"فراتر :جورجيا اوکيف و هنر معاصر" نام نمايشگاهي است که در موزه نوين بريتانيا در آمريکا از ۲۲ فوريه تا دوم ژوئن ۲۰۱۹ برگزار مي شود. اين نمايشگاه سه سمبل از آثار اوکيف از جمله گل ها، منظره شهري و چشم انداز کويري را به عنوان سنگ بناي هنر معاصر گردهم آورده است. افزون بر آن نمايشگاه به آثار نقاشي و مجسمه ۲۰ هنرمند معاصر که با الهام از آثار اوکيف ميراث او را گسترش داده اند، مزين شده است.
روند انتخاب اين هنرمندان طولاني بوده است، در سال ۲۰۱۳ دو طراح نمايشگاه در سراسر کشور با ۱۰۰۰ هنرمند ديدار کردند. به اين ترتيب پايه نمايشگاه "کشف هنر امروز آمريکا" با آثار ۱۰۲ هنرمند گذاشته شد. دو طراح نمايشگاه از جمله لورن هينس و چاد اليگود به سفر خود ادامه دادند و بالاخره با انتخاب ۲۰ هنرمند که هم انعکاس ميراث درخشان او و هم بازتاب کاوشگري هنري باشد سفر خود را به پايان رساندند.
لورن هنيس بر اين باور است که معيار انتخاب آنها کيفت بالاي هنري، جذابيت، هوشمندي و البته پيوند با موضوعات اوکيف بوده است. هرچند نمايشگاه "فراتر" واکنش يک به يک به آثار اوکيف نيست بلکه گسترش گفتمان موضوعاتي است که در زندگي و آثار او رخ داده و در طرح هايي مثل شهر، کوير، سبک زندگي ساکن، مفاهيم و اشکال پيچيده خود نمايي مي کند.
راد بيگلو، مدير موزه هنر نوين بريتانيا مي گويد: "ما در جستجوي راهي بوديم که داستانهاي ناگفته آمريکايي را از زاويه ديد هنرمندان در گذشته و امروز بنگريم." مجموعه آثار اوکيف و هنرمندان پس از او در يک نگارخانه به مخاطب اين امکان را مي دهد که پيوند بين کارهاي اوکيف و آثار هنرمنداني که او را دنبال مي کنند يا از او الهام گرفته اند، و با او درگير شده اند را خود کشف کنند. افزون برآن موزه مکاني است نه تنها براي مشاهده آثار بلکه براي تفکر در مورد اثر.
جورجيا کيف و هنر مدرن
اگر بخواهيم ميزان حضور يک هنرمند در کتب تاريخ هنر، تعداد آثار و يا نمايشگاه هاي يک هنرمند را معيار قرار دهيم بدون شک جورجيا کيف (۱۹۸۶-۱۸۸۷) نقش برجسته اي در عرصه هنر آمريکا دارد. وي پس از پذيرش رنگ و سبک آبستره (انتراعي) پايدارترين نمادها وتصاوير قرن بيستم را آفريده است. اما اين نمايشگاه و طراحان آن معيار تاثير يک هنرمند را نه تنها حضوربي شمار درنمايشگاه ها بلکه درتاثير آثارش درهنرمندان پسا خود مي داند. چاد اليگود طراح نمايشگاه معتقد است: "نمايشگاه فراتر نشان مي دهد که پرسش هايي که او در نقاشي خود مطرح کرده هنوز تامل برانگيز است و در بيان کار هنرمندان در سراسر کشور متجلي است."
گل ها و ديگر نشانه هاي زندگي ساکن
شايد گل ها بيشترين موارد آثار اوکيف را تشکيل مي دهند. اين آثار بلافاصله جسارت را از طريق مقياس هاي بزرگ خود منتقل مي کنند. انگيزه تاکيد در اندازه هاي بزرگ بخاطر مشاهده راديکال در تغيير چشم انداز نيويورک بوده است. او تاکيد مي کند: "متوجه شدم اگر گل هاي را در مقياس کوچک بکشم، توجهي به آن نمي شود وقتي آنها را در ابعاد بزرگ مثل ساختمان هايي که در حال رشد هستند، بکشم، مخاطب آنها را نگاه مي کند و واقعا اين اتقاق افتاد."
پيشينه تاريخي اين نمادها به قرن بيستم که ساختمان سازي مدرن در آمريکا حال شکل گيري بود برمي گردد. کارهاي اوکيف پاسخي به اين نوع معماري است. افزون بر آن هم زمان او متوجه قدرت اين آثار بعنوان يک بيانيه شخصي، مفهومي براي عبور از تاريکي هنري شد.
البته گل ها مفاهيمي انتزاعي مثل عشق، خلوص و زيبايي را با توجه به نوع آن منتقل مي کنند ولي اوکيف بصورت راديکالي آنرا ساده مي کند و آنرا از پس زمينه و پيشنه خود تهي مي سازد و در مفاهيمي کاملا ابهام انگيز قرار مي دهد. با توجه با اين ايهام است که دايره منتقدان وي و دوستان زيگموند فرويد در نيويورک وصله مفاهيم سکسي و ساختار موازي با دستگاه تناسلي زن را به اين آثار چسباندند، هر چند اوکيف اين تفاسير را رد کرد.
حضور هنرمند ايراني
نگار احکامي، تنها هنرمند ايراني – آمريکايي است که در اين نمايشگاه با دو اثر پل و منبع حضور دارد. آثار نگار همواره با لايه ها و جزييات بي شمار همراه است. زماني که به عنوان بيننده درمقابل اثر مي ايستي، بايد خود به کشف بسياري از پديده هايي که احتمالا با گذشته مخاطب و نقاش گره خورده، بپردازي. استفاده از رنگ آبي که در سراميک ها و معماري ايراني بسيار بچشم مي خورد، همواره در آثار او خودنمايي مي کند. اين تزيينات راهي براي پيوند بين هنر ايراني با سنت جهاني است.
او معتقد است آمريکايي ها سراميک هاي آبي و سفيد را از آثار سراميک چيني مي شناسند. آنچه که از سنت ديرينه ايراني ها و عراقي ها مي آيد و به بوته فراموشي سپرده شده است. در اين اثر شاهد پلي هستيم که خود نقاش مي گويد: "از آتليه من در منهتن نيويورک اين پل عابر پياده قابل رويت بود و بسيار نزديک به برجهاي جهاني، البته ۵ سال پس از ويراني آن در ۱۱ سپتامبر. ايستادن در اين محل يک تجربه بسيار احساسي براي من است. در سمت چپ اين اثر معماري شگفت آنگيز ايراني که از دوران کودکي بخاطر دارم، به چشم مي خورد و در بخش راست آن چشم انداز منهتن قابل شناسايي است."
نگار احکامي هرگز در ايران زندگي نکرده است. او متولد ۱۹۷۱ در بالتيمور است. اما نقاشي هاي او از ايران با تفسير کارتوني که از ايران در رسانه هاي غرب ارائه مي شود. پيوند خورده است. وي مي افزايد:"تجربه اي دردناک از اين درک نادرست که من همواره با آن مواجه بوده ام." او بطور موازي معماري اسلامي درهاي برج هاي دوقلو و برج آزادي تهران در زمينه سمت چپ را در مقابل هم قرارداده است. هم برج آزادي (ميدان شهياد تهران) و هم برج هاي دوقلو تقريبا همزمان پس از تولد او متولد شدند: يادآور دوراني که مسافرت به هردوي اين مکان ها آزادانه صورت مي گرفت. او ادامه مي دهد: "پل نماد اشتياق براي نوعي پيوند دوباره است."
شعله هاي آتش و آثار مينياتوري
پرتوهايي از شعله هاي آتش در اثر"پل" به چشم مي خورد. در مينياتور ايراني اين پرتوها نشانه اي از شهادت است و براي ايرانيان مهاجرنماد به انتظار ماندن در پشت وطني که آنرا دوست دارند. نگار مي گويد:"شايد اين درکي از پديده اي با ارزش است که در وطن قرباني شده است، من آنرا به نوعي رنج پيوند مي دهم و نمادي رواني که براي تفسير مخاطب گشوده است." هر چند زني که برفراز پل ايستاده سمبلي از مهاجران و پناهندگاني است که بين دو فضا ايستاده اند و مکان امني براي خود نمي يابد به ويژه آنکه هنور در دوراني هستيم که فضاي ممنوعيت مسلمانان به اين کشور حاکم است.
نام نمايشگاه
اسم "فراتر" براي نمايشگاه، الهام گرفته شده از آخرين اثر اوکيف با رنگ روغن است که در سال ۱۹۷۲ به پايان رسد. فوجي از رنگه هاي آبي، سياه و خاکستري که در بستري از لايه هاي افقي آبستره با يک روبان سفيد مزين شده است. اين نقاشي يادآور يک افق دور در تاريکي يا روشنايي است.
اوکيف بينايي چشمانش را سه سال قبل از دست داده بود و اين اثر تنها با ديد پيراموني او شکل گرفت. در واقع "فراتر" نشان از آن دارد که چه چيزي در وراي واقعيت ادراک او وجود داشته است. در سن ۸۴ سالگي او مي بايست به اين مي انديشيد که چه لايه اي در وراي سپري شدن زمان او در روي زمين باقي مي ماند. او با ديد متمايز خود در وراي زمان، زيبايي و شگفتي را در جهان روزمره ما کشف کرد.