آنجا که هنر از صفر آغاز مي‌شود / نمايش بزرگ‌ترين مجموعه گروه ˝زيرو˝ در برلين

جريان هنري موسوم به صفر، جرياني پيشرو پس از جنگ جهاني دوم در آلمان بود که هنر را به حيطه‌هاي جديدي برد. نمايشگاهي در برلين اين جريان آلماني را گرامي داشته است و منتخبي از آثار اين جريان در طول زمان را نمايش داده است.

در جريان صفر، هنرمند روي نور و تحرک تمرکز مي‌کند و به دنبال دادن اميدي تازه به هنر بعد از سالهاي تيره پس از جنگ جهاني دوم است.

اين نمايشگاه در سه هزار متر مربع برگزار شده است و جريان صفر را از زمان ظهورش در سال ۱۹۵۷ ميلادي تا يک دهه بعد در سال ۱۹۶۷ ميلادي دنبال مي‌کند. اين جريان هنري از شهر دوسلدورف آلمان آغاز شد اما سريع به شهرتي جهاني رسيد.

دانيل بيرنبائوم، نماينده بنياد صفر مي‌گويد: "آن‌ها وقتي کارشان را شروع کردند مي‌خواستند از صفر شروع کنند. اين دوره‌اي بود که پس از جنگ جهاني دوم فرهنگ آلمان ورشکست شده بود، دوره‌اي که کسي نمي‌دانست از کجا و چگونه کار را شروع کند و اين يکي از آن لحظاتي بود که آن‌ها هنر را از ابتدا آغاز کردند. ممکن است بگويند که آن‌ها تمام افکار سنتي نقاشي را پشت سر گذاشتند. آن‌ها ديگر نور را نقاشي نمي‌کردند بلکه خود نور را نشان مي‌دادند."

هنرمندان پايه گذار اين جريان هاينز مک و اتوپينه بودند. گونتر اوکر دير‌تر به اين جريان پيوست. اين جريان عموما واکنشي به اکسپرسيونيسم انتزاعي در نظر گرفته مي‌شود با اين استدلال که هنر بايد از رنگ، احساس و بيان فردي خالي باشد. لغت صفر به گفته اتوپينه، بنيانگذار اين جريان بياني از "حوزه‌اي از امکاناتي ناب براي شروعي جديد است."

هرمان دو وريس، هنرمند متولد هلند و ساکن آلمان از اعضاي اين جريان هنري بود که همچنان تاثير آن در آثارش مشهود است.

او مي‌گويد: "صفر آزادي و گشايش است. نقطه‌اي است که همواره مي‌توانيد به آن بازگرديد. صفر همچون دريچه است. دريچه‌اي که باز است و اينجا است، همه جا هست و همه جا هيچ جا نيست و هيچ جا هم همين است که مي‌بينيد."

جريان هنري صفر رسما در سال ۱۹۶۷ ميلادي از بين رفت اما علاقه به هنرمندان اين جريان در سالهاي اخير رو به افزايش نهاده است و آثار هنرمندان اروپايي اين دوره به بالا‌ترين قيمت‌ها در حراج‌ها به فروش مي‌رسند.

به گفته برگزارکنندگان نمايشگاه فعلي در برلين، اين نمايشگاه بزرگ‌ترين مجموعه جمع آوري شده از آثار جريان صفر تا به امروز است. اين نمايشگاه تا ۱۸ خرداد ادامه خواهد داشت و سپس در موزه استيدليک آمستردام به نمايش در خواهد آمد.

جالب است بدانيد؛ موزه هنرهاي معاصر تهران هم اين روزها ميزبان نمايش يکصد اثر از اتوپينه هنرمند فقيد و از بنيان‌گذاران جريان صفر در هنر آلمان است.

پیمایش به بالا