يک شاهکار هنري اثر «گوستاو کليمت» درحالي به‌زودي به مزايده گذاشته مي‌شود که انتظار مي‌رود رکوردشکني کند. با اين حال اين تابلو نقاشي علاوه بر قيمت، از داستان شگفت‌انگيزي نيز برخوردار است.
«پرتره‌ي اليزابت لادرر»(۱۹۱۴–۱۹۱۶) اثر «گوستاو کليمت»
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، بي‌ترديد يکي از قابل‌توجه‌ترين آثار حراجي فصل پاييز، تابلو نقاشي «پرتره‌ي اليزابت لادرر» (۱۹۱۴ ـ ۱۹۱۶) اثر «گوستاو کليمت»(۱۸۶۲–۱۹۱۸) است، که انتظار مي‌رود زماني که در حراجي ساتبيز نيويورک به فروش گذاشته مي‌شود، تا ۱۵۰ ميليون دلار ارزش پيدا کند.
اين تابلو نقاشي پرتره تمام‌قد زني جوان و چشمگير با موهاي تيره و پوستي روشن را نشان مي‌دهد که لباسي سفيد و ردايي آبي با طرح‌هايي بر تن کرده است. در حرکتي غيرمعمول، پس‌زمينه اين نقاشي شامل مجموعه‌اي از آدمک‌هاي کوچک چيني است که لباس‌هاي سنتي بر تن دارند(شايد نوعي پرده‌ي ديواري باشد) و همچنين يک قالي با طرح‌هاي نارنجي و صورتي زير پاي اين زن ديده مي‌شود.
اين اثر متعلق به مجموعه‌ي سرمايه‌دار فقيد لوازم آرايشي، «لئونارد لادر» از شرکت «استي لادر» است که در ماه ژوئن، در سن ۹۲ سالگي درگذشت. فروش مجموعه‌ي شخصي او، البته به جز آثار کوبيستي به ارزش يک ميليارد دلار که به موزه‌ي متروپوليتن نيويورک اهدا شده، آغازگر فعاليت شعبه جديد ساتبيز نيويورک در ساختمان بروئر خواهد بود؛ ساختماني که پيش‌تر متعلق به موزه‌ي هنر آمريکايي ويتني بود. اين فروش در عصر ۱۸ نوامبر برگزار خواهد شد.
نقاشي «اليزابت لادرر» اخيرا در قالب يک امانت بلندمدت به گالري ملي کانادا در اوتاوا داده شده بود. پيش از آن، «لادر» اين بوم را در سال ۲۰۱۶ به گالري Neue در نيويورک که توسط برادر کوچک‌ترش، رونالد لادر بنيان‌گذاري شده است، براي نمايشگاه «کليميت و زنان عصر طلايي وين، ۱۹۰۰–۱۹۱۸» قرض داده بود. اين نمايشگاه، نمايشي خيره‌کننده از پرتره‌هاي اجتماعي اين هنرمند از زنان بود.
اين فروش مي‌تواند رکورد فعلي حراج براي استاد بزرگ مکتب جدايي‌طلبان اتريش را نابود کند. اين رکورد در حال حاضر ۸۵٫۳ ميليون پوند (۱۰۸٫۴ ميليون دلار) براي اثر «بانو با بادبزن» است که در سال ۲۰۲۳ در ساتبيز لندن به فروش رسيد. اين اثر همچنين گران‌ترين اثر هنري فروخته‌شده در حراجي در اروپاست.
اما قيمت پرتره‌ي اليزابت لادرر شايد کم‌اهميت‌ترين چيز درباره‌ي آن باشد. حتي بدون درخشش طلايي نقاشي مشهور «بوسه»، اين نقاشي به‌طرزي چشمگير زيباست و داستان پشت آن شگفت‌انگيز است.
به تصوير کشيدن چند نسل از يک خانواده
«کليمت» اين پرتره را براي مهم‌ترين حاميانش به نام‌هاي «آگوست لادرر»(۱۸۵۷–۱۹۳۶) و «سرنا لادرر»(۱۸۶۷–۱۹۴۳)، از دخترشان «اليزابت لادرر» را(۱۸۹۴–۱۹۴۴) کشيد. «سرنا» زني زيبارو و بانوي برجسته در اجتماع بود.
سرنا نخستين‌بار در سال ۱۸۹۹ به «کليمت» سفارش داد تا پرتره خودش را بکشد. (اکنون اين اثر در مالکيت موزه‌ي متروپوليتن نيويورک است.) شباهت ميان مادر و دختر در اين دو اثر آشکار است: چشمان تيره و ويژگي‌هاي ظريف، تقريبا همانند يکديگر.
«سرنا پوليتزر لادرر» اثر «گوستاو کليمت»
اما در تضاد با جامه‌ي غيرمعمول «اليزابت»، «سرنا» در حالي ژست گرفت که لباسي ابريشمي سفيد به سبک امپراتوري پوشيده بود که تقريبا در پس‌زمينه‌ي مه‌آلود محو مي‌شود. پس از نخستين نمايش آن در دهمين نمايشگاه جدايي‌طلبان وين در ۱۹۰۱، منتقدان اين پرتره درخشان را «سمفوني در سفيد» ناميدند که اشاره‌اي به تأثير «جيمز مک‌نيل ويسلر»(۱۸۳۴–۱۹۰۳)، نقاش آمريکايي است.
«سمفوني در سفيد شماره ۱» اثر «جيمز مک‌نيل ويسلر»
پرتره‌ي تقريبا تمام‌قد «سرنا» اثري مهم براي کليمت بود که بعدها به خاطر مهارت خارق‌العاده‌اش در به تصوير کشيدن زنان زيبا شناخته شد.
تا زمان درگذشت کليمت در ۵۵ سالگي، سرنا با درايتي تمام، کل ميراث او را خريداري کرد. خانواده‌ي لادرر بزرگ‌ترين مجموعه‌ي آثار کليمت در جهان را گردآوري کردند.
اين هنرمند همچنين در سال ۱۹۱۷ پرتره‌ي «شارلوت پوليتزر»، مادر سرنا، را کشيد. (او نسبتي با جوزف پوليتزر، ناشر روزنامه و بنيان‌گذار جايزه‌ي مشهور پوليتزر داشت.) کليمت فقط از يک زن يعني «آدل بلوخ-باوئر»(Adele Bloch-Bauer) چندين پرتره کشيد. اما مي‌توان گفت سرنا کاري فراتر کرد، چرا که او موفق شد کليمت را متقاعد کند سه نسل از زنان خانواده‌اش را روي بوم ثبت کند.
پرتره‌هاي اليزابت و سرنا دوباره در نمايشگاه سال ۲۰۱۶ در گالري Neue گرد هم آمدند، اما پرتره‌ي «پوليتزر» در پايان جنگ جهاني دوم گم شد و سرنوشت آن تا امروز ناشناخته است. نازي‌ها در سال ۱۹۴۰ مجموعه‌ي «لادرر» را مصادره کردند و بخش بزرگي از آن را براي نگهداري به قلعه‌ي Schloss Immendorf در اتريش منتقل کردند. گمان مي‌رود که بخش قابل توجهي از دارايي‌هاي اين خانواده، از جمله حداکثر ۱۰ اثر کليمت، در سال ۱۹۴۵ زماني که آتش قلعه را سوزاند، نابود شد.
کليمت در نقاشي نمادهايي از چين امپراتوري پنهان کرده بود
اگر پرتره‌ي سرنا تحت تاثير «ويسلر» بود، پرتره دخترش ۱۵ سال بعد، کار هنرمندي پخته بود که بي‌ترديد سبک شخصي خودش را پرورش داده بود. پرتره‌هاي کليمت در طول اين سال‌ها تکامل يافته بودند؛ ترکيب‌بندي‌هاي او پيچيده‌تر مي‌شد و مدل‌هايش را در ميان تزئينات هندسي قرار مي‌داد.
اين هنرمند سال‌ها در پي کمال روي اين اثر کار کرد. در نهايت، مورخان هنر معتقدند اين سرنا بود که اعلام کرد اثر کامل شده است و در واقع، بوم را از سه‌پايه‌ي کارگاه کليمت برداشت.
بخشي از دليل اين‌که ممکن است اين‌قدر طول کشيده باشد، منحصر به‌فرد بودن پرتره‌ي اليزابت است. آثار طلايي کليمت يادآور موزاييک‌هاي بيزانسي است که او در سفر به «راونا» در سال ۱۹۰۳ ديده بود: تزئيني و فيگورهايي که از ميان شبکه‌اي طلايي بيرون مي‌آيند.
کليمت براي کشيدن اليزابت، از پالت رنگي کاملا متفاوتي استفاده کرد. اليزابت در اين نقاشي در ميانه زمينه‌اي آبي روشن ايستاده است و ردايي سبک بر تن دارد که مانند حرير به نظر مي‌رسد. رداي او تا مرز انتزاع پيش مي‌رود، به‌گونه‌اي نقاشي شده که انگار پارچه صاف بر پس‌زمينه نشسته است. اين طرح مرموز و مسحورکننده است و حامل پيامي پنهان از سوي هنرمند.
«Kirsten Appleyard» دستيار مدير گالري ملي کانادا، گفت: «اگر با دقت به رداي مدل نگاه کنيد، دو اژدهاي آبي روشن را مي‌بينيد که از ميان موج‌هاي خروشان بيرون مي‌آيند. آنچه اين (طرح) به ما نشان مي‌دهد، البته به همراه شماري ديگر از نمادها، اين است که اين ردايي امپراتوري است. در حالي که کليمت در آثار ديگرش از موتيف‌هاي شرقي استفاده کرده بود، اين تنها پرتره‌اي است که شامل نشانه‌هاي امپراتوري است.»
اين نمادپردازي احتمالاً نشانه‌اي از احترام به خانواده‌ي «لادرر» بود، که قرار بود نشان دهد حمايت آن‌ها براي کليمت تا چه اندازه اهميت داشت. بيش از صد سال بعد، اين نقاشي همچنان شاهکاري خيره‌کننده است.