نمايشگاه ها و گالري ها همچنان پرکار و شلوغ بودند و تنها در تهران ۲۰ گالري يا نگارخانه جديد تاسيس شد.
در سالي که گذشت، هم هنرمندان ايراني، آثارشان را در نقاط مختلف دنيا به نمايش گذاشتند و هم شماري از کارهاي مهم در حوزه هنرهاي تجسمي در ايران به نمايش درآمد.
در سال ۹۳ نيز، داستان هميشگي زندگي تکرار شد: هنرمندان جديدي پا به ميدان گذاشتند و هنرمنداني چشم از جهان فروبستند.
آنچه در ادامه مي خوانيد، مروري است گذرا بر برخي از مهم ترين رويدادها در حوزه هنرهاي تجسمي در سالي که گذشت.
رکورد جديد
در سومين حراج تهران ويژه آثار هنر مدرن و معاصر ايران، چند رکورد جديد در زمينه فروش مجسمه، نقاشي و عکس ثبت شد. در اين حراجي، تمامي ۹۰ اثر هنري عرضه شده از ۸۷ هنرمند از سه نسل از هنرمندان هنرهاي تجسمي به قيمت مجموعا ۱۳ ميليارد و ۲۵۷ ميليون تومان به فروش رفت.
در اين حراجي، همچنين براي اولين بار در بازار داخلي دو اثر نقاشي با قيمتي بيش از يک و نيم ميليارد تومان فروخته شد و ۳۵ اثر ديگر هم با قيمتي بيش از يکصد ميليون تومان خريده شدند.
باز هم رکورد
در سال ۹۳ فقط رکورد قيمت ها جابه جا نشد. تعدادي از سرشناس ترين هنرمندان معاصر به سال ها غيبت خود از گالري ها پايان دادند و با نمايش آثارشان رونقي خاص به گالري هاي تهران بخشيدند.
آيدين آغداشلو، بعد از ۴۰ سال، در ۱۵ بهمن ماه ۱۱ اثر خود را با عنوان "خاطرات انهدام" در گالري اثر به نمايش گذاشت. اين نمايشگاه با استقبالي کم سابقه روبه رو شد و بسياري در باره آن نوشتند.
ببينيد: شماري از آثار به نمايش درآمده آيدين آغداشلو
روز ۲۳ آبان هم براي اولين بار، نقاشي هاي علي اصغر قره باغي با عنوان "شصت سال عشق نهاني" در نگارخانه مينا به نمايش درآمد. در اين نمايشگاه، صد اثر از مجموع ۵۰۰ تابلويي که آقاي قره باغي در طول بيش از شصت سال به طور پنهان کشيده و هرگز آنها را به نمايش نگذاشته بود، نمايش داده شد.
علي اصغر قره باغي را به عنوان يکي از تاثيرگذارترين منتقدان و مترجمان حوزه هنرهاي تجسمي در ايران مي‌شناسند، اما با برگزاري اين نمايشگاه جامعه هنري ايران با چهره ديگري از او نيز آشنا شد. نمايش آثار هنرمندان برجسته پس از سال ها غيبت در سال ۹۳ عملا تبديل به يک روند شد.
گالرى آب انبار از دهم بهمن ماه شماري از نقاشي‌هاي ۴٠ سال اخير سيراک ملکونيان از چهره‌هاي شاخص نسل اول نقاشان معاصر ايران را به نمايش گذاشت. سيراک ملکونيان ۸۴ ساله که سال هاست در کانادا زندگي مي کند، براي برپايي اين نمايشگاه به تهران سفر کرد.
از ۳۰ آبان ماه تعدادي از جديدترين نقاشي هاي محسن وزيري مقدم، از پيشگامان هنر مدرن ايران در گالري خاک به نمايش گذاشته شد. محسن وزيري مقدم در اين نمايشگاه که با عنوان "شهود رنگ" برگزار شد، تعداي از تازه ترين کارهاي آبستره اش را که در ۹۰ سالگي خلق کرده به نمايش گذاشت.
در ۱۵ اسفندماه هم ۲۵ اثر ناصر اويسي، از پيشگامان مکتب سقاخانه در موزه هنرهاي زيباي سعدآباد به نمايش گذاشته شد. آقاي اويسي نيز سال هاست در کانادا زندگي مي کند و اين آثار از مجموعه شخصي او و از طرف خانواه اش به نمايش گذاشته شد.
نگارخانه سبز در ۲۰ دي ماه ميزبان نمايشگاهي با عنوان "مروري بر آثار ابراهيم حقيقي" شد. در اين نمايشگاه براي نخستين بار مجموعه اي کامل از آثار گرافيکي ابراهيم حقيقي که در برگيرنده بيش از ۳۰۰ اثر خلق شده در فاصله سال هاي ۱۳۴۸ تا ۱۳۹۲ بود، به نمايش درآمد.
همزمان با اين نمايشگاه، از "کتاب حقيقي" که گزيده اي از آثار ابراهيم حقيقي در بيش از ۴۰ سال فعاليت هنري است، رونمايي شد.
و سرانجام اينکه، در سالي که گذشت، کتاب "سرآمدان هنر نو" نوشته جواد مجابي منتشر شد. اين کتاب در برگيرنده ده ها مقاله، يادداشت، نقد و نظر و تفسير و بررسي نويسنده در حوزه هنرهاي تجسمي و هنرمندان اين حوزه است. جواد مجابي نويسنده، شاعر و از پيشگامان نقد هنرهاي تجسمي در ايران است که نوشته هايش سهمي عمده در آشنايي نسل جوان با آثار تجسمي داشته است.
کاريکاتوريستي که شواليه شد
در آبان ماه سال ۱۳۹۳ کامبيز درمبخش، طراح، کاريکاتوريست و گرافيست، به عنوان اولين هنرمند حوزه هنرهاي تجسمي ايران نشان شواليه ملي لياقت دولت فرانسه را دريافت کرد.
کامبيز درمبخش، متولد ۸ خرداد ۱۳۲۱، از شهرتي جهاني برخوردار است و تا کنون جوايز بسياري از بزرگ ترين و مهم ترين مسابقات و جشنواره هاي بين المللي دريافت کرده است.
در سالي که گذشت، کامبيز درمبخش در چند نمايشگاه، آثارش را به نمايش گذاشت. همچنين حسن کريم زاده، گرافيست کتابي از کارهاي کامبيز درمبخش به نام "مينياتورهاي سياه" منتشر کرد. اين کتاب در برگيرنده ۵۲ کار از طرح ها و کاريکاتورهاي مينياتوري او در اوايل دهه ۵۰ است که در فاصله سال هاي ۱۳۵۲ تا ۵۴ در روزنامه "آيندگان" منتشر مي شد و به علت نگاه انتقادي او به مسايل وقت، به ممنوع القلمي وي انجاميد.
سه نسل در کنار هم
در ۲۴ مهرماه نمايشگاهي به عنوان " نوسنت گرايي در هنر معاصر ايران" در موزه هنرهاي تهران افتتاح شد که فرصتي يگانه براي علاقه مندان هنرهاي تجمسي ايران بود تا از نزديک سير تحول و تطور هنرهاي تجسمي را در يک قرن گذشته ببينند.
در اين نمايشگاه، ۱۷۰ اثر نقاشي، مجسمه،عکس، ويدئو آرت و چيدمان از ۸۴ هنرمند از سه نسل کنار هم گذاشته شد.
تاسيس موزه گرافيک ايران
روز يکشنبه ۲۸ دي ماه، رويايي ۱۷ ساله عملي شد و موزه گرافيک ايران با نمايش ۶۰ اثر گرافيکي از گرافيست هاي مطرح ايراني افتتاح شد.
ساختمان موزه گرافيک ايران بناي قديمي زيبايي در باغ اناري تهران‌پارس در شرق تهران است که از دوران قاجار بازمانده است. با همکاري سازمان زيباسازي شهرداري تهران بازسازي شده و در اختيار انجمن صنفي طراحان گرافيک ايران قرار گرفته است.
بخشي از فضاي اين موزه به نمايش ثابت آثار برجسته گرافيک ايران اختصاص خواهد داشت. جمع آوري، نگهداري و نمايش آثار هنرمندان پيشکسوت گرافيک، نمايش آثار هنرمندان، ايجاد کتابخانه، کلاس هاي آموزشي، موزه داري مرمت، فروشگاه کتاب و صنايع دستي از ديگر فعاليت هاي اين موزه خواهد بود.
هفتمين جشنواره بين المللي هنرهاي تجسمي
هفتمين جشنواره بين‌المللي هنرهاي تجسمي فجر از ۱۴ بهمن تا ۱۲ اسفند و به شکلي غير رقابتي برگزار شد.
در اين دوره از جشنواره، حدود ۱۱۰ اثر از ۸۰۰ هنرمند در نه رشته کاريکاتور، مجسمه‌سازي، نقاشي، سفال و سراميک، تصويرسازي، گرافيک، خوشنويسي، پوستر و نگارگري در سه بخش اصلي، جنبي و ويژه به نمايش درآمد.
با آنکه امسال نيز بحث در ميان هنرمندان بر سر شرکت يا عدم شرکت در جشنواره هاي دولتي همچنان ادامه داشت، اما دست کم در اين دوره، آثار راه يافته به جشنواره از سوي انجمن هاي صنفي در هر حوزه انتخاب شده بودند.
ايراني ها در خارج
در سال ۹۳، آثار بسياري از هنرمندان ايراني در گالري ها و موزه هاي مختلف در جهان به نمايش درآمد که فهرست کردن تمامي آنها در اين فرصت ممکن نيست.
در ارديبهشت ماه ۱۳۹۳، موزه هنرهاي مدرن پاريس ميزبان نمايشگاهي بزرگ و فراگير از هنر معاصر ايران بود. در اين نمايشگاه که با عنوان "تاريخ ناويراسته" برپا شد، ۲۰۰ اثر خلق شده در ۵۰ سال گذشته در نقاشي، عکس، پوستر و گرافيک و فيلم به نمايش گذاشته شد.
بهمن محصص، بهجت صدر، کاوه گلستان، بهمن جلالي، يحيي دهقان پور، رعنا جوادي، قباد شيوا، بهزاد شيشه گران، کوروش شيشه گران، کاظم چليپا، محسن راستاني، مزدک عياري، جاسم غضبانپور، مهشيد نوشيرواني، تهمينه منزوي، پرويز کيمياوي و مرتضي آويني از جمله هنرمنداني بودند که آثارشان در اين نمايشگاه به نمايش گذاشته شد.
در دهم شهريور ماه، خيام، اثري از حسين فخيمي از پيشکسوتان مجسمه سازي راهي آمريکا شد تا در باغي در منهتن نيويورک نصب شود. اين مجسمه، سومين نسخه مجسمه خيام حسين فخيمي است. در جريان سفر حسن روحاني، رييس جمهوري ايران به سازمان ملل متحد در نيويورک، مذاکراتي درباره نصب يک اثر هنري به عنوان نمادي از ايران در باغي در نيويورک صورت گرفته بود.
خارجي ها در ايران
در سالي که گذشت، آثاري از هنرمندان سرشناس جهاني نيز در ايران به نمايش درآمد که از جمله آنها مي توان به نمايش آثار اتو پينه آلماني در موزه هنرهاي معاصر تهران اشاره کرد.
کارهاي اتو پينه، از پايه گذاران گروه زيرو،و از سرشناس ترين هنرمندان مدرن و يکي از بنيانگذاران هنرهاي نوري و حرکتي پس از نمايش آثار دو عضو ديگر اين گروه در ايران، روز پنجم اسفندماه به نمايش گذاشته شد.
قرار بود اتو پينه خود در اين نمايشگاه شرکت کند، اما يک سال قبل از برگزاري نمايشگاه درگذشت.
پروژه مرمت و جلادهي مجسمه "کره" اثر آرنالدو پومودورو، مجسمه‌ساز بزرگ ايتاليايي که در باغ مجسمه موزه هنرهاي معاصر تهران نصب شده، از آبان ماه تا دي ماه انجام گرفت.
آرنالدو پومودورو به خاطر خلق تنديس‌هاي کروي و ستوني، شهرتي جهاني دارد و آثارش در موزه ها و شهرهاي مختلف جهان نصب شده است. از او به جز "کره" دو اثر ديگر نيز در ايران وجود دارد.
جوان ها مي آيند
در سال ۹۳ پنجمين دوره دوسالانه نقاشى دامون‌فر ويژه جوانان زير ۲۵ سال ايران برگزار شد. حضور چهره هايي مثل مانند آيدين آغداشلو، ابراهيم جعفري، فرشيد مثقالي، حسين خسرو جردي، محمد احصايى و فرح اصولى در شوراى داورى دوره‌هاى مختلف اين دوسالانه به آن اعتبار بخشيده است. رييس شوراي داوران پنجمين دوره دوسالانه دامون فر، آيدين آغداشلو بود.
در دوازدهمين دوره جشن تصوير سال و جشن فيلم تصوير نيز که روز جمعه پانزدهم اسفندماه در خانه هنرمندان ايران برگزار شد، بخش مسابقه براي جوانان زير ۲۵ سال در رشته هاي عکس، پوستر، کاريکاتور و فيلم مورد توجه و استقبال قرار گرفت.
درگذشتگان
هوشنگ سيحون: هوشنگ سيحون، يکي از مهم‌ترين معماران ايراني، روز پنجم خرداد ماه در سن ۹۳ سالگي، به علت کهولت سن در ونکوو کانادا درگذشت. از هوشنگ سيحون، به عنوان پدر معماري نوين ايران ياد مي شود. او خالق بسيري از بناها و ساختمان هاي مهم امروز ايران است از جمله آرامگاه کساني چون ابوعلي سينا، خيام، نادرشاه افشار، کمال الملک، کلنل محمد تقي خان پسيان و … او در سال ۱۳۵۹ ايران را براي هميشه ترک کرد.
حسين پرتوي: حسين پرتوي، عکاس خبري در روز ۲۸ ارديبهشت ماه در ۷۲ سالگي و پس از يک دوره طولاني بيماري درگذشت.
تعدادي از عکس هاي او از انقلاب، از جمله معروف ترين عکس هاي تاريخ معاصر ايران هستند، از جمله عکس ديدار همافران با آيت الله خميني در ۱۹ بهمن ماه سال ۱۳۵۷، عکس ورود آيت الله خميني به تهران در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ و عکس اعدام فرماندهان و مقامات نظام شاهنشاهي در مدرسه هاي رفاه و علوي تهران.
منوچهر درفشه: منوچهر درفشه از پيشکسوتان تصويرسازي در ايران، روز جمعه ۲۷ تير ماه در ۷۴ سالگي در پي بيماري سرطان درگذشت. او پس از نورالدين زرين‌کلک و پرويز کلانتري در دهه هاي ۶۰ و ۷۰ خورشيدي مسئوليت تصويرسازي کتاب‌هاي درسي را به عهده داشت و از جمله تصويرسازي‌هاي او مي‌توان به روايت منظوم "روباه و زاغ" اشاره کرد.