حفاري‌هاي غيرمجاز و قدم‌هايي که احتمالا از سر عمد به سمت قلعه‌ي ساساني آران و بيدگل برداشته شد، بخشي از قلعه «کرشاهي» در بخش کويرات شهرستان آران و بيدگل در همسايگي کاشان را تخريب کرد.
به گزارش گالري آنلاين به نقل از ايسنا، قلعه ساساني «کرشاهي» در منتهي اليه شرق نوار ريگ بلند و در ضلع جنوب پناهگاه حيات وحش "يخاب" در بخش کويرات شهرستان آران و بيدگل با حدود هفت هزار متر مربع مساحت و ويژگي‌هاي معماري و دفاعي که در دل خود باقي نگه داشته، حالا سرانجامِ ديگري پيدا کرده است.
اين قلعه‌ي ساساني بخاطر بي‌توجهي‌ها و حفاري‌هاي غير مجاز از يک سو و بهسازي غير اصولي قنات منطقه از سوي ديگر و حتي احتمالِ دخالت انسان‌ها به مرور در حال تخريب است.
مصيب صدري – فعال ميراث‌فرهنگي آران و بيدگل و رييس انجمن محيط زيست اين منطقه – در گفت‌وگو با ايسنا درباره‌ي وضعيت اين اثر تاريخي که ۱۳۸۱ به شماره ۵۸۹۱ در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده، توضيح مي‌دهد: هر سال دست‌کم سه تا چهار بار اين محوطه توسط حفاران غيرمجاز، حفاري مي‌شود، حتي کساني که براي گنج بساطي دارند، اقدام به تخريب اتاق‌ها و حفاري زير پايه‌هاي بنا مي‌کنند. علاوه بر تخريب فضاي زير شاه‌نشين براي پيدا کردن گنج، زير برج غربي نيز آواربرداري شده و برج ورودي نيز به دليل همين حفاري‌ها فرو ريخته است.
او با اشاره به حفرِ حدود ۱۲ گودال در زير پايه‌هاي برج‌هاي اين قلعه‌ي تاريخي، به ايجاد يک مسير قنات توسط کشاورزان در طول چند ماه گذشته اشاره مي‌کند و مي‌گويد: بومي‌ها و کشاورزان در بهسازي مسير قنات که از حدود يک متري برج رد مي‌شده، بدون نظارت و با استفاده از دستگاه‌هايي که جزو ضوابط ميراث فرهنگي نيست به صورت غير اصولي کار بهسازي را انجام داده‌اند، اقدامي که خود عاملي براي سست شدن پايه‌هاي اين برج مي‌تواند باشد.
وي با اشاره به وضعيت قرمز کاشان از شيوع ويروس کرونا و منع ورود و خروج کارشناسان ميراث فرهنگي به اين منطقه‌ي تاريخي اظهار مي‌کند: در اين شرايط بايد منتظر شويم و ببينيم چه زماني اين اتفاق تمام مي‌شود تا پس از آن کارشناسان مرمت بتوانند اين بناي تاريخي را بررسي کنند.
وي اما محتمل‌ترين گزينه‌ها از تخريب بخشي از قلعه‌ي کرشاهي را نخست ورود حفاران غيرمجاز به اين منطقه و سپس انجام بهسازي مسير قنات به صورت غيراصولي بيان مي‌کند و مي‌افزايد: در عمليات بهسازي احتمالا با استفاده از دستگاه‌هاي کمپرسور زير زمين را کنده‌اند، کاري که مي‌تواند عامل سست شدن پايه‌ها باشد، اما از سوي ديگر حفاري‌ها در منطقه بسيار زياد است.
صدري با اشاره به ساخت‌وسازهاي گاه و بيگاهي که در اطراف اين قلعه‌ي تاريخي انجام شده است، مي‌گويد: مدتي قبل در اين محدوده يک چشمه سرويس بهداشتي ساختند و هيچ کس به انجام آن اعتراض نکرد، از سوي ديگر ديواره‌هاي ضلع جنوبي قلعه نيز به دليل حضور گله‌دارها تخريب شد. هر چند خوشبختانه اساس قلعه سالم باقي مانده است، اما به نظر مي‌رسد اگر اين وضعيت ادامه‌دار باشد با سست شدن تدريجي پايه‌ها، ان نيز به مرور زمان تخريب مي‌شود.
اين فعال ميراث فرهنگي، به نبود هيچ تابلوي معرفي و راهنما توسط ميراث فرهنگي براي اين اثر تاريخي اشاره مي‌کند و اضافه مي‌کند: در اين ميان حتي يک علامت هشدار عمومي هم براي حفاظت از اين قلعه در منطقه نصب نکرده‌اند.
به گفته‌ي مديرعامل انجمن محيط زيست ابوزيد قلعه «کرشاهي» با پي‌هاي باقي مانده از معماري ساسانيان، در منتهي اليه شرق نوار ريگ بلند و در ضلع جنوب پناهگاه حيات وحش يخاب در بخش کويرات شهرستان آران و بيدگل قرار گرفته که در دوره‌هاي بعد بسط و توسعه پيدا کرده است و حتي در دوره قاجار نيز به عنوان پايگاه دفاعي مورد استفاده بوده است.
او با اشاره به وسعت حدود هفت هزار متر مربعي قلعه که عمده‌ي سازه‌ي آن با گل از نوع چينه و خشت ساخته شده و بخشي از پي آن از سنگ است، ادامه مي‌دهد: دور تا دور قلعه خندقي به عرض چهار متر حفر شده که به منظور پيشگيري از نفوذ مهاجمان آبگيري مي‌شده است. اتاق‌هاي قلعه براي سکونت در دو قالب ارباب‌نشين و رعيت‌نشين ساخته شده و پنج بُرج تدافعي داشته است. برج اصلي آن در ضلع جنوبي قلعه بوده که به عنوان سردر ورودي نيز کاربري داشته است.
