نقش اسطوره‌ها در زندگی امروز چقدر است؟

ابوالقاسم اسماعیل‌پور می‌گوید: یکی از فایده‌های اسطوره این است که ویژگی‌های اعتقادی،‌ رفتاری و فکری و حتی خودشناسی را می‌توانیم از آن‌ها دریافت کنیم. اگر ما این ویژگی‌ها را نشناسیم نمی‌توانیم تحلیل روان‌کاوانه‌ای از خود داشته باشیم و به همین خاطر است که به غرب روی می‌آوریم.

این اسطوره‌پژوه در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا‌، درباره نقش اسطوره در زندگی انسان امروز گفت: مسلما امروز اسطوره در زندگی انسان مدرن نقش بسیار فعالی دارد اما نه از نظر اعتقادی بلکه از نظر تاثیراتی که در ادبیات و هنر برجای گذاشته است.

اسماعیل‌پور گفت: اکثر قدمای ما از اسطوره بهره برده‌اند. نمونه آن اسطوره سیمرغ است که پرنده‌ای اساطیری است و شیخ عطار از آن شاهکار آفریده است. همچنین عقل سرخ سهروردی بر مبنای اسطوره بنا شده است و بخش اول شاهنامه فردوسی کاملا اساطیری است. انسان امروز نیز ممکن است مثل انسان دوهزار سال قبل اسطوره‌محور نباشد چون امروز محور چیز دیگری است و ما الان در عصر دین زندگی می‌کنیم نه اسطوره. اما آثار اسطوره در نقاشی‌، شعر و ادبیات امروز ما تاثیر داشته است. البته ما در ایران سابقه اسطوره‌شناسی دیرینه‌ای نداریم در صورتی که در کشورهای اروپایی از جمله آلمان اسطوره‌شناسی سابقه 200 ساله دارد. ولی در این‌جا تازه حرکت‌هایی آغاز شده است.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: اسطوره در بخشی از فرهنگ عامه و سنت‌های اصیل و دینی و ملی ما تاثیر داشته و اثر خود را بر روی ادبیات و فرهنگ ما گذاشته است. امروز هم اسطوره می‌تواند بر خلق ادبیات و هنر نقش داشته باشد و برای فرهنگ و ادبیات و هنر آثار پرباری داشته باشد.

او افزود: اگر نویسندگان و فیلمسازان ما امروز از ادبیات کهن و اسطوره‌ای گذشته استفاده کنند، مسلما آثارشان مخاطب جهانی پیدا خواهد کرد. در حالی که متاسفانه الان سعی می‌شود از مضامین غربی مثل پست‌مدرنیسم استفاده شود در حالی که اگر به گذشته برگردیم و مثل عطار از اسطوره‌هایمان بهره ببریم، می‌توانیم هزاران آثار ادبی و هنری خلق کنیم.

اسماعیل‌پور اظهار کرد: با این تفسیر اسطوره هنوز در زندگی هنری و ادبی ما زنده است و باید در مدارس تدریس شود و دانش‌آموزان باید با آن آشنا شوند. یکی از دلایلی که الان نوجوانان ما زئوس، تروا و ... را که از اساطیر یونانی هستند می‌شناسند، ولی میترا‌، خدای باران یا ایزد مهر‌ را که از اساطیر ایرانی هستند نمی‌شناسند به خاطر این است که ما در زمینه اسطوره کارهای کمی انجام داده‌ایم و باید آن‌ها را زنده کنیم.

این نویسنده در ادامه گفت: یکی از فایده‌های اسطوره این است که ویژگی‌های اعتقادی،‌ رفتاری و فکری و حتی خودشناسی را می‌توانیم از آن دریافت کنیم. اگر ما این ویژگی‌ها را نشناسیم نمی‌توانیم تحلیل روان‌کاوانه‌ای از خود داشته باشیم و به همین خاطر است که به غرب روی می‌آوریم. در آثار ادبی و هنری ما از اسطوره‌های ایرانی استفاده‌های محدودی شده است‌، اما در 10 سال اخیر کمی به این موضوع توجه شده، که محدود است. مثلا محمد محمدعلی کارهایی در این زمینه در نوشته‌هایش انجام داده است.

او اظهار کرد: علم اسطوره‌شناسی جوان است و در حال حاضر در ایران زمزمه‌هایی برای استفاده از آن به وجود آمده است و برخی از شاعران به این حوزه علاقه پیدا کرد‌ه‌اند.

logo-samandehi