کوچک‌ترین نقش‌برجسته ایلامی چهارهزارساله در ایذه کشف شد
کشف کوچک‌ترین نقش‌برجسته ایلامی در ایذه، که نیایش پادشاهی چهارهزارساله با خدای خورشید و عدالت را به تصویر کشیده است، چشم‌اندازی نو برای بازشناسی سنت‌های دینی و پیوندهای فرهنگی ایلام با میان‌رودان گشود.
به گزارش گالری آنلاین به نقل از میراث‌آریا، «حسین فیضی» مدرس دانشکده باستان‌شناسی شوش و «ایوب سلطانی» مدیر پایگاه مسجدسلیمان، موفق به کشف کوچک‌ترین نگارکند ایلامی در منطقه آیاپیر ایذه شدند؛ اثری منحصربه‌فرد با قدمتی چهارهزارساله که پادشاهی ایلامی را در حال نیایش خدای خورشید و عدالت، «ناهونته»، به تصویر می‌کشد. این کشف، سیزدهمین نقش‌برجسته ایلامی ایذه به شمار می‌رود و می‌تواند افق تازه‌ای در شناخت سنت‌های نیایشی و هنر صخره‌ای ایلامیان بگشاید.
«در دل صخره‌های آیاپیر ایذه، اثری کوچک اما سترگ پدیدار شد؛ کوچک‌ترین نقش‌برجسته‌ای که تاکنون از ایلامیان کشف شده است.» این را «حسین فیضی» باستان‌شناس و مدرس دانشکده باستان‌شناسی شوش در گفت‌وگو با میراث‌آریا اعلام کرد و افزود: این نگارکند که ابعادی در حدود یک کف دست دارد، پادشاهی ایلامی را نشان می‌دهد که بر تختی ساده نشسته و با دست راست افراشته در برابر نماد خورشید به نیایش پرداخته است. بالای سر او قرصی کامل به نشانه خورشید/ناهونته حجاری شده و در برابر پیکره، سکویی پلکانی دیده می‌شود که به نظر می‌رسد محل نذورات و هدایای آیینی بوده است.
به گفته فیضی، این اثر در جریان پیمایش میدانی گروهی متشکل از او، «ایوب سلطانی» مدیر پایگاه مسجدسلیمان، «فرزاد نجفی» کارشناس ارشد باستان‌شناسی و «مهدی فرجی» مدیر پایگاه آیاپیر ایذه در محدوده «الهک» و در نزدیکی «اشکفت سلمان» شناسایی شد.
وی تصریح کرد: الهک یا همان آیاپیر کهن، به دلیل موقعیت راهبردی، منابع آبی و تراکم محوطه‌های تاریخی، یکی از کانون‌های مهم سیاسی در دوره ایلام میانه (۱۵۰۰ تا ۱۰۰۰ پیش از میلاد) محسوب می‌شود. منابع مکتوب شوش نیز از این منطقه به‌عنوان یک دولت‌شهر نیمه‌مستقل تحت حاکمیت ایلام یاد کرده‌اند.
فیضی با اشاره به ابعاد این اثر گفت: این نقش‌برجسته حدود ۲۶ سانتی‌متر است و از حیث اندازه کوچک‌ترین نمونه شناخته‌شده ایلامی محسوب می‌شود. با وجود ابعاد محدود، ترکیب‌بندی و شمایل‌نگاری آن با دیگر آثار ایلامی چون نقش‌های کول‌فرح، خونگ‌اژدر و شهسوار و همچنین مهرهای استوانه‌ای اور، شیماشکی و کاسی در میان‌رودان پیوندی روشن دارد.
این باستان‌شناس تفاوت ساختاری اثر را نیز برجسته کرد: برخلاف اغلب نگارکندهای ایلامی که بر سنگ‌های یکنواخت حجاری شده‌اند، این اثر بر بستری از سنگ کنگلومرای نامتجانس اجرا شده است. همین ویژگی هم‌زمان که آن را متمایز می‌کند، آن را در معرض فرسایش شدید قرار داده است. بنابراین مستندسازی دقیق، اسکن لیزری و فتوگرامتری برای حفاظت و تداوم حیات اثر ضروری است.
فیضی در تحلیل ارزش نمادشناختی اثر اظهار داشت: این نگارکند نه تنها ما را با جلوه‌ای از هنر صخره‌ای و سنت‌های نیایشی ایلامیان آشنا می‌کند، بلکه می‌تواند به بازنگری در تاریخ هنر ایلام و روابط فرهنگی آن با میان‌رودان یاری رساند.