آيين نکوداشت استاد محمود فرشچيان نقاش و نگارگر برجسته تحت عنوان "نگارگر آسمان خيال" با حضور سيدعباس صالحي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و خانواده استاد فرشچيان و علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر روز دوشنبه ۳ شهريور در تالار وحدت برگزار شد.
به گزارش گالري آنلاين به نقل از مرکز روابط عمومي و اطلاع رساني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، در ابتداي اين مراسم نماهنگي از استاد فرشچيان پخش شد.
سپس بهمن نامور مطلق در سخنگاه قرار گرفت و گفت: انسان موجودي مفهوم ساز است و هر زمان با پديده شگفتي مواجه مي‌شود سعي مي‌کند با مساله سازي درک عميق‌تري از آن داشته باشد، تفاوت انسان‌ها در اين است که با چه شيوه‌اي مفهوم سازي مي‌کنند.
وي افزود: با پديده شگفتي مواجه هستيم که بايد چندين سال براي طلوع فردي شبيه استاد فرشچيان بگذرد.
نامور مطلق تصريح‌کرد: استاد فرشچيان به تمجيد نياز ندارد اگر بتوانيم ايشان را به مساله تبديل کنيم مي‌توانيم ايشان را در عرصه هنري جاري کنيم.
وي افزود: در مراسم خاکسپاري همه اقشار بدون هيچ تمايزي حضور داشتند، بايد بررسي کنيم تا دريابيم ويژگي‌هاي آثار وي چه بود که همگان با او ارتباط برقرار مي‌کردند.
نامور مطلق در مورد آرزوهاي به ثمر نرسيده استاد فرشچيان گفت: حداقل دو آرزوي استاد را بيان کنم اولي هنرستان استان اصفهان است و اصرار داشتند دوران درخشانش را دوباره تجربه کند که اميدوار هستم در اين دولت آروزي ايشان محقق شود.
وي با بيان اينکه دانشگاه هنرهاي ايراني اسلامي آرزوي ديگر استاد فرشچيان بود که تلاش زيادي براي تحقق آن صورت پذيرفت، افزود: راه حل‌هايي براي تحقق اين اهداف وجود دارد که انشالله شاهد عملي شدن آنها باشيم.
دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي: استاد فرشچيان کيمياگر معما بود
پس از آن حجت‌الاسلام عبدالحسين خسروپناه دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي در سخناني گفت: استاد فرشچيان کيمياگر معنا بود؛ او جوهره فرهنگي ايراني اسلامي را بر مي‌گرفت و آن را به زر ناب هنر متعالي بدل مي‌ساخت.
وي افزود: هنر استاد فرشچيان هنر دل بود و شاهکارهاي بي‌نظيري همچون "عصر عاشورا" و "ضامن آهو" را خلق کرده بود.
استاد فرشچيان در نقطه‌اي از تاريخ ايستاده بود که هنر با چالش سنت يا تجدد مواجه بود؛ اما او پاسخي ميان اين دو نداد، پاسخ او مسير سوم بود.
وي با بيان اينکه هنر استاد فرشچيان "سنت زنده و پويا" بود افزود: هر گردش قلم او بر بوم، تجسمي از حرکت جوهري در فلسفه صدرايي بود.
دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي تصريح‌کرد: ميراث استاد فرشچيان براي ما به عنوان سياستگذاران فرهنگي، يک نقشه‌راه عملياتي است، چراکه او سنت استاد_شاگردي را احيا، هنرمند را به مثابه سرمايه نمادين و محور انسجام ملي قرار داد، علت سوم هم تبديل هنر اصيل به مثابه قـدرت نرم استراتژيک در جهاد تبيين جهاني است.
در ادامه سهيل محمودي به شعر خواني پرداخت.
طاها بهبهاني: استاد فرشچيان در نگارگري تحول ايجاد کرد
پس از تن طاها بهبهاني در مورد ابعاد ناگفته هنرورزيِ استاد فرشچيان گفت: استاد فرشچيان در نگارگري تحول ايجاد کرد، او تفکر معنوي داشت و با شعر و ادبيات مانوس بود.
وي با اشاره به خاطره‌اي افزود: زماني که در ايران نبودم يکي از هنرمندان غربي اثري داشت که از آن اثر در خارج از کشور (محل اقامتم) به بزرگي ياد مي‌شد ولي زماني که به ايران برگشتم ديدم پيش از غربي‌ها استاد فرشچيان چنين آثاري خلق کرده‌اند.
بهبهاني تصريح‌کرد: استاد فرشچيان صحنه‌آرا بودند و مثل کارگردان تئاتر چنان چيدمان زيبايي در آثارشان داشتند که شگفتي آور است.
وي افزود: در تابلوي عصر عاشورا چهره هيچ يک از بانوان ديده نمي‌شود ولي استاد فرشچيان به گونه‌اي قلم را براي خلق اين اثر به حرکت درآورده بودند که شگفتي آور است؛ زماني که اين اثر را به فردي خارجي نشان دادم بدون اينکه از واقعه کربلا اطلاعي داشته باشد به من گفت که يک تابلوي تراژدي است.
بهبهاني با بيان اينکه اگر استاد فرشچيان صرفا تابلوي نيايش را خلق مي‌کرد باز هم ماندگار مي‌شد، گفت: فرشچيان در دل‌ها مي‌ماند، يادش گرامي باد اميدوار هستم روزي همينجا جمع شويم و براي هنر و فرهنگ ايران بپا خيزيم.
شاد قزويني: استاد فرشچيان روايت‌گر حقيقت وجود بود
در ادامه پريسا شاد قزويني نيز درمورد ويژگي‌هاي استاد فرشچيان گفت: استاد فرشچيان را نه يک نقاش بلکه عارفي مي‌دانم که عرفان وجودش در آثارش تجلي يافته نقاش‌ها تصوير گر آرمان‌هاي ذهني خود هستند.
وي افزود: بعضي هنرمندان در آثارشان به مضامين تاريخي اشاره مي‌کنند و… ولي استاد فرشچيان روايت‌گر حقيقت وجود بودند.
شاد قزويني تصريح‌کرد: استاد نقاش دل بود نه نقاش خط، او عارفي به حق بود هنروري ايشان فراتر از آموزه بود و او به حقيقت رسيد.
وي افزود: حرفي است از رسول اکرم (ص) که کار خوب را خوب انجام دهيم بايد ببنيم آيا به اين مساله توجه داريم يا نه.
شاد قزويني با بيان اينکه شور و استقبال جامعه نسبت به استاد عاشقانه و عرفاني است، گفت: استاد فرشچيان فقط استادِ مضامين مذهبي نبود او مضامين دل را کار مي‌کرد براي همين است که جامعه چنين استقبالي نسبت به ايشان داشت.
وي با تاکيد بر اينکه استاد فرشچيان کمتر از ميکل آنژ و … نيستند بلکه بالاتر نيز هستند، افزود: استاد فرشچيان عارفِ نقاش بود.
در ادامه اين مراسم دکتر حليمي در سخنگاه قرار گرفت و به بيان خاطراتي از استاد فرشچيان پرداخت و تاکيد کرد: خداوند متعال نيروي آفريدگاري به فرشچيان داده بود.
احمد مسجدجامعي جامعي قائم‌مقام رئيس مرکز دايره المعارف بزرگ اسلامي و وزير اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز در سخناني گفت: لقب استاد ارزشي بر ارزش‌هاي فرشچيان اضافه نمي‌کند.
وي با اشاره به زيستِ مردمي و خاکي استاد فرشچيان، افزود: پدر آقاي فرشچيان با وجود قدرت اقتصادي سوار درشکه‌اي مي‌شد که مشتري نداشت صرفا براي اينکه او هم کاسبي کرده باشد، خود ايشان هم در ادامه همين مسير زماني که اطرافيانشان ايشان را سوار ماشيني با شرايط بهتر کرده بودند متذکر شدند که نبايد نان راننده ماشين با مدل پايين‌تر را بريد؛ معنويتي که گفته مي‌شود همين مسائل است.
قائم‌مقام رئيس مرکز دايره المعارف بزرگ اسلامي گفت: آقاي فرشچيان گفته بودند هزار اثر دارم که بيست اثر آن مذهبي هستند که روح آن در همه آثار فرشچيان وجود دارد ولي متاسفانه براي ما ظاهر مهم است.
وي با بيان اينکه در همه آثار فرشچيان زندگي و عشق و تواضع را مي‌بينيم، افزود: در هفته فرهنگي ايران در عربستان کتاب آقاي فرشچيان بود که برخي به تصاوير بانوان ايراد گرفتند و گفتند بت است من هم گفتم در هفت هزار سال تاريخ ايران يک روز هم بت پرستي نداشتم بلکه نماد زيبايي و زندگي و لطف است نه نماد جنسيت.
مسجد جامعي با بيان اينکه در آثار فرشچيان مرگ و زندگي عشق و… ديده مي‌شود که پيام‌هايي جهاني هستند، تصريح‌کرد: به همين دليل آثار وي جهاني شده‌اند.
قائم‌مقام رئيس مرکز دايره المعارف بزرگ اسلامي گفت: در اصفهان مي‌گويند ني آقاي کسايي، تار جليل شهناز؛ در واقع محمود فرشچيان، محصول اين جامعه فرهنگي‌است؛ نه جامعه نخبگان قراردادي، نه جامعه نخبگان گلخانه‌اي.
وي افزود: امکان ندارد از اين کارگاه‌هاي نخبه‌پروري، نخبه بيرون بيايد. تمام راه‌هايي که در اين زمينه مطرح شد، بروکراسي‌هايي است که مانع علم و هنر در اين کشور مي‌شود.
مسجد جامعي تصريح‌کرد: بايد به جامعه هنري احترام گذاشت و اتکا کرد. مگر آقاي فرشچيان محصول چه کارگاهي بود؟ کارگاهي که ايشان مي‌رفت و به قول خودش شاگردي مي‌کرد، مگر مدرک دانشگاهي و غيردانشگاهي مي‌داد؟ مگر هيچ نهاد دولتي از آن حمايت مي‌کرد؟ يا مگر براي اينکه آنجا مشغول شود، گزينش مي‌کرد؟
حسين سيمايي صراف وزير علوم، تحقيقات و فناوري نيز در ادامه اين مراسم در سخنگاه قرار گرفت و گفت: تعلق خاطر استاد فرشچيان به ايران براي من بسيار جالب بود، ايشان به دلايلي در وطن نبودند اما از وطن اعراض نکردند.
وي افزود: استاد فرشچيان خارج از ايران بود اما همچنان ايراني ماند؛ تعلق خاطر ايشان به فرهنگ، سنت ايراني، مذهب مردم همچنان ماندگار ماند.
در ادامه سيمايي وزير علوم، تحقيقات و فناوري تصريح‌کرد: استاد فرشچيان نگارگري را با نوآوري و خلاقيت و قدرت خيال تلفيق کرد و براي ايرانيان خاطرات خوشي به جاي گذاشت.
سيمايي گفت: ايران همواره در طول تاريخ، تمدني مشعشع داشته است و همواره ايرانيان با هنر زيسته و شناخته مي‌شوند.
وزير علوم، تحقيقات و فناوري با تاکيد بر اينکه تمدن و تاريخ را جدا از مفاخر نمي‌توان شناخت و استاد فرشچيان از مفاخر ايران است، تصريح‌کرد: مفاخر فرهنگ و هنر تمدن ساز هستند.
وي افزود: به دلايلي به هنر بيش از قبل نياز داريم چراکه صلح بشر بيش از گذشته به مخاطره افتاده است و فنآوري، توحش جنگ را بيشتر کرده است؛ هنر مي‌تواند زشتيِ جنگ، تجاوز، تحريم و کودک کشي در غزه را بهتر نشان دهد و به انسان‌ها آگاهي مي‌دهد تا براي اينکه خطر جنگ از سَرِ بشريت باز شود کوشش کنند.
سيمايي صراف گفت: دليل ديگر اين است که تحت هژموني فنآوري قرار گرفته‌ايم گاهي احساس مي‌شود در مقابل فن‌آوري‌هاي عظيم بي‌معنا شده‌ايم هنر به ما معنا مي‌بخشد.
وي افزود: هنر، زندگي را از پوچي در مي‌آورد و به انسان آرامش مي‌دهد و انسان را به عالم خيال مي‌برد نه خيال‌بافي؛ آثار استاد فرشچيان چنين قدرتي دارد و مدت مديدي ما را پايِ تابلوهايش متوقف مي‌کند و قدرت و خلاقيت انسان را نشان مي‌دهد.
وزير علوم، تحقيقات و فناوري تصريح‌کرد: متاسفانه هژموني فنآوري و علم باعث اين تصور ناصواب شده است که گويا وظيفه دانشگاه صرفا توسعه علم است و گاهي موجب غفلت از هنر مي‌شود.
وي افزود: توسعه متوازن، توسعه علم، فنآوري و هنر در کنار هم است و اميدوار هستم بتوانيم ميان اين ۳ پيوند برقرار کنيم.
سيمايي صراف تاکيد کرد: گرچه جسم فرشچيان کنار ما نيست اما هنر و نقش او در تمدن و هنر ايراني جاودانه خواهد بود.
در پايان مراسم برادرزاده استاد فرشچيان نيز به ايراد سخنراني پرداخت.