آفتابه لگن براى موسيقى، جارو براى نقاشى / اجراي نخست پرفورمنس نادر مشايخي در گالري بوم

دور نخست پروفورمنس "آفتابه لگن هف‌ دس" اثر نادر مشايخى با رونمايي از نت‎هاي موسيقى اين رهبر اركستر و نقاشي "هما ارکاني " و نمايش ويدئوآرت" افروز وزيرپور" عصر جمعه يازدهم ارديبهشت در گالري بوم برگزار شد.

استقبال جمع کثيري از علاقه‎مندان از اين پروفورمنس که حتي ديدن و شنيدن آن را با دشواري همراه کرده بود نشان از آن داشت که نام‌هاي آشنا هميشه مي‎توانند براي مخاطبان کنجکاوي‎برانگيز باشند و افراد مختلفي را با خود همراه کنند.

فضاي بزرگ گالري بوم براي اجراي اين رويداد به سه بخش تقسيم شده بود، در بخشي از گالري که فضاي بزرگتري نيز داشت، نت‎هاي نادر مشايخي به نمايش گذاشته شده بود، حدود 10 تابلو که مشايخي به شيوه مشق خوشنويسي نت‏ها را با رنگ‎ها سياه قرمز و بر زمينه‎اي کرم رنگ نوشته بود نوازندگان قطعات مربوط به خود را از روي آنها بنوازند.

نوازندگان علاوه بر آفتابه‎ و لگن‌هاي مسي از سازهاى فلوت، ويولن، درامز و سنج نيز براى خلق موسيقى اثر بهره مى بردند كه فضاى تجربه نشده و ناشنيده اى در موسيقى بود؛

بيش از هر چيز به نظر مي‌رسد مشايخي با ارائه نت‌هاي قطعه مورد نظر خود به شکل تابلوهايي که حال و هواي خوشنويسي يا شايد به روال مرسوم نقاشي‎خط در آنها ديده مي‌شود تلاش کرده باشد که پلي ميان بخش شنيداري اين پروفورمنس با بخش ديداري آن ايجاد کند. هرچند تنها پيوند بصري اين دو بخش همان بصري بودن آنهاست و آنچه در پروفرومنس نقاشي از سوي هنرمند آن "هما ارکاني " ارائه شد شکل ديگري از نقاشي است.

آنچه از سوي مشايخي براي اين قطعه موسيقي مورد تاکيد قرار گرفته است استفاده از امکانات تکرار به عنوان يکي از دو جنبه دريافت و رسيدن از آن به عنصري به نام تغيير در اين پروفورمنس است. عنصري که مشايخي معتقد است باعث تبديل شنيدن به گوش دادن و ديدن به نگاه کردن مي‏شود.

نقاشى با چشمان بسته با جارو و فرچه

اما از سوي ديگر گالري بوم به اجراي پروفورمنس نقاشي هما ارکاني اختصاص داشت. فضايي که با وجود جدا بودن از بخش موسيقي فاصله چنداني با آن نداشت و قرار بود نقاش با شنيدن موسيقي در فضايي مشترک با آن قرار گرفته و در واقع با استفاده از همان عنصر تکرار اثري متفاوت بيافريند هرچند ازدحام جمعيت پرشمار درون گالري بوم اين کار را با دشواري‎هايي همراه کرده بود.

نقاشى با چشمان بسته توسط هما اركانى جذابيت اين بخش را دو چندان كرده بود؛ موضوعي که خود مي‎توانست علاقه‌مندان کنجکاو بيشتري را به تماشاي اين پرفورمنس بکشاند. ارکاني به عنوان نقاش و خالق اين اثر با چشماني بسته و با ابزاري مانند جارو و فرچه‎هاي مخصوص شستشو که پيش از اين براي نقاش مورد استفاده قرار نگرفته است روي پارچه بوم با زمينه سياه به خلق اثر خود پرداخت.

ضرب گرفتن روى بوم

ارکاني را با نقاشي‎هاي فيگوراتيو و گاه هايپر رئاليستي از زنان و مردان مي‎شناسيم او در فضاي اين پروفورمنس به سراغ نوع ديگري از نقاشي رفته است که خود نيز آن را تجربه نکرده است. او کار خود را با پاشيدن رنگ سفيد به بوم سياه رنگش آغاز مي‎کند عملي که در همان ابتدا زمزمه نام جکسون پوولاک را در ميان حاضران بلند مي‌کند اما آيا اين واقعا تکرار کار يکي از بزرگترين نقاشان اکسپرسيونيسم انتزاعي جهان است؟

ارکاني زرد، سرخ و سياه را به رنگ‎هاي پاشيده شده بر بوم اضافه مي‌کند، او همراه با موسيقي بر تابلو ضرب مي‌گيرد گويي مي‎کوشد ذهنياتش را با رنگ بر تابلو بنوازد، گاه خشمش را با رنگ به بوم مي‎پاشد و گاه با مهر رنگ‎ها را نوازش مي‏کند. رنگ‎ها يک به يک و در دو زمان چهل دقيقه‌اي کنار هم مي‌نشينند تا تابلو در نهايت و با ممهور شدن به حروفي فارسي از جکسون پولاک فاصله بگيرد.

ارکاني اما خود معتقد است که در اين اثر حذف ديدگاه کنوني هنرمند باعث شده است که او تجربيات و دستاوردهاي پيشين خود را با بياني انتزاعي به بوم منقل کند و در اين راه با حذف عنصر بينايي از لامسه، شنوايي و بويايي کمک بگيرد.

يك ويدئو ضلع سوم مثلث

بخش سوم اين رويداد به ويدئوآرت افروز وزيرپور اختصاص داشت، يک ويدئو که در فضايي سوررئال و با استفاده از تکرار سعي داشت موضوعاتي چون دروغ و هويت را بيان کرده و به اين ترتيب مسير موسيقي نادر مشايخي و نقاشي هما ارکاني را در فضايي متفاوت ادامه دهد.

عنوان "آفتابه لگن هف‌دس" به نظر مي‎رسد به نوعي روزمرگي اشاره دارد و ابزار انتخاب براى موسيقى و نقاشى نيز در همين راستا برگزيده شده‎اند ابزاري دم دستي که حال قرار است به کار آفرينش هنري بيايند. شايد بتوان اين انتخاب را نفي اهميت ابزار از سوي هنرمندان براي کار هنري نلقي کرد، يا شايد هنرمند به عنوان خالق يک اثر مي‎کوشد به مخاطب خود بگويد که او خالق است و توانايي خلق را به هر شکل ممکن؛ با ابزاري متفاوت و چشماني بسته نيز دارد.

اين پرفورمنس يک بار ديگر در جمعه 18 ارديبهشت ماه نيز اجرا خواهد شد و چه بسا در اجراي جديد تغييراتي در شکل ارائه پرفورمنس ايجاد شود.

پیمایش به بالا