هادي مظفري درباره برنامههاي هنرهاي تجسمي گفت: روند مرمت موزه هنرهاي معاصر تهران تا مردادماه ۹۸ به طول ميانجامد. در عين حال برنامهاي براي خريد آثار هنري جديد وجود ندارد. يکي از برنامههاي آينده شرکت در بينال ونيز است.
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايلنا، هادي مظفري (مديرکل دفتر هنرهاي تجسمي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي) از جمله هنرمندان خوشنويسي است که از ۱۶ تير ۱۳۹۷ جانشين مجيد ملانوروزي در مرکز هنرهاي تجسمي شد. او پيش از اين سرپرستي معاونت فرهنگي و هنرهاي شهري سازمان زيباسازي شهر تهران را عهدهدار بود و اين روزها بعد از پايان يازدهمين جشنواره هنرهاي تجسمي فجر، درصدد تدارک امور براي برگزاري سالانههاي هنرهاي تجسمي و تمرکززدايي اين عرصه از هنر از تهران و اشاعه آن در ساير شهرها و استانهاي کشور است.
او معتقد است: نظاممند گردن عرصه هنرهاي تجسمي از جمله مهمترين کارهايي است که در اين عرصه انجام شده است. درعين حال شاهد برقراري گفتماني خوب و در نهايت اعتمادسازي بين فعالان، دستاندرکاران و انجمنهاي هنرهاي تجسمي بوديم. در ادامه گفتگوي خبرنگار ايلنا را با هادي مظفري ميخوانيد.
ابتدا از تغييراتي که طي سال ۹۷ در عرصه هنرهاي تجسمي ايجاد شد، بگوييد.
مرکز هنرهاي تجسمي در سال ۹۷ شاهد تغيير و تحولاتي بود که در نيمه دوم سال شدت بيشتري به خود گرفت. نظام مند کردن سازماندهي اداره کل هنرهاي تجسمي چندين سال بدون تغيير باقي مانده بود که طي سال ۹۷ با نظاممند کردن ساختار سازماني تا حدودي پوياتر شد.
اين سازماندهي و تغيير و تحولات را چه در بخش اداري و چه در بخش انجمنهاي تحت نظارت مرکز هنرهاي تجسمي شاهد بوديم. حوزه هنرهاي تجسمي در ۱۰ رشته خانواده تجسمي نيازمند اعتمادسازي بين فعالان عرصه هنري، هنرمندان و انجمنها، مخاطبان بود. در اين راستا مسير طولاني براي جلب اعتماد و توجه انجمنها و افراد موثر و صاحب نظر طي شد تا بتوانند صحبتها و نظرات خود را عنوان کنند.
همچنين شاهد ايجاد تغييراتي در برگزاري جشنواره هنرهاي تجسمي فجر، به عنوان يکي از بزرگترين رويدادهاي سالانه اين حوزه بوديم که حرفهاي زيادي براي گفتن دارد. طي سه سال گذشته از دوره هفتم تا دهم جشنواره هنرهاي تجسمي فجر، اين جشنواره به صورت ميان رشتهاي برگزار شد و تفکيک هنرها برداشته شده بود؛ به اين شکل بسياري از هنرها مانند خوشنويسي، تذهيب، کاريکاتور، عکس و پوستر به حاشيه رانده شده بودند و بخشهايي مانند هنرهاي جديد، مجسمه و نقاشي پررنگتر شدند. البته با تثبيت بخشهاي دهگانه در يازدهمين جشنواره هنرهاي تجسمي فجر، تمامي رشتههاي هنرهاي تجسمي به جشنواره بازگشت و شاهد رشد ۳۰۸ درصدي در آمار شرکتکنندگان در جشنواره بوديم.
از سوي ديگر جشنواره هنرهاي تجسمي فجر طي ده سال گذشته فاقد آييننامه نظام مند برگزاري بود و به عبارتي سند بالادستي براي برگزاري اين جشنواره وجود نداشت. اين در حاليست که در يازدهمين دوره برگزاري اين جشنواره شاهد تدوين سند بالادستي بوديم. اين سند کمک ميکند تا با تغيير داوران و دبيران، مسير برگزاري جشنواره دچار تغييرات بيجهت نشود.
همچنين کار جدي را در عرصه استانها آغاز کرديم و به شدت درصدد تمرکز زدايي هنرهاي تجسمي از تهران هستيم. در اداره کل هنرهاي تجسمي سه واحد اضافه شد که شامل واحد طرح و برنام، واحد امور استانها و واحد بينالملل ميشود. اين واحدها نقش بسزايي در تعيين مسير آينده هنرهايتجسمي خواهند داشت.
در تمام استانها سعي کرديم تا برتري يکي از بخشهاي هنرهاي تجسمي را پيدا کنيم؛ به طور مثال مرکزيت نقاشي را در استان گيلان و مازندران، مرکزيت سفال و سراميک را در سيستان و بلوچستان، مرکزيت گرافيک را در فارس و شيراز، مرکزيت عکاسي را در تبريز، مشهد و آبادان و مرکزيت هنرهاي جديد را در يزد در نظر گرفتيم. درصدد هستيم تا ساير استانها را نيز در حوزههاي مختلف هنرهاي تجسمي فعال کنيم.
اتفاق مهمتري که در عرصه هنرهاي تجسمي نيز شاهد بوديم اين است که با همه انجمنهاي هنرهاي تجسمي قراردادهاي حمايتي امضا شد تا برنامههاي سالانه خود را به اجرا برسانند و مورد حمايت مرکز هنرهاي تجسمي قرار گيرند. مبلغ اين قرادادها بيش از يک ميليارد تومان است.
لازم به ذکر است که اين رقم در سال ۹۶، فقط ۵ ميليون تومان بود، در حالي که در سال ۹۷ اين رقم به يک ميليارد و صد ميليون تومان رسيد. تاکنون بخشي از اين مبلغ به انجمنهايي که موفق شدند رويدادهاي هنري سالانه خود را برگزار کنند پرداخت شده است. به طور مثال طي سال ۹۷ شاهد برگزاري ده روز با عکاسان، جايزه سرو نقرهاي، نشان آبان، دوسالانه خوشنويسي و… بوديم و انجمن عکاسان، انجمن خوشنويسان، انجمن گرافيک، انجمن سفال و سراميک، انجمن تصويرگران از جمله انجمنهاي هنرهاي تجسمي هستند که با برگزاري رويدادهاي سالانه خود در سال ۹۷ موفق شدند از حمايتهاي مالي مرکز هنرهاي تجسمي بهرهمند شوند.
در نخستين ماههايي که به عنوان مديرکل دفتر هنرهاي تجسمي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي منصوب شديد به اين نکته اشاره داشتيد که در طول سال، شاهد برگزاري ۸۳ فعاليت در عرصه هنرهاي تجسمي هستيم که بيشتر آنها جشنواره هستندکه اين امر اتفاق خوب نيست حتا سيدمجتبي حسيني (معاون هنري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي) نيز تاکيد داشت: امروزه ما در رشتههاي مختلف با تهديد جشنوارهزدگي مواجه هستيم و جشنواره زدگي يک تهديد جدي است که ضرورت دارد درباره آن فکر شود. اما چندي پيش شما در صحبتهايي از برگزاري «سالانه هنرهاي تجسمي»، توسط انجمنها در تهران و شهرستانها خبر داديد و مطرح کرديد: «سالانه هنرهاي تجسمي ايران» از برنامههاي انجمنهاي هنري است که با حمايت اداره کل هنرهاي تجسمي و ادارات کل استانها به صورت منطقهاي و با رويکرد و تاکيد بر مزيت و پتاسيل هنري هر منطقه در رشتهها و گرايش هنري خاص در شهرهاي مختلف ايران برگزار ميشود.
باتوجه به آنکه در عرصه هنرهاي تجسمي شاهد برگزاري دوسالانههاي تجسمي هستيم و از ديگر سو شما از ساماندهي برگزاري جشنوارهها خبر داده بوديد، آيا برگزاري سالانه هنرهاي تجسمي، نقص صحبتهاي خودتان نيست؟
دوسالانههاي هنرهاي تجسمي برنامههاي رقابتي و مسابقهاي هستند که توسط انجمنها به صورت تخصصي برگزار ميشود. به طور مثال شاهد برگزاري دوسالانه خوشنويسي در سال ۹۷ بوديم و در سال ۹۸ شاهد برگزاري دوسالانه مجسمهسازي خواهيم بود و در سال ۹۹ نيز دوسالانه نقاشي برگزار ميشود.
اين در حالي است که سالانه هنرهاي تجسمي، تجميع تمام برنامههاي خرد و کوچک است که توسط انجمنهاي هنرهاي تجسمي در طول سال برگزار ميشد. به انجمنها گفتيم تا نياز و خواسته سالانه هنرهاي تجسمي را خودشان مشخص کنند. به طور مثال براي انجمن عکاسان شاهد برگزاري ۱۰ روز با عکاسان هستيم و انجمن گرافيک جايزه سرو نقرهاي را در نظر گرفته است. انجمن سفال و سراميک، نمايشگاه انبساط را به عنوان رويداد سالانه خود مد نظر قرار داده. در عين حال بخش عمدهاي از کار در حوزه پژوهشي و علمي خواهد بود و مباحث رقابتي مدنظر قرار نميگيرد.
از اين پس، هر رويداد هنرهاي تجسمي چه در تهران و چه در استانها برگزار شود، عنوان سالانه را خواهد داشت. اين سالانهها در تهران و استانهاي مختلف ممکن است هر سال به يک رشته خاص از هنرهاي تجسمي اختصاص يابد، اما جنبه مسابقه و رقابتي نخواهد داشت تا تداخلي با دوسالانههاي هنرهاي تجسمي نداشته باشد
به طور مثال، در سال ۹۸ شاهد برگزاري رويداد مهمي تحت عنوان مجسمههاي نمکي تالاب کجي نمکزار نهبندان خراسان جنوبي خواهيم بود. اين رويداد، سالانه مجسمهسازي در سال ۹۸ است و درعين حال شاهد برگزاري دوسالانه مجسمهسازي نيز خواهيم بود.
هرچند رويداد مجسمههاي نمکي يک رويداد محلي خواهد بود اما به عنوان يکي از سالانههاي هنرهاي تجسمي برگزار ميشود. از اين پس، هر رويداد هنرهاي تجسمي چه در تهران و چه در استانها برگزار شود، عنوان سالانه را خواهد داشت. اين سالانهها در تهران و استانهاي مختلف ممکن است هر سال به يک رشته خاص از هنرهاي تجسمي اختصاص يابد، اما جنبه مسابقه و رقابتي نخواهد داشت تا تداخلي با دوسالانههاي هنرهاي تجسمي نداشته باشد. ممکن است در يک سال شاهد برگزاري ۶ سالانه در عرصه هنرهاي تجسمي باشيم ممکن است ۱۰ سالانه برگزار شود. برگزاري اين سالانهها به نياز و تقاضاي انجمنهاي هنرهاي تجسمي بستگي دارد.
سالهاست شاهد فعاليت موزههاي مختلف در ايران هستيم. مرکز هنرهاي تجسمي نيز چندين موزه در قالب موزه هنرهاي معاصر در شهرهاي مختلف مانند تهران، کرمان، اهواز و اصفهان دارد. با توجه به فعاليت موزهها آيا در دفتر هنرهاي تجسمي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي جاي خالي مرکز اداره موزهها احساس ميشود؟ از وضعيت موزههاي هنرهاي معاصر برايمان بگوييد.
شايد در آينده اين نياز بيشتر احساس شود چراکه وزارت ارشاد در حال ساخت تعداد زيادي از موزههاي هنرهاي معاصر در شهرهاي مختلف مانند تبريز است، که البته ساخت آنها به اين مرحله ۱۰ تا ۵۰ درصد پيشرفت است. زماني که ساخت اين موزهها به اتمام برسد و تعداد آنها قابل توجه شود آن زمان است که جديتر ميتوان راهاندازي مرکز اداره موزهها را دنبال کرد.
در اين ميان، به جز موزه هنرهاي معاصر اهواز که داراي مشکلات حقوقي است، برنامهريزيهاي جدي براي ساير موزههاي هنرهاي معاصر داريم. در عين حال شاهد برگزاري جشنوارههايي مانند جشنواره هنرهاي تجسمي فجر در موزههاي هنرهاي تجسمي مانند آبادان هستيم. در عين حال رويدادهاي بينالمللي تجسمي در اين موزهها برگزار ميشود.
همچنين، کار مرمت آثار موزه هنرهاي معاصر کرمان با همکاري استانداري کرمان را آغاز کرديم. اميدوار هستيم مرمت آثار در سال ۹۸ به اتمام برسد.
بارها درخصوص وضعيت مرمت موزه هنرهاي معاصر تهران سوالاتي مطرح شده و هنوز پاسخ مشخصي از شرايط مرمت اين موزه عنوان نميشود. روزي که پروژه آغاز شد، مسئولان اعلام کردند که اتمام آن ۵ تا ۶ ماه به طول ميانجامد، اين درحالي است که اکنون حدود يک سال از آغاز مرمت ميگذرد و همچنان کار پايان نيافته. حتا بنابر گفتههاي شما، قرار بود در ارديبهشت ماه ۹۸ شاهد گشايش موزه و پايان پروژه مرمت باشيم که با توجه به شرايط موجود، اين مهم نيز محقق نخواهد شد. آخرين پيشبيني شما براي اتمام پروژه مرمت موزه هنرهاي معاصر تهران، چه زماني است؟
اميدوار هستيم تا، تابستان سال ۹۸ احتمالاً در مرداد ماه مرمت موزه هنرهاي معاصر تهران به اتمام برسد.با وجود آنکه قولهايي براي اتمام مرمت اين موزه تا پايان ارديبهشت داده بوديم اما هنوز انجام سه کار مهم باقي مانده است که از آن جمله ميتوان به جابجايي مخزن، مکانيکال و الکتريکال کردن موزه اشاره کرد که بايد انجام شود چراکه اگر اين کارها انجام نشود ممکن است به روند بازسازي موزه آسيب برساند.
چندي پيش شاهد بحثهايي درخصوص واگذاري موزه هنرهاي معاصر و مناقشاتي درخصوص مالکيت آثار هنري بين وزارت ارشاد و سازمان ميراث بوديم، اين مباحث به کجا رسيد؟
اين پرونده کاملا بسته شده است. بر اساس قانون جديد که به تصويب رسيد مسئوليت تمامي آثار موزه هنرهاي معاصر يعني آثاري که طي يکصد سال اخير توليد و خلق شدهاند برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است. آثاري که با قدمت تاريخي و با ثبت تاريخي صورت گرفته است با سازمان ميراث فرهنگي خواهد بود. بنابراين ميتوانيم بگوييم که مالکيت و مسئوليت تمام آثاري که در موزه هنرهاي معاصر تهران و ساير موزههاي هنرهاي معاصر نگهداري ميشود برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي خواهد بود. تمام آثاري که در موزههاي هنرهاي معاصر نگهداري ميشود مربوط به صد سال اخير هستند در عين حال بيشتر آثار طي ۵۰ سال گذشته خلق شدهاند.
در تمام گنجينههاي موزههاي هنرهاي معاصر چند اثر و تابلو وجود دارد که امکان نمايش عمومي آنها وجود ندارد؟
تعداد اين آثار بسيار محدود است شايد بتوان گفت فقط پنج اثر است که امکان نمايش عمومي ندارند.
به وجود موانع حقوقي در خصوص موزه هنرهاي معاصر اهواز اشاره داشتيد. مناقشات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در اين خصوص به کجا رسيد؟
نامهاي براي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي تهيه کردهايم و موارد حقوقي و مسائلي که در خصوص موزه هنرهاي معاصر اهواز وجود دارد را اعلام کرديم. در حال حاضر نيز منتظر پاسخ و تصميم نهايي وزير براي اين مشکل هستيم.
در نخستين کنفرانس خبري خود وعدههايي براي ايجاد سامانه اينترنتي ثبت آثار موزه، مستندسازي آثار گنجينه ارائه داديد. اکنون که بيش از ۹ ماه از حضور شما در سمت مديرکل هنرهاي تجسمي ميگذرد، چه اتفاقاتي در اين خصوص رخ داده؟
بايد بگويم يکي از کارهايي که در ابتداي سال ۹۸ رونمايي خواهيم کرد، رونمايي از بانک اطلاعاتي موزه هنرهاي معاصر تهران خواهد بود. اين کار به اتمام رسيده و آماده رونمايي است.
آيا تاکنون آثار گنجينه موزه هنرهاي معاصر را قيمتگذاري و ارزشگذاري کردهايد؟
خير با توجه به آنکه اين آثار قابل فروش نيست و از جمله سرمايههاي ملي جمهوري اسلامي ايران به حساب ميآيند تاکنون قيمتگذاري نشده. نيازي به اين کار وجود ندارد؛ چرا که ممکن است ارزيابهاي مختلف داخلي و خارجي، قيمتهاي مختلف را مد نظر قرار دهند اما از آنجا که قصد حراج و فروش اين آثار را نداريم نيازي به قيمتگذاري نميبينيم.
آيا مرکز هنرهاي تجسمي قصد دارد نمايشگاههايي در عرصه ارائه آثار هنرهاي معاصر در ساير کشورها برگزار کند؟
به محض آنکه مرمت و بازسازي موزه هنرهاي معاصر به اتمام برسد شاهد برگزاري نمايشگاههاي متعدد خواهيم بود چرا که برنامههاي يک سال آينده موزه هنرهاي معاصر بسته شده است. اخبار برگزاري نمايشگاهها در عرصه حوزه بين الملل را در نشست خبري که ابتداي سال ۹۸ برگزار خواهيم کرد اعلام ميکنيم. در اين ميان شرکت در بينال ونيز را در پيش خواهيم داشت.
با توجه به آن که موزههايي که تحت نظارت مرکز هنرهاي تجسمي هستند تحت عنوان موزههاي هنرهاي معاصر فعاليت ميکنند آيا قصدي براي خريد آثار جديد در عرصه هنرهاي معاصر داريد؟
خير. به آن معنا خريد آثار هنري نخواهيم داشت؛ چرا که ظرفيت خريد آثار تکميل شده. اميدوار هستيم در سال آينده با برگزاري نشست شوراي خريد آثار موزه هنرهاي معاصر اطلاعات کامل در اين خصوص منتشر شود. قطعاً در سال آينده آثاري خاص که داراي ويژگيهاي خاص هستند ميتوانند در موزه هنرهاي معاصر به نمايش گذاشته شوند.
ارتباط مرکز هنرهاي تجسمي با بانکها و موسساتي که خواهان خريد آثار هنري هستند چگونه است؟
آثاري که مربوط به مرکز هنرهاي تجسمي در موزه هنرهاي معاصر و جمهوري اسلامي است قابل خريد و فروش نيست. در عين حال مشاوره خريد و فروش آثار هنري برعهده گالريداران است. مرکز هنرهاي تجسمي به عنوان حامي گالريها در صدد صدور مجوز و نظارت بر فعاليت آنها برميآيد. بستر ايجاد آرت فرها، نمايشگاه و فروش آثار هنري برعهده ما خواهد بود اما عملياتي کردن آن و ارائه مشاوره به خريداران برعهده گالريداران است.
بر اساس آماري که شما اعلام کردهايد در تهران ۲۶۱ گالري با مجوز فعاليت دارند و البته ۲۷۳ گالري نيز در ساير شهرهاي ايران مجوز دارند. اين در حالي است که از مجموع ۵۳۰ گالري که از وزارت ارشاد مجوز گرفتهاند، حدود ۶۰ درصد آنها به نوعي در حوزه هنر فعال هستند. البته فقط ۱۰ درصد از گالريهاي هنري در ايران فعال هستند. در اين ميان طي سال گذشته شاهد مناقشاتي بين شهداريها و پلمپ برخي از گالريها بوديم. دراين خصوص برايمان توضيح دهيد.
در سال ۹۷ درصد ساماندهي فعاليت گالريداران برآمديم. در اين ميان نشستهاي خوبي با گالريدارها برگزار کرديم و در نهايت شاهد شکلگيري انجمن صنفي نگارخانهداران بوديم. البته تعطيل شدن يک يا دو گالري را نميتوان به تمام گالريها تعميم داد؛ چراکه موارد شخصي بودند که به گالري خاص اختصاص داشتند و مجوزهاي لازم را از شهرداري منطقه دريافت نکرده بودند. اگر يک قانون جديد تصويب شود و اعلام کند که تمام گالريهايي که در فضاي مسکوني فعاليت ميکنند بايد تعطيل شوند آنگاه است که با يک مناقشه جدي روبرو خواهيم شد و آن را پيگيري خواهيم کرد تا عملياتي نشود.