به قلم: فاطمه عبداله زاده
"هر بار که به جهان نگاه مي‌کنيم، دوباره ساخته ميشود." اين سخن از موريس مرلو-پونتي، فيلسوف پديدارشناس، به‌خوبي حال و هواي جديدترين مجموعه آثار دکتر سارا جعفري را بازگو مي‌کند.
نمايشگاه جديد دکترجعفري با عنوان "با تو از ماه سخن مي‌گويم" در گالري هفت ثمر، مخاطب را به سفري خيال‌انگيز در جهان نمادين و شخصي هنرمند دعوت مي‌کند. اين مجموعه، که حاصل تجربيات بصري و کلامي جعفري در شش سال اخير است، با نگاه شاعرانه‌اي به عناصر طبيعت، زنانگي و تخيل، نقاشي‌هايي سرشار از حس و معنا ارائه مي‌دهد.
جعفري، هنرمند ايراني و استاد دانشگاه با پيشينه‌اي برجسته در هنرهاي تجسمي و فارغ‌التحصيلي از دانشگاه‌هاي سوربن و استراسبورگ، در آثارش به کاوش در مفاهيم هويتي و زيبايي‌شناختي پرداخته است. اما آنچه اين مجموعه را متمايز مي‌سازد، پيوند عميق او با ماه است؛ ماهي که به نماد تخيل و بازتاب احساسات متغير در زندگي او بدل شده است.
در اين مجموعه، ماه، درخت، پرنده و زن، چهار عنصر محوري در اين آثار هستند که در ميان سطوح هندسي ساده و رنگ‌هايي با هارموني خاص قرار گرفته‌اند. صورت زنانه، که در بسياري از کارها حضور دارد، نماد اصالت و ريشه‌هاي انساني است که گويي درون طبيعت ريشه دوانده است؛ زني که نه‌تنها ناظر بلکه بخشي از طبيعت و کيهان است.
صورت هاي زنانه که يادآور هويت زنان ايراني هستند، از ميان سطوح هندسي و ترکيب‌هاي رنگي بيرون مي‌آيد، در عين لطافت، حضوري استوار و استعلايي دارد. چهره‌اي که گاه در آرامش سطوح پناه گرفته و گاه با لبه‌هاي تيز مثلث‌ها در چالش است اما همچنان زيبايي و لطافت خود را حفظ کرده‌اند. گويي هنرمند با بهره‌گيري از اين عناصر، تجربه‌هاي زيسته خود را در قالبي استعاري به تصوير کشيده است. حضور زن در کنار نمادهايي چون ماه، درخت و پرنده، تأکيد بر پيوند ذاتي ميان انسان و طبيعت است.
ماه، به‌عنوان عنصري تکرارشونده در اين آثار، فراتر از يک نماد ساده است. اين ماه، ميراثي است از رابطه عميق جعفري با پدرش، محمدابراهيم جعفري، شاعر و نقاش برجسته ايراني. هنرمند، در استيتمنت مجموعه با بياني صميمي، از شبي ياد مي‌کند که در دوران همه‌گيري کرونا به خانه کودکي‌اش بازگشت و روي تختي که پدرش براي استراحت بر آن دراز مي‌کشيد، لميد. آن شب، نگاه او به آسمان و ماه، راز پدر را برايش آشکار کرد و گفتگوي او با ماه، در آرامشي بي‌مرز و نگاهي به زيبايي بي‌انتهاي هستي برايش فاش شد.
درختان و پرندگان که در آثار او به‌وضوح ديده مي‌شوند، نمادهايي هستند از استمرار و آزادي. درخت، با شاخه‌هايي که به آسمان مي‌رسند و ريشه‌هايي که در خاک فرو رفته‌اند، ميتواند نمادي از پيوند گذشته و حال باشد. پرندگان، اما، استعاره‌اي از رهايي و اميدند؛ آن‌ها گويي حامل پيام‌هاي ناگفته‌اند که پروازکنان ميان واقعيت و خيال حرکت ميکنند. اين دو عنصر طبيعي در کنار صورت زنانه و ماه، يک شبکه معنايي مي‌سازند که مخاطب را به تأملي عميق در مورد پيوند ميان انسان و طبيعت دعوت مي‌کند.
رنگ‌ها در آثار جعفري نقش روايتي برجسته دارند. رنگ‌ها در آثار اين مجموعه نقشي اساسي دارند. جعفري از ترکيب هوشمندانه رنگ‌هاي گرم و سرد بهره مي‌گيرد تا حس تعادل و تضاد را در کنار هم خلق کند. رنگ‌ها، گويي زباني ديگر براي بيان احساسات و خيال هستند؛ آبي‌ها، آرامش و عمق را به ذهن مي‌آورند، در حالي که قرمزها و نارنجي‌ها گرما و شور را به تصوير مي‌کشند.در اين آثار، تخيل همچون جرياني آزاد عمل مي‌کند و هنرمند مرزهاي متعارف را کنار مي‌زند تا جهاني بي‌پايان بسازد. اين هارموني بصري نه‌تنها زيبايي‌شناختي آثار را تقويت مي‌کند، بلکه حامل داستان‌هايي احساسي است. رنگ‌ها در اين مجموعه، ابزاري فراتر از تزئين هستند؛ آن‌ها گويي زباني ديگر براي بيان حرکت‌هاي دروني روح هنرمندند.
آنچه اين مجموعه را منحصربه‌فرد مي‌سازد، حضور شعر در کنار نقاشي‌هاست. جعفري با بهره‌گيري از اشعار و خاطرات شخصي، مرز ميان کلمه و تصوير را محو کرده است. شعرهايي که در کنار آثار ارائه شده‌اند، به‌مانند پلي هستند که احساسات مخاطب را به جهان بصري هنرمند متصل ميکنند و بيان درونيات هنرمند از قالب واژه به فرم در جرکتي بي وقفه جريان دارد. اين ترکيب نوشتار و نقاشي، تجربه‌اي چندوجهي ايجاد مي‌کند که در آن، هر کلمه و هر رنگ در گفتگويي هماهنگ با ديگري قرار دارد. شعرهاي او همچون زمزمه‌هايي از خاطرات کودکي و يادآوري لحظات گمشده‌اند، و در عين حال، حامل پرسشي بزرگ‌تر: چگونه مي‌توان در ميان نوسانات زندگي، تعادلي شاعرانه يافت؟
مجموعه «با تو از ماه سخن مي‌گويم» سفري است از درون به بيرون؛ از يادآوري پدر و ميراث هنري او، به بازآفريني جهاني که در آن هنر به ابزاري براي عبور از چالش‌ها تبديل ميشود. اين آثار، نه‌تنها روايتگر داستاني شخصي، بلکه دعوتي هستند براي تمام کساني که در جستجوي معناي تازه‌اي از زيبايي و هويت‌اند. جعفري، در اين مجموعه به شيوه اي نمادين ما را يادآور ميشود که نگاه به ماه، نگاه به خود است؛ نگاه به همان بخش‌هايي از وجودمان که گاه در ميان شلوغي زندگي فراموش مي‌شوند، اما همچنان منتظرند تا کشف شوند.
دوم ژانويه 2025
