهوري)، اداره کل هنرهاي تجسمي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي،موسسه ايکوم ايران و انجمن پيشکسوتان هنر ايران.
دکتر گودرزي، دکتر بهمن نامور مطلق، دکتر حبيبي، استاد حقيقي، دکتر مسعود ناصري، دکتر شمس، دکتر فدوي و آقاي حسين خاني افرادي بودند که به روي سن هدايا را به استاد جلال شباهنگي تقديم کردند.
از کتاب مجموعه آثار اين هنرمند پيشکسوت نيز در اين رويداد رونمايي شد.
اين کتاب شامل بخش عمدهاي از تابلوها و حجمهايي است که در نمايشگاه مروري بر آثار جلال شباهنگي در موسسه فرهنگي و هنري صبا به نمايش گذاشته شده است. يادداشتهايي از عليرضا اسماعيلي، مسعود ناصري، سيد مهدي حسيني، مصطفي گودرزي، محمد حسين حليمي، ابراهيم حقيقي، بهمن نامورمطلق، حسن بلخاري، يعقوب آژند، حبيبالله صادقي، صداقت جباري و فرزاد اديبي نيز در اين کتاب منتشر شده است.
همچنين در نمايشگاه مروري بر آثار استاد جلال شباهنگي، مجموعۀ «جنگلها» که از جمله تازهترين تابلوهاي وي به شمار ميرود، به نمايش درآمد. مجموعههاي «دشتها و کويرها» و «گل و مرغ» نيز به همراه ۱۸ اثر «حجم شيشهاي» از ديگر آثاري است که در گالري خيال موسسه فرهنگي و هنري صبا در معرض ديد علاقهمندان است.
